Tranh cãi quanh vụ nghe lén lớn nhất lịch sử nước Mỹ
Những ngày gần đây, cái tên Edward Snowden – cựu nhân viên cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) được nhắc đến thường xuyên trên các mặt báo. Snowden chính là người đã tiết lộ những bê bối nghe lén tuyệt mật của cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA).
“Người hùng” hay “kẻ phản bội”
Một cuộc điều tra toàn diện về vụ Edward Snowden (29 t.uổi), cựu kỹ thuật viên của CIA đã được mở ra. Cuộc điều tra này liên quan đến việc Snowden tiết lộ với báo giới chương trình giám sát sau bốn năm làm việc với tư cách nhà thầu cho NSA. Chi tiết về cuộc gọi của hàng triệu người Mỹ bị NSA thu thập, cùng với hệ thống theo dõi người sử dụng qua internet được giải thích rằng, hệ thống này dùng để phát hiện bất kỳ hành vi đáng ngờ nào bắt nguồn từ nước ngoài.
Biểu tình ủng hộ Edward Snowden tại Mỹ.
Theo nhiều nguồn tin, hiện tại, Snowden đang ở Hồng Kông (Trung Quốc) nhưng đã mất tích sau khi bị truy lùng gắt gao từ phía Mỹ. Trong khi đó, các nghị sỹ Mỹ gọi hành động này của Snowden là phản quốc và yêu cầu dẫn độ về Mỹ càng sớm càng tốt. Lời kêu gọi truy tố cựu nhân viên CIA này được ông Peter King – chủ tịch tiểu ban An ninh nội địa Hạ viện Mỹ đưa ra ngay sau khi danh tính của Snowden được công bố: “Các nước không được cho phép Snowden tị nạn. Đây là vấn đề gây hậu quả nghiêm trọng cho nền tình báo Mỹ”. Bên cạnh đó, ông Dianne Feinstein – chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ cũng cho biết, Mỹ đang tìm mọi cách bắt giữ Snowden và sẽ sớm bị truy tố theo pháp luật. Một phát ngôn viên của văn phòng giám đốc Tình báo quốc gia Mỹ cho hay, vụ việc đã được chuyển sang bộ Tư pháp Mỹ sẽ được điều tra theo hướng hình sự.
Trong khi đó, nhiều quốc gia châu Âu cũng “sôi sục” khi biết được thông tin về chương trình theo dõi PRISM của NSA và yêu cầu phía Mỹ có giải thích chi tiết về sự tồn tại của chương trình này. Còn về phía người dân Mỹ, mỗi người có một cách phản ứng khác nhau về vụ việc này. Nhà Trắng đã nhận được bản kiến nghị tôn vinh Snowden là “anh hùng dân tộc”. Chỉ trong một đêm, đã có 22.000 chữ ký đề nghị phong cho Snowden danh vị như vậy. Đồng thời, có hơn 30.000 chữ ký yêu cầu Mỹ không dẫn độ Snowden về nước và tha tội cho “vị anh hùng” này bởi Snowden đã hành động để “bảo vệ tự do cá nhân của người dân Mỹ”.
Nếu trong vòng một tháng, số người ủng hộ lên đến 100.000 người, chính quyền sẽ phải xem xét đề nghị đó một cách chính thức. Thậm chí, nhà sáng lập WikiLeaks Jullian Assange còn ca ngợi Snowden là một người hùng của đất nước và khuyên anh ta xin tị nạn chính trị ở Mỹ Latinh. Trong một cuộc phỏng vấn riêng với đài ABC của Australia, Assange cũng lấp lửng nói rằng, mình đang liên lạc gián tiếp với Snowden, nhưng không tiết lộ gì thêm, vì “chưa đến thời điểm thích hợp”.
Điều đáng ngạc nhiên là dường như danh nghĩa “anh hùng” lại gắn liền với Snowden nhiều hơn. Đối với báo giới, Snowden là “người hùng” và sẽ bảo vệ Snowden đến cùng, cũng là cách để bảo vệ quyền tự do cá nhân của người dân.
Cựu nhân viên CIA Edward Snowden.
Lịch sử lặp lại với cơ quan an ninh quốc gia?
Biện hộ cho hành động của mình, Snowden nói với báo giới rằng, anh làm vậy vì lương tâm để bảo vệ “quyền tự do cơ bản cho người dân trên toàn thế giới”. Trong khi đó, phát ngôn viên của Chính phủ Mỹ Jay Carney nói rằng, Chính phủ Mỹ chưa thể bình luận gì về vụ Snowden, vì quá trình điều tra đang diễn ra. Trong khi, giám đốc NSA James Clapper xác nhận rằng, họ đã âm thầm thu thập hàng triệu cuộc gọi điện thoại, nhưng ông Clapper tuyên bố “đây hoàn toàn là lợi ích quốc gia và việc tiết lộ khi không được phép, có thể gây tổn hại lâu dài trong việc xác định và đối phó với nhiều mối nguy mà Mỹ đang phải đương đầu” và những tiết lộ của Snowden đang gây “tổn hại không thể sửa chữa” và “đáng trách”.
Video đang HOT
Cơ quan mật vụ Mỹ đã so sánh “vụ Snowden” với vụ đào tẩu của các nhân viên mật mã NSA là William Martin và Mitchell Bernon năm 1960. Họ đã tiết lộ nhiều phần mềm gián điệp Mỹ. Cho đến nay, NSA coi vụ này là thất bại nặng nề nhất trong lịch sử cơ quan mật vụ. Vụ Snowden có thể còn vượt qua vụ Martin và Mitchell. Thật vậy, những tiết lộ của Snowden về PRISM đã gây ra những tranh cãi rộng khắp thế giới. Người thì ủng hộ quyết định công khai của Snowden, người thì phản đối hành động thiếu suy nghĩ đó của anh.
Những người chỉ trích nói rằng, chương trình này đe dọa tới việc bảo vệ quyền riêng tư và vượt khỏi giới hạn của những luật lệ của Mỹ về hoạt động tình báo nhằm ngăn chặn những vụ tấn công k.hủng b.ố. Tuy nhiên, NSA cũng có lý của họ. Nếu từ bỏ chương trình theo dõi thì sự an toàn của người dân Mỹ sẽ bị đe dọa bởi các thành phần k.hủng b.ố và các nhóm hồi giáo cực đoan như vụ việc n.ổ b.om Boston diễn ra cách đây hai tháng.
Dù nhiều tranh cãi nổi lên, nhưng rõ ràng, Snowden đang vi phạm nghiêm trọng vào quy định bảo mật thông tin của NSA, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính quyền Mỹ. Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện, bà Diane Feinstein nói rằng, Snowden đã phạm tội “mưu phản” và phải bị truy tố. Bên cạnh những tranh cãi và truy bắt “kẻ phản quốc” Snowden, nhà báo Glenn Greenwald của báo Guardian, người viết bài về chương trình PRISM theo thông tin từ Snowden lại bất ngờ tuyên bố: Tôi vẫn còn nhiều tài liệu quan trọng khác để công bố và còn có hàng chục câu chuyện nữa từ khối tài liệu do Snowden cung cấp. Chúng tôi sẽ đăng tải cho đến đề tài cuối cùng”.
Dẫn độ có thể bị ngăn cản? Trung Quốc và Mỹ không có hiệp ước dẫn độ nhưng giữa Hồng Kông và Washington thì có. Tuy nhiên, chính quyền Trung ương ở Bắc Kinh có thể can thiệp vào quyết định dẫn độ. Nghị viện Hồng Kông Albert Ho nhận định với tờ AFP: “Rất có thể đây là lý do Snowden chọn Hồng Kông làm nơi lẩn trốn. Có thể anh ta hy vọng Trung Quốc có thể ngăn được việc dẫn độ sắp tới này”. Phẫn nộ vì chương trình PRISM Theo các tiết lộ của Snowden, chương trình PRISM được thành lập năm 2007 cho phép cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) truy cập trực tiếp vào các máy chủ trung tâm của 9 tập đoàn cung cấp dịch vụ internet lớn để theo dõi mọi dữ liệu mạng của người dùng trên toàn cầu. Hầu hết tất cả các nước châu Âu đều phẫn nộ vì sự tồn tại của hệ thống điện tử Boundless Informant (Cung cấp thông tin vô biên), công cụ chính để thu thập thông tin cho PRISM. Theo báo Anh Guardian, hệ thống Boundless Informant hoạt động trong tất cả các nước châu Âu. Nó là công cụ để thu thập dữ liệu, vào sổ các cuộc gọi điện thoại, ngày giờ cuộc gọi, nơi gọi và ghi âm cuộc trò chuyện.
Theo vietbao
Góc bí mật cựu điệp viên CIA tiết lộ tin động trời
Như các phương tiện thông tin đại chúng đã đưa tin, cựu nhân viên CIA và Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ Edward Snowden đã cung cấp cho báo chí các tài liệu của một chương trình bí mật mang tên "PRISM" về việc Nghị viện Mỹ cho phép các cơ quan đặc biệt tiếp cận các dữ liệu về người sử dụng internet và điện thoại di động và một số thông tin động trời khác về chiến tranh mạng của tình báo Mỹ. Nhiều vấn đề đã được đăng tải chi tiết xin không nhắc lại ở đây. Bài viết này chỉ xin đề cập đến 2 khía cạnh: E.Snowden là ai và điều gì sẽ chờ đợi anh ta trong tương lai?
Động cơ
Có thể tin được việc Snowden công khai các tài liệu tuyệt mật như trên chắc chắn không phải vì t.iền . Theo E.Snowden thì lương anh ta là 200.000 đola 1năm và đang sống rất thoải mái tại Hawai với một cô bạn gái xinh đẹp. Lý do để anh ta quyết định công bố các chương trình mật của Cơ quan an ninh là vì không chấp nhận sự vi phạm quyền bất khả xâm phạm trong cuộc sống riêng tư và tự do ngôn luận.
"Tôi không muốn sống trong môt thế giới mà tất cả những gì tôi làm và tôi nói ở mọi nơi đều bị ghi lại " và "tôi không thể chấp nhận việc chính phủ Mỹ vi phạm bí mật đời tư, quyền tự do sử dụng Internet và các quyền tự do cơ bản khác của con người trên khắp thế giới".
E. Snowden là ai?
Theo những thông tin có được thì E.Snowden sinh tại bang Bắc Karolina, có một thời gian sống cùng gia đình tại bang Mariland, cách trụ sở của Cơ quan an ninh quốc gia ở Fort- Mid không x. Học tại trường trung học nhưng không tốt lắm và theo lời anh ta tự nhận với báo "The Guardian" thì đã không thể có được tấm bằng tốt nghiệp phổ thông mà chỉ nhận được chứng chỉ là đã có kiến thức phổ thông trung học. (Đây cũng là một vấn đề gây tò mò cho nhiều chuyên gia là tại sao một nhân vật có sức học như vây và chỉ là một nhân viên kỹ thuật bình thường lại có được những thông tin tuyệt mật như vậy, có ai đó đứng đàng sau chăng , nhưng đó lại là một chủ đề khác)
Năm 2003, E.Snowden nhập ngũ, tuy nhiên lần này cũng không mấy thành công. Thất vọng về con đường binh nghiệp và sau một lần luyện tập bị gẫy cả hai chân, anh đã rời bỏ quân ngũ. Sau đó , Snowden vào làm việc tại Cơ quan an ninh quốc gia,- mới đầu chỉ làm một chân bảo vệ cho một cơ sở bí mật tại Trường đại học tổng hợp Mariland.
Tiếp theo, con đường công danh của E. Snowden đột ngột trở nên hanh thông khi được CIA tuyển dụng và đến năm 2007 đã làm việc tại Cơ quan đại diện ngoại giao Mỹ ở Genevơ với nhiệm vụ là đảm bảo an ninh mạng cho cơ quan này.
Năm 2009, Snowden chấm dứt công việc tại cơ quan tình báo và chuyển sang làm việc cho một số công ty tư vấn tư nhân chuyên làm dịch vụ theo hợp đồng với Cơ quan an ninh quốc gia ở một số nội dung công việc như kiểm tra hệ thống an ninh hay phân tích kỹ thuật một khối lượng lớn các dữ liệu.
Công ty cuối cùng mà Snowden cộng tác trước khi xảy ra vụ việc là hãng Booz Allen Hamilton, - theo một số nguồn tin thì anh này đã làm việc ở đây vài tháng trước khi đào tẩu . Ngày 20 tháng 5, Snowden đã copy toàn bộ các tài liệu cần thiết , thông báo với xếp là sẽ vắng mặt vài tuần và đáp máy bay đi Hồng Công và diễn biến sự việc sau đó ra sao thì như bạn đọc đã biết.
Cựu nhân viên CIA E.Snowden
Điều gì sẽ chờ đợi E.Snowden
Điều gì sẽ xảy ra với Snowden và hình phạt nào đang chờ đợi anh ta? Hiện khó xác định nhưng chỉ có một điều chắc chắn là sẽ không mấy tốt đẹp như chính Snowden thừa nhận trong một phát biểu mới đây. Theo logich thông thường, trong tình huống của E. Snowden, - có thế có 3 kịch bản phát triển sự kiện.
Kịch bản một
Đên thời điểm này, theo lời Snowden thì anh ta vẫn ở Hồng Công (điều này là tương đối chắc chắn vì mới hôm qua 12/06 còn trả lời phỏng vấn tại đây ) và đang dự định xin tỵ nạn ở bất kỳ nước nào "tin vào tự do ngôn luận".
Anh ta cũng đã bày tỏ đến ý định xin tỵ nạn ở Ai-xlen. Hầu như tất cả các nhà phân tích đều thống nhất ở một điểm : việc Snowden chọn Hồng Công làm điểm đến đầu tiên là một quyết định không sáng suôt, thậm chí là ngu ngốc.
Lý do là tuy Hồng Công trên danh nghĩa là một phần lãnh thổ của Trung Quốc nhưng vùng lãnh thổ này có quyền tự trị rất lớn. Giữa Hồng Công và Mỹ có một thỏa thuận riêng về dẫn độ tội phạm. Nếu Mỹ đòi dẫn độ Snowden thì anh này chỉ có một cơ hội duy nhất để tránh việc dẫn độ là chứng minh được rằng nếu về Mỹ anh ta sẽ bị săn đuổi vì các quan điểm chính trị ( điều này khó xảy ra).
Bắc Kinh cũng có thể trực tiếp can thiệp vào quá trình này bằng một phương pháp duy nhất- phủ quyết quyết định dẫn độ Snowden về Mỹ của Hồng Công. Nhưng chắc là Bắc Kinh sẽ không muốn làm tổn hại đến quan hệ với Mỹ, nhất là ngay sau chuyến thăm Mỹ của Tập Cận Bình, trong bối cảnh cả hai bên đều đang cáo buộc lẫn nhau về các vụ tấn công mạng và đều cam kết giải quyết vấn đề này.
Có một thuận lợi cho Snowden là tuy ở Hồng Công hầu như không tồn tại khái niệm tỵ nạn chính trị nhưng những người muốn xin được tỵ nạn chính trị ở nước này được phép sống trên lãnh thổ Hồng Công cho đến khi có một nước nào đó chấp nhận anh ta.
Còn muốn xin tỵ nạn ở nước nào đó, Ai-xlen chẳng hạn, thì trước tiên anh ta phải có mặt ở lãnh thổ nước đó và liệu Snowden có thể bằng cách nào đó đến được Ai - xlen hay không thì là cả một vấn đề. Còn nếu không, có thể giải quyết khó khăn này theo cách của người sáng lập WikiLeaks Anssage, - tức là xin vào ẩn náu lại sứ quán nước đó ở Hồng Công (khu vực đại sứ quán của một nước nào đó chính là lãnh thổ của nước đó tại nước ngoài) . Thật không may cho Snowden là Ai - xlen không có cơ quan đại diện ngoại giao tại Hồng Công.
Hiện mới chỉ có Nga đ.ánh tiếng là sẵn sàng xem xét vấn đề cho Snowden tỵ nạn chính trị nếu như anh này đề nghị và Nga cũng là nước có cơ quan đại diện ngoại giao tại Hồng Công. Đây là một thuận lợi lớn cho Snowden nếu muốn tỵ nạn ở Nga và nếu trong tình thế không lối thoát thì đây là một phương án khá ưu việt. Tuy nhiên, không biết là "cựu" nhân viên CIA và Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ này có xếp Nga vào danh sách các nước " tin vào quyền tự do ngôn luận hay không" .
Kịch bản hai
Hiện chính quyền Mỹ chưa có một quyết định chính thức nào về Snowden. Tuy nhiên, giám đốc CIA đã tuyên bố là hành động của Snowden đã gây ra những " tổn hại không thể bù đắp cho an ninh Mỹ", đại đa số các nghị sỹ đều lên án Snowden và ủng hộ việc làm của các cơ quan tình báo Mỹ . Nghị sỹ đảng cộng hòa Peter King đã kêu gọi tiến hành điều tra và dẫn độ ngay lập tức Snowden về Mỹ.
Như vậy thì khả năng chính quyền Mỹ yêu cầu dẫn độ và truy tố anh này là tương đối cao . Nếu bị đưa về Mỹ, rất có thể Snowden sẽ lặp lại số phận của binh nhì Bradly Manning. B. Manning bị buộc tội là vào tháng 5 năm 2010 đã cung cấp cho WiliLeaks hàng nghìn tài liệu quân sự và ngoại giao mật và đang đối mặt trước án tù chung thân với tội danh tiết lộ các tài liệu mật.
Quả thật là hai nhân vật này có khá nhiều điểm chung: cả hai đều rất trẻ (B.Manning hiện giờ 25 t.uổi), cả hai đều gia nhập lực lượng vũ trang sau vụ k.hủng b.ố 11 tháng 9 và cả hai đều hành động không phải vì t.iền .
Tuy nhiên, có một sự khác biệt có thể có lợi cho Snowden. Snowden chỉ tiết lộ cho báo chí những tài liệu không gây hại cho các cá nhân riêng rẽ nào đó và điều đó dễ nhận được sự thông cảm của dư luận xã hội Mỹ trong khi B. Manning thì làm ngược lại - cung cấp tất tần tật những gì có trong tay mà không để ý đến việc liệu việc làm của mình có thể làm cho người nào đó bị ảnh hưởng hay không .
Snowden có thể tính tới khả năng dựa vào sự ủng hộ của dư luận xã hội vì trước đó đã có t.iền lệ - đó là trường hợp Thomas Drake, cựu nhân viên cao cấp của Cơ quan an ninh quốc gia, đã bị cơ quan này đuổi việc vào năm 2008.
Ông này bị cáo buộc làm rò rỉ các thông tin về việc các nhân viên của cơ quan tình báo theo dõi các công dân Mỹ dưới thời tổng thổng Mỹ G. Bush. Th. Drake đã thoát án tù 35 năm, có lẽ phần lớn là nhờ dư luận Mỹ ủng hộ . Vào năm 2011- lúc này tồng thống đã là B.Obama, tòa đã rút lại hầu hết lời buộc tội cho ông này hưởng án treo.
Trong trường hợp Snowden, để có thể có được kết cục như Drake, chắc chắn phải nhờ vào sự ủng hộ của xã hội Mỹ giống như đối với Th.Drake. Cho đến ngày 13/6 theo kết qủa một cuộc thăm dò dư luận xã hội Mỹ tiến hành trong 2 ngày 11 và 12 tháng 6 thì có 23% số người được hỏi cho rằng Snowden là kẻ phản bội, 33 % coi anh ta là người yêu nước và 46 % không có chính kiến.
Ngoài ra, đã một số cơ quan bảo vệ quyền con người lên tiếng bảo vệ Snowden như Liên minh bảo vệ quyền tự do của công dân Mỹ (ACLU) và một số công dân khác. Chính Thomas Drake (như đã nói ở trên) đã gọi Snowden là con người "dũng cảm khác thường". Ngoài ra , Snowden cũng đã nhận được sự đồng cảm của gần 30.000 người trên trang web "We The People". Nếu trong vòng 1 tháng mà trang web này thu thập được 100.000 chữ ký của những người ủng hộ Snowden thì theo luật Mỹ, chính phủ phải xem xét đề nghị trên.
Kịch bản ba
Tổng biên tập tạp chí "The Atlantic" Steve Clemon có kể rằng ông đã tình cờ nghe được đoạn trao đổi của một số nhân viên cơ quan đặc biệt Mỹ tại sân bay Dalles ở Washington. Dường như những người này đã nói rằng người cung cấp tin (lúc này chưa ai biết đó là Snowden) và phóng viên của tờ The Guardian cho đăng tin đó là Glenn Greenwld " cần phải biến đi", - theo tiếng lóng nghề nghiệp thì nghĩa của từ "biến đi" chắc nhiều người hiểu .
Thực ra cũng khó tin là việc bàn các biện pháp ngăn chặn " quá cứng rắn " đối với một nhân vật nào đó giữa các nhân viên cơ quan tình báo lại có thể diễn ra nơi thanh thiên bạch nhật . Tuy nhiên, nếu chúng ta nhớ lại cái c.hết bí ẩn của điệp viên Ixrael B. Zygier trong tù ngày 25/12/2010 thì cũng khó mà loại trừ hoàn toàn kịch bản này.
Cũng có thể, Snowden nhận thức được tầm nghiêm trọng của vấn đề và đã quyết định hành động trước. Trưa ngày 10 tháng 6, anh đã trả phòng tại khách sạn The Mira ở Hồng Công và đã tự biến mất.
Theo vietbao
Scandal chính trị xuyên Đại Tây Dương Cựu nhân viên CIA Edward Snowden, vừa tiết lộ với Washington Post và The Guardian về chương trình PRISM cho phép truy cập email, các file, chat hay những câu chuyện trên các trang tìm kiếm như Google, Facebook, Microsoft... Điều quan trọng (theo tiết lộ của Edward Snowden) là Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) và Cục điều tra Liên...
