Trang đời mới của cặp vợ chồng “lâm tặc”

“Nếu Chính phủ không đóng cửa rừng, Nhà nước không làm nghiêm việc khai thác, buôn bán lâm sản, ngân hàng không ưu tiên cho vay cái vốn làm ăn… thì cuộc đời vợ chồng chúng em mãi mãi tối tăm trong nghèo đói, chứ đâu có được như ngày hôm nay…”.

Đó là tâm sự của anh Lê Thắng – một cựu “lâm tặc” ở Bản Khe Đóng, xã Thạch Ngàn (huyên Con Cuông, Nghệ An).

Cả hai vợ chồng đều là “lâm tặc”

Về xã Thạch Ngàn (Con Cuông, Nghệ An) công tác, gặp người đàn ông béo mập có dáng ông chủ nhiều hơn là một nông dân, nghe tiếng nói quá quen thuộc. Tiếng thì quen, còn người không tài nào nhớ nổi, hỏi Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Thạch Ngàn, Phó Bí thư thường trực Đảng uỷ xã Võ Đình Thành mới té ra đó là Thắng “lâm tặc” trước đây. Sau một hồi tâm sự, Thắng mời chúng tôi trưa nay vào nhà hàn huyên lai rai sẽ kể lại về sự đổi đời của vợ chồng anh.

Lê Thắng quê gốc Bình Định. Cha tập kết ra Bắc về TP Vinh sinh sống và xây dựng gia đình ở thành phố đỏ. Những năm đầu thập kỷ sáu mươi của thế kỷ trước, đế quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, nhân dân phải sơ tán, cha Thắng mang cả gia đình lên xóm Cầu Đất (xã Thành Sơn, huyện Anh Sơn, Nghệ An) sinh sống. Tháng 4 năm 1962, Thắng ra đời nơi mảnh đất tản cư yên bình này. Cũng như bao trai làng khác, Thắng được ba mẹ nuôi ăn học hết cấp 3 thời ấy.

Anh Thắng bên đàn trâu.

Học xong thi Đại học không đỗ, Thắng ở nhà phụ giúp ba mẹ buôn bán, rồi xây dựng gia đình với chị Nguyễn Thị Loan người cùng xóm. Ở mảnh đất toàn dân ngụ cư gần như không có đất canh tác, để mưu sinh gần như cả làng sống nhờ việc buôn bán lâm sản. Ở cái thời rừng còn nhiều gỗ quý, việc khai thác, buôn bán lâm sản chưa được quản lý, phải thừa nhận dân Cầu Đất thuộc loại giàu có của cả vùng 4 huyện giáp nhau: Anh Sơn, Con Cuông, Tân Kỳ và Quỳ Hợp. Nhưng rồi gỗ và lâm sản khai thác mãi cũng hết, kèm theo Chính phủ có lệnh đóng cửa rừng không cho khai thác, hơn nữa rừng bây giờ cơ bản đã có chủ, việc khai thác gần như lén lút, khai thác trộm.

Mạng lưới kiểm lâm được bố trí về tận các xã. Nếu như việc buôn bán lâm sản trước đây dễ làm giàu, thì bây giờ nếu tiếp tục vừa vi phạm pháp luật, nếu bị bắt coi như sạt nghiệp. Vợ chồng Thắng – Loan cũng không là ngoại lệ. Thắng kể hồi đó anh từng một lúc thuê cả đàn trâu 18 con kéo gỗ trộm cả đêm. Chồng lo tập kết lâm sản về, vợ đi tiêu thụ, lúc đầu buôn gỗ lãi to, nhưng rồi cả việc cấm khai thác lại vài chuyến bị bắt may mà bỏ của chạy lấy người làm cho cả gia đình rơi vào túng thiếu.

Cái xóm nhỏ trước đây người bán ít, người mua nhiều, nay ngược lại toàn thấy người bán chứ chẳng thấy người mua, thêm vào đó là sự chênh lệch giá cả giữa các vùng miền không đáng kể, làm ăn buôn bán khó khăn, cộng với việc vay vốn buôn gỗ bị thất bại, lãi mẹ đẻ lãi con vợ chồng anh nợ như “chúa chổm”. Làm ăn buôn bán khó khăn lại thêm cái gia đình 7 miệng ăn càng làm cho vợ chồng lo gầy quắt lại. Hơn chục năm trước dù đang tuổi sung sức nhưng chiếc dây lưng của Thắng phải đột thêm lỗ, đến nỗi chỉ cần mua một thắt lưng chia đôi dùng được hai cái.

Chị Loan đang cho dê ăn muối.

Thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu tất cả … làm cho mấy đưa con đầu gần như chỉ học xong lớp 7 là nghỉ học. Từ vị trí ông bà chủ hai vợ chồng trở thành con nợ phải đi làm thuê, làm mướn, thậm chí phải bán nhà, bán đất sang vùng khe đóng Thạch Ngàn khai sơn phá thạch làm ăn sinh sống. Và, đây cũng là bước ngoặt đổi đời của cặp vợ chồng “lâm tặc” Thắng-Loan.

Vào huồi co Sàn khai hoang lập nghiệp

Mùa hè năm 1982, trong khi cả hai vợ chồng vào huồi co Sàn (Khe cây trổ) chặt củi kiếm tiền mua gạo, hai vợ chồng thấy vùng đất này vừa rộng, đất đai nhiều đụn giun nổi lên, nếu bỏ sức khai hoang trồng lúa, ngô, đậu lạc, sắn sẽ rất tốt. Thắng về làm đơn xin nhận 7ha đất đồi rừng đang bỏ hoang, quyêt tâm biến vùng đất này thành lúa thành cơm. Nhận được đất rồi lại thêm cái khó, lấy đâu ra vốn để phát dọn, cày bừa, giống má. Rất may có chủ trương của Hội nông dân tín chấp cho hội viên vay vốn làm ăn. Nhưng muốn có đồng vốn ra tấm ra mánh phải có tài sản thế chấp thêm, trong khi hai vợ chồng chỉ có hai bàn tay trắng.

Cũng may là có hội giúp đỡ tín chấp cho anh vay 10 triệu đồng, mau được con trâu cày kéo và ít giống, phân bón đầu tư cho sản xuất, chăn nuôi. Thắng kể rằng đang là ông chủ ăn sung mặc sướng, nay túng đói nợ nần, đi đâu gặp ai cũng đòi nợi, xấu hổ lắm, có khi anh ở miết trong trang trại cả tháng, cả năm không ra ngoài. Nhờ trời cho sức khoẻ và cả lòng tự trọng khơi dậy trong anh. Hai vợ chống ngày đêm khai hoang, phục hoá, cứ vậy ngày đên đào cuốc, cày bừa. Mỗi ngày một ít, tích tiểu thành đại vợ chồng anh khai hoang được hơn 7 ha đất để trồng trọt chăn nuôi.

Vườn mía xanh ngắt, cây lớn cho vợ chồng anh thu nhập cao mỗi năm.

Chỗ đất đồi về anh đưa cây ngô, cây lạc, đậu, sắn vào trồng. Gần 3000m2ruộng vợ chồng anh đưa giống mới vào trồng. Đất lạ lắm mùn, cộng với mồ hôi đã cho vợ chồng anh những mùa ngô, mùa lạc, mùa đậu, mùa lúa bội thu. Không chỉ trang trải đủ lương thực cho gia đình cả năm, còn đủ cho chăn nuôi và bán trả nợ ngân hàng. Khi có chủ trương đưa cây mía vào trồng, vợ chồng anh là người đầu tiên hưởng ứng. Nhờ có chủ trương của cấp uỷ huyện hỗ trợ tiến là đất, đào rãnh mía, hỗ trợ phân bón, giống mía Nhà máy đường cung cấp, vợ chồng anh nhận trồng lúc đầu 2ha, rồi lên 5ha. Vụ mía đầu tiên cho vợ chồng anh lãi hơn trăm triệu đồng, không chỉ đủ trả nợ nần, mua sắm đồ dùng.

Cạnh nhà trại có con suối nhỏ, anh ngày đêm đào đắp ngăn khe lại, trữ nước nuôi cá, bây giờ 3.000m2 ao cá vừa để lấy nước tưới cho cây trồng, phục vụ sinh hoạt, chăn nuôi vừa thả cá. Để cho cá đủ lớn bán nên tiền, anh bàn với vợ cứ hai năm tháo đập một lần. Ao sâu, có nhiều thức ăn cá nhanh lớn, năm ngoái anh đánh bắt được gần 1,5 tấn cá, bình quân 7-8kg/con, có những chú trắm cỏ to nặng 14-15kg cho thu nhập hơn trăm triệu đồng tiền cá. Bây giờ nghĩ lại nghề “lâm tặc” làm anh lao đao khốn khổ, nhờ vào đây khai hoang giúp anh đổi đời, đòi lại vị trí ông chủ cho anh.

Trở thành ông chủ trang trại giàu có

Ngồi lai rai chén rượu với những món mồi toàn “cây nhà lá vườn” cả, chị Loan giỏi nấu ăn, nên gà vườn chín tới rất ngọt, ngan nấu giả cầy thơm lựng, cá nướng chín giòn, mấy anh em nâng chén chúc mừng anh chị. Không giấu vẻ xúc động chị Loan kể: “Thú thực với các bác bỏ được cái nghề “lâm tặc” như cởi được cái án tù ấy. Thời buôn bán chui lủi, như ăn cắp, ăn trộm, nhưng nào có an toàn, thoát được kiểm lâm lại bị bạn bè mua chạc, đến nay còn hàng chục triệu không đòi được.

Từ ngày vào mở trang trại, bọn em đã là ông bà chủ, trước hết là làm chủ cuộc đời, tự do lao động, làm chủ đất đai, ruộng vườn. Nhờ trời cho sức khoẻ ngày đêm lao động lại khoẻ ra, thảo nào khi sáng gặp Thắng ở ngoài xã tôi không nhận ra, bây giờ gặp chị cũng thấy khác. Hai vợ chồng đã ở tuổi U50 rồi mà trồng như hai tám ba mươi, ra đường không ít kẻ gọi nhầm đấy, mặc dầu đã là ông bà ngoại của mấy cháu”.

Ao ca cho thu nhâp kha lơn môi năm.

Tôi hỏi Thắng: Đất đai nhiều thế, việc nhà nông nhiều thế, anh cân đói thế nào đẻ vừa chăn trâu, chăn dê, nuôi cá, lại còn sắn, mía, ngô, lúa…?. Thắng ngân nga câu hát nhại của thanh niên rằng: “Không làm hết thì thuê”. Và anh kể: Bình quân mỗi ngày vợ chồng anh giải quyết việc làm cho 5-6 lao động công trả 60.000 -100.000 đồng/ngày, nuôi bữa cơm trưa. Lúc thời vụ thuê có lúc cả 50-60 người để thu hoạch mía, thu hoạch sắn. Đến mùa vụ trồng có khoảng 20-30 người thuê trồng trỉa.

Vợ chồng em bây giờ không làm xuể nữa bác ạ! Bác xem một vụ thu hoạch 5ha mía khoảng 300 tấn mía, thu hoạch sắn 130 tấn hai khâu nặng nhất, cần nhiều lao động nhất, làm sao nổi. Tôi nhẩm tính riêng trồng trọt mía và sắn mỗi năm cho vợ chồng anh thu nhập 350-400 triệu đồng, ao cá thu thêm gần trăm triệu. Trong chuồng hiện giờ có 35 con dê nái, 40 con lợn, 10 con trâu, hàng năm thu hoạch 2 tấn lúa.. chưa kể rừng keo 2ha sắp thời kỳ khai thác.. lương thực không phải mua, có dư để chăn nuôi. Tình sơ sơ bây giờ vợ chồng ông là tỷ phú rồi còn gì? Cả hai vợ chồng cười không nói.

Tôi hỏi thật vợ chồng anh rằng: Bây giờ Chính phủ lại mở cửa rừng, lại cho tự do buôn bán lâm sản, vợ chồng ông có trở lại “nghề” không? Không ngần ngại cả hai vợ chồng cùng đồng thanh đáp: Bây giờ có ăn vàng, ăn bạc chúng em cũng không bao giờ làm “lâm tặc” nữa! Vả lại bác không biết bây giờ cả hai vợ chồng em người là cán bộ chi hội nông dân, người là cán bộ chi hội phụ nữ đấy! Ở lại với trang trại với ruộng mía, ao cá, đan trâu, đàn lơn, đàn dê và không gian thoáng đãng của rừng, muốn ăn gà chỉ cần giơ nắm gạo là có, muốn ăn cá chỉ cần một cái buông câu. Bọn em đang đầu tư làm chuồng trại mua thêm 40 con lợn đen nữa về nuôi, thi thoảng các bác vào công tác nhớ thăm vợ chông “ông chủ” trang trại này cùng lai rai với nhé. Thắng nói xong nâng cốc chúc mừng cuộc hội ngộ…

Nguyễn Duy – Phùng Văn

Theo Dantri