‘Trải thảm đỏ đón nhân tài’ hay ‘thả gà ra đuổi’?

Chuyện thành phố Đà Nẵng kiện 7 nhân tài vì sử dụng ngân sách nhà nước đi du học nhưng không trở về đúng hạn quả thật chẳng khác gì việc “thả gà ra đuổi”.

Việc nhà nước đầu tư cho những cá nhân xuất sắc đi học ở những quốc gia tiên tiến hơn rồi quay trở về phục vụ đất nước là một chính sách nhân văn và hợp tình, hợp lí. Tuy nhiên, khi áp dụng vào thực tế, chính sách này lại cho thấy những lỗ hổng không dễ hàn gắn.

Từ những lỗ hổng đó, chất xám nhân tài có thể bị thất thoát, rò rỉ bằng cách này hay cách khác, cũng giống như bình nứt thì khó giữ nước. Không hiếm những nhân tài coi việc quay trở về, phục vụ quê hương là bắt buộc theo kiểu “trả nợ cho xong”.

Sở dĩ vậy vì chúng ta tuy có đầu tư đào tạo nhân tài nhưng lại không cho họ đất dụng võ: Điều kiện hoạt động khoa học thiếu thốn; cơ sở vật chất nghèo nàn; môi trường nghiên cứu bảo thủ, rất khó chấp nhận những thay đổi từ bên ngoài…

Ngoài ra, chế độ đãi ngộ cho người tài còn quá hạn hẹp. Thử hỏi, nếu như một người đến ăn một bát phở vào mỗi sáng còn phải băn khoăn suy nghĩ thì liệu họ có toàn tâm toàn trí nghĩ về một vấn đề to tát hơn?

Sự thực còn cho thấy vấn nạn chảy máu chất xám không đơn thuần là vết “ngoại thương”, khi chất xám chảy đến các quốc gia khác. Mà đây còn là “nội thương” khi chính nguồn chất xám chất lượng cao ở trong nước không được phục vụ đúng ngành mũi nhọn của mình mà thường xuyên phải làm trái chuyên môn hoặc thậm chí làm những công việc chân tay để phục vụ cho cuộc sống mưu sinh. Điều đó là không thể chối cãi, nhất là với những người mới ra trường những năm gần đây.

Những học viên trong Đề án 922 trong một lần nhận chứng chỉ. Ảnh: Tiền phong.

Hiện tượng “chảy máu chất xám” kể trên khá trùng khớp với những kết quả thu được từ một… trang trại nuôi gà. Những con gà nhốt trong chuồng với môi trường bí bách, ngột ngạt lâu thì ốm yếu, suy kiệt dần. Một số con nuôi theo cách công nghiệp (được người khác vạch định đường tương lai từ trước) tuy béo mẫm nhưng lại ì ạch, chỉ biết làm theo những phản xạ có điều kiện để cho ra sản phẩm. Còn những con gà được thả, không nuôi theo cách công nghiệp tuy năng động, đắt giá nhưng đến khi bắt để thu hoạch thì rất khó.

Trường hợp của thành phố Đà Nẵng vừa qua là minh chứng cụ thể nhất cho việc “thả gà ra đuổi”, đầu tư cho nhân lực mà không có đầu ra thích hợp, thu hút lại nhân tài.

Tuy nhiên, chỉ bàn tới những tác động khách quan là chưa đủ, yếu tố chủ quan cũng đóng một vai trò không hề nhỏ trong vấn đề này. Với thực trạng kinh tế, xã hội như hiện tại, dù chúng ta có bao nhiêu chính sách “trải thảm đỏ đón nhân tài” cũng khó có thể so sánh điều kiện đãi ngộ chung với các quốc gia phát triển.

Chính vì thế, chúng ta cần phải tin và hi vọng vào sự hi sinh và đánh đổi của các trí thức trẻ. Các trí thức trẻ cũng cần phải từ bỏ, không chỉ là vật chất, tiện nghi mà quan trọng hơn là chính “cái tôi cố hữu” của mình để có thể quay trở về phục vụ Tổ quốc với một tâm thế của những người dám đi đầu để thay đổi.

Mong rằng các nhân tài trẻ, đặc biệt những nhân tài đang được trải nghiệm, học tập, đào tạo nhờ công sức lao động, mồ hôi sương máu của nhân dân sẽ có trách nhiệm giữ đúng giao ước với đồng bào của mình. Giá trị của một con người không nằm ở những đồng tiền họ làm ra ít hay nhiều mà ở sự cống hiến với dân tộc.

Hi vọng các bạn luôn nhớ rằng “Học vấn không có quê hương nhưng người học vấn phải có Tổ quốc”.

Bảo Trang

*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.

Theo_Người Đưa Tin