Trải nghiệm du lịch Tân Hóa cuối mùa nước lũ
Tháng 11 là lúc mưa, lũ trên vùng đất Quảng Bình đang trôi dần về cuối mùa. Khác với mọi năm, bây giờ “rốn lũ” Tân Hóa, huyện Minh Hóa không còn phải đôn đáo chạy lụt mà trái lại, người dân đang biến cái bất lợi thành sinh kế vững bền trên con đường chinh phục thiên nhiên, gắn bó với thiên nhiên, với làng quê mộc mạc, yên bình.
Hãy đến Tân Hóa để trải nghiệm không khí và phong cảnh làng quê vào mùa mưa trong sự thích ứng thời tiết độc nhất chỉ có tại Quảng Bình.
Một góc làng du lịch Tân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình.
Chủ tịch UBND xã Tân Hóa Trương Thanh Duẫn giúp chúng tôi hình dung về địa hình của xã như sau: Tân Hóa có dòng sông Nan bắt nguồn từ xã Thượng Hóa chảy dọc theo núi đá vôi từ đầu xã đến cuối xã đổ về sông Rào Nam của huyện Quảng Trạch ra cửa sông Gianh. Sự án ngữ bởi các dãy núi đá vôi nên vùng đất này mang đậm tính chất khí hậu cận nhiệt đới, quanh năm nóng ẩm, mưa nhiều và rét đậm. Cũng chính bởi được bao quanh là các dãy núi đá vôi nên Tân Hóa được xem là “thung lũng đựng nước” hay “rốn lũ” của huyện Minh Hóa. Năm nào cũng vậy, cứ mưa, lũ thì Tân Hóa là xã bị ngập đầu tiên và nước ngập lên mái nhà là chuyện bình thường. Đến mùa mưa, bà con ở xã Tân Hóa phải lên núi dựng lều, căng bạt chạy lũ.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong chia sẻ: “Chúng tôi đã đến ngôi làng này từ 30 năm trước. Trong ký ức của mình, Tân Hóa vừa gần gũi thân thương, vừa xa xôi hẻo lánh, một thung lũng bao bọc bốn bề núi đá, những dãy giăng màn trùng điệp. Người Tân Hóa lâu nay gắn bó với thiên nhiên, sống nhờ những bãi bồi và khai thác sản vật của những cánh rừng. Mùa mưa, lũ, người dân dắt dìu nhau men theo vách núi sống qua ngày chờ lũ rút. Tình cảnh đó khiến chúng tôi không khỏi lo âu, thấp thỏm khi mùa mưa bão đến. Cũng vì vậy mà Tân Hóa trở thành địa chỉ của những tấm lòng cảm thông, chia sẻ. Chúng tôi cũng lặp lại nhiều lần câu hỏi: Làm thế nào để bà con Tân Hóa có cuộc sống tốt hơn?”.
Homestay nhà nổi độc đáo ở Tân Hóa để thích ứng với thời tiết và biến đổi khí hậu.
Sau trận lũ lịch sử năm 2010, người dân xã Tân Hóa có sáng kiến làm bè phao bằng cách kết các thùng phuy nhựa lại, ban đầu chỉ để đồ đạc quý lên rồi lấy bạt che mưa. Qua các mùa sau, bà con cải tiến bè lên thành nhà nổi, có mái, vách thưng che mưa và buộc dây vào bốn cọc định vị ở các góc nhà. Nước dâng thì nhà nổi lên, cả gia đình sinh hoạt trong nhà nổi khi đã có đủ lương thực, thực phẩm cùng tài sản quý và các thiết bị quan trọng khác.
Gian truân là vậy nhưng bù lại, xã nghèo này có nhiều hệ thống hang động được kiến tạo qua hàng triệu năm, là nguồn lợi lớn về du lịch sinh thái và du lịch hang động. Cũng từng có đề xuất dùng một lượng chất nổ đủ lớn phá vỡ hang Chuột để thoát nước lũ cho làng quê này nhưng thật may các cấp lãnh đạo của tỉnh Quảng Bình lúc bấy giờ không đồng ý. Với tình yêu thiên nhiên và lòng kiên trì vô tận, đến nay, vẻ đẹp làng quê nơi “thâm sơn cùng cốc” này được giữ gìn nguyên vẹn và được đông đảo du khách trong nước và quốc tế biết đến, ghi nhận.
Khách du lịch lưu trú tại Tân Hóa được chiêm ngưỡng phong cảnh đồng quê thanh bình.
Lãnh đạo xã Tân Hóa cho biết thêm, đến nay, toàn xã có 620 ngôi nhà nổi, bảo đảm tất cả các hộ dân khu vực thấp, trũng có thể sống chung an toàn với lũ. Nhờ tích lũy được kinh nghiệm, chủ động các biện pháp ứng phó cho nên khi mùa mưa đến, cuộc sống của người dân Tân Hóa vẫn diễn ra bình thường và ngày càng cho thấy sự thích ứng linh hoạt với thời tiết.
Mọi thứ ở Tân Hóa từng bước thay đổi khi có hoạt động du lịch xuất hiện. Đó là năm 2014, tỉnh Quảng Bình cho phép Công ty du lịch Chua me đất (Oxalis) tổ chức tuyến du lịch chinh phục, khám phá hang động Tú Làn. Một số thợ rừng được tuyển dụng, huấn luyện làm nhân viên khuân vác phục vụ trong các tour du lịch Tú Làn, họ rất ngạc nhiên mỗi khi thấy khách du lịch hào hứng với những chú voọc chuyền cành trên cao hoặc quàng tay ôm, chụp ảnh làm dáng bên các cây cổ thụ trên đường đi.
Họ nhận ra rằng, nếu chung tay bảo vệ rừng thì ngày càng thu hút được khách du lịch. Từ đó, có những người trước đây là “lâm tặc” thì nay họ trở thành người bảo vệ rừng, trân trọng cánh rừng của quê hương. Họ nâng niu, bảo vệ từng lối đi trong hang, từng con cá dưới suối. Bởi vì hơn ai hết, người dân Tân Hóa hiểu rằng, chính những tài nguyên đó hấp dẫn khách du lịch từ đó tạo việc làm, tăng thu nhập giúp người dân nơi đây cải thiện cuộc sống.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong nói thêm: “Khi chúng tôi đến Tân Hóa thăm trường quay bộ phim”Kong: Skull Island”của Hollywood và từ đó bắt đầu thảo luận ý tưởng về một làng du lịch có nét hoang sơ, quyến rũ của thiên nhiên và một cộng đồng người dân thân thiện, mến khách”.
Video đang HOT
Khách du lịch ăn tối ở nhà người dân Tân Hóa.
Với mục tiêu biến “rốn lũ” Tân Hóa trở thành trung tâm du lịch ở khu vực tây bắc Quảng Bình, lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Du lịch Quảng Bình cùng chính quyền địa phương và Công ty du lịch Chua me đất đã vạch ra nhiều cách làm bài bản để cụ thể hóa kế hoạch.
Các bên liên quan ở Quảng Bình đã chọn cách quảng bá điểm đến Tân Hóa thông qua các bộ phim điện ảnh bằng việc mời gọi các đoàn làm phim đến thực hiện các cảnh quay tại khu vực này. Sau bộ phim bom tấn “Kong: Skull Island”, các đoàn làm phim “Người bất tử” và “Truyền thuyết về Quán Tiên” đã có những cảnh quay ấn tượng trong hang động ở Tân Hóa. Những bộ phim này sau khi công chiếu đã góp phần tạo hiệu ứng quảng bá rất lớn và giúp Tú Làn, Tân Hóa ghi tên của mình vào bản đồ du lịch thế giới.
Để đưa khách du lịch đến Tân Hóa trong mùa mưa, sau nhiều lần khảo sát, Công ty du lịch Chua me đất quyết định đầu tư Tú Làn Lodge là khu lưu trú bám vào vách núi đá vôi, độ cao chừng 15m bằng vật liệu lắp ghép để an toàn ngay cả khi nước lũ dâng cao. Từ Tú Làn Lodge, du khách có thể ngắm nhìn không gian bao la, hùng vĩ của vô số dãy núi đá vôi, có thể thu trọn tầm mắt cánh đồng xanh bất tận ở Tân Hóa.
Du khách tham gia khám phá, trải nghiệm hang động Tú Làn ở Tân Hóa, huyện Minh Hóa.
Theo Tổng Giám đốc Công ty du lịch Chua me đất Nguyễn Châu Á, điều đặc biệt là Tú Làn Lodge không chỉ là khu lưu trú đạt tiêu chuẩn hạng sang phục vụ du khách khám phá, trải nghiệm hệ thống hang động Tú Làn và làng quê Tân Hóa mà đây còn là nơi trú chân, hỗ trợ điện, nước miễn phí cho người dân khi nước lũ lên cao.
Giữa năm 2023, Công ty du lịch Chua me đất đã hỗ trợ kinh phí và hướng dẫn người dân ở Tân Hóa làm 10 homestay dựa trên những ngôi nhà nổi. Mô hình lưu trú thích ứng với thời tiết lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam này được thiết kế khép kín với không gian rộng rãi và tiện nghi, diện tích từ 25m2 đến 40m2.
Anh Trương Xuân Hùng, chủ homestay Hùng Liên ở Tân Hóa cho biết: “Tôi đang làm nhân viên khuân vác cho tour tham quan hang động Tú Làn có thu nhập ổn định, nay được hỗ trợ làm thêm dịch vụ lưu trú ngay tại nhà nữa cho nên bận rộn và có thu nhập cao hơn. Khách du lịch đến nhà ở đã giúp chúng tôi thay đổi nhận thức, nếp sống và gia đình rất vui vì có thể làm việc, phục vụ khách du lịch ngay trên quê hương mình”.
Nằm trong khuôn viên nhà dân, du khách đến ở homestay này được trải nghiệm cuộc sống của người địa phương và dùng bữa cùng bà con cũng như tận hưởng cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp bên dòng sông Rào Nan xanh mầu ngọc bích. Còn khi có lũ, các homestay nổi lên để du khách sinh hoạt bình thường hoặc có thể di chuyển chung quanh khu vực và tận mắt thấy cảnh quan thiên nhiên khác lạ chỉ có ở những ngày lũ lụt.
Theo đại diện Công ty du lịch Chua me đất, việc áp dụng vào tour dịch vụ ăn tối tại nhà dân là để giới thiệu văn hóa ẩm thực đặc sắc của địa phương tới du khách. Các gia đình tham gia cung cấp dịch vụ ăn uống cho du khách được Công ty du lịch Chua me đất đào tạo, hướng dẫn về quy trình chế biến thực phẩm, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm và cách bài trí. Sử dụng dịch vụ ăn tối tại nhà dân không chỉ thưởng thức các món ăn truyền thống của địa phương mà còn là một trải nghiệm mang giá trị văn hóa, trở thành kỷ niệm khó quên trong chuyến đi của du khách.
Vừa từ Uzbekistan trở về sau khi cùng lãnh đạo xã Tân Hóa đến nhận danh hiệu “Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2023″ cuối tháng 10 vừa qua của Tổ chức Du lịch thế giới, Giám đốc Sở Du lịch Quảng Bình Nguyễn Ngọc Quý cho biết, sẽ từng bước xây dựng làng du lịch Tân Hóa thành mô hình du lịch thích ứng thời tiết kiểu mẫu ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Ngoài việc tạo lập các sản phẩm du lịch thích ứng với các điều kiện thời tiết thì đây cũng là mô hình liên kết hiệu quả giữa doanh nghiệp và cộng đồng. Doanh nghiệp hỗ trợ tiếp thị, kinh doanh trong khi cộng đồng tạo thêm giá trị bền vững để cùng nhau phát triển, từng bước hoàn thiện và đa dạng hóa các dịch vụ tại Tân Hóa nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách du lịch.
Rong chơi ở làng du lịch tốt nhất thế giới
Xuân về, rong chơi ở Tân Hóa, chúng tôi không chỉ chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên độc đáo, con người thân thiện, niềm nở mà còn trải nghiệm các hoạt động lưu trú thích ứng thời tiết.
Xuân về ở làng du lịch Tân Hóa. Ảnh: Hoàng Trung.
Từ một làng quê quanh năm đối diện với nghèo khó, mưa lũ, chật vật mưu sinh dưới những lèn núi đá vôi, tháng 10/2023, làng Tân Hóa (huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình) đã được Tổ chức Du lịch thế giới vinh danh là Làng du lịch tốt nhất thế giới.
Nghĩa tình với vùng "rốn lũ"
Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Hồ An Phong nhớ lại, 30 năm trước, ông đã đến vùng đất Tân Hóa xa xôi hẻo lánh, một thung lũng bao bọc giữa bốn bề núi đá trùng điệp. Nơi người dân gắn bó với thiên thiên, sống nhờ những bãi bồi ở hai bờ hạ nguồn Rào Nan và khai thác sản vật từ những cánh rừng.
Vùng đất vào mùa mưa, nước lũ từ thượng nguồn ào ạt đổ về gây ngập lụt. Bởi lối thoát nước duy nhất chính là những hang động ở cuối thung lũng không đủ lớn để nước lũ thoát đi nhanh chóng. Chính vì vậy cứ vào khoảng thời gian từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 11 hằng năm, khi có những trận mưa lớn thì đa số người dân Tân Hóa dìu dắt nhau lên vách núi sống qua ngày chờ lũ rút.
Ông Hồ An Phong chia sẻ, để giúp người dân Tân Hóa vơi bớt nỗi lo chạy lũ, từng có đề xuất dùng một lượng chất nổ đủ lớn phá vỡ hang Chuột để thoát nước cho làng quê này. Nhưng thật may phương án này không được các cấp lãnh đạo đồng ý. Ngay cả đề xuất di dời toàn bộ dân làng Tân Hóa ở vùng trũng đi nơi khác cũng không thể thực hiện được vì bà con đã sinh sống ở ngôi làng của mình hàng trăm năm nên không nỡ di dời đến nơi khác.
Trong cái khó ló cái khôn, ngay sau trận lũ lịch sử năm 2010, người dân Tân Hóa đã có sáng kiến làm nhà nổi (hay còn gọi là nhà phao) để sống chung với lũ. Những ngôi nhà nổi được làm từ 20 - 30 chiếc thùng phuy rỗng kết lại, có mái lợp, xung quanh có ván che khi nước lũ dâng cao, nhà nổi theo con nước...
Cuộc sống khó khăn nên buổi ban đầu số lượng nhà nổi được xây dựng nơi "rốn lũ" rất ít, chỉ đếm trên đầu ngón tay. Vì vậy, Tân Hóa cũng là địa chỉ của những tấm lòng cảm thông, chia sẻ với trăn trở "làm thế nào để bà con Tân Hóa có cuộc sống tốt hơn"?
Từ năm 2015 - 2020, cuộc đua "Thử thách Tú Làn" đã được tổ chức để vừa quảng bá du lịch cho vùng đất này vừa kêu gọi hỗ trợ người dân xây dựng những căn nhà nổi sống chung với lũ. Trải qua 6 mùa tổ chức cuộc đua, chương trình đã hỗ trợ người dân địa phương được gần 200 căn nhà nổi.
Cùng chung tay giúp đỡ người dân Tân Hóa sống chung với lũ, Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Bình đã hỗ trợ xây dựng 64 ngôi nhà phao cho các hộ nghèo và nhà sinh hoạt cộng đồng để giảm thiểu thiệt hại do lũ lụt gây ra ở địa phương.
Bà Phạm Thị Hân - Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Bình chia sẻ, đến nay 620 hộ dân ở Tân Hóa đều đã có nhà nổi để có thể thích ứng an toàn và sống chung với lũ.
Cuộc sống của người dân Tân Hóa ngày nay đã thích ứng được mọi điều kiện thời tiết. Khi mùa mưa đến, người dân dự trữ thực phẩm, nước sạch trên nhà nổi đủ sinh hoạt trong 1 tuần. Vì vậy, dù trong mùa mưa lũ, người dân Tân Hóa vẫn sống chung với lũ một cách bình yên.
Du khách trải nghiệm, khám phá hang động ở Tân Hóa.
Làng du lịch... thích ứng với thời tiết
Giữa màu xanh của núi rừng, của những bãi ngô xanh biếc là những ngôi nhà mái ngói thâm nâu của người dân Tân Hóa nằm san sát giữa thung lũng, đây là địa chỉ thân thiện, mến khách, là làng du lịch tốt nhất thế giới.
Đến Tân Hóa, du khách không chỉ được ngắm cảnh đẹp hoang sơ của một làng quê yên bình mà còn được khám phá hệ thống hang động Tú Làn gồm 10 hang động khác nhau với hệ thống thạch nhũ đẹp lung linh, huyền ảo; được trải nghiệm leo núi, bơi trong lòng hang và chiêm ngưỡng vẻ đẹp lung linh của thạch nhũ trong các hang Ken, hang Chuột, hang Hung; các sản phẩm du lịch mới như "Tú Làn Lodge", "Trải nghiệm lái xe địa hình ATV khám phá rừng lim - Ngôi nhà của Kong".
Ông Nguyễn Châu Á - Tổng Giám đốc Công ty Oxalis chia sẻ, việc triển khai các khu lưu trú thích ứng thời tiết cùng các hoạt động du lịch tại địa phương Tân Hóa đã góp phần khắc phục được tính thời vụ do thời tiết ở địa phương này gây ra vào mỗi mùa lũ lụt; đồng thời phát huy tiềm năng và tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào hoạt động du lịch. Với các dịch vụ, trải nghiệm tại Tân Hóa, công ty luôn đồng hành cùng người dân địa phương, hợp tác cùng họ để làm du lịch và phát triển cộng đồng. Điều này sẽ giúp cải thiện chất lượng dịch vụ và thu nhập của người dân, đồng thời tạo thêm sự phát triển kinh tế địa phương.
Người dân địa phương tham gia các hoạt động phục vụ du lịch.
Tân Hóa được định hướng phát triển theo mô hình làng du lịch thích ứng với thời tiết, cung cấp các trải nghiệm đa dạng cho du lịch từ homestay, trải nghiệm công việc làm nông, ăn uống tại nhà dân, quầy hàng lưu niệm và các dịch vụ khác dành cho khách du lịch.
Nếu như trước đây, cuộc sống của người dân Tân Hóa phụ thuộc vào việc khai thác tài nguyên rừng thì nay cuộc sống đổi thay nhờ vào hoạt động du lịch. Người dân địa phương tham gia vào các hoạt động du lịch và làm chủ các dịch vụ mà họ cung cấp.
Xã Tân Hóa hiện có hơn 3.300 nhân khẩu, trong đó có hơn 100 người đang tham gia các hoạt động du lịch tại địa phương. Đặc biệt, hoạt động du lịch đã giúp thay đổi suy nghĩ và hành động của người dân nơi đây, họ thêm yêu những cánh rừng, càng tôn trọng thiên nhiên. Với người dân Tân Hóa, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, gìn giữ các giá trị truyền thống cũng chính là bảo vệ nguồn sinh kế của bản thân và gia đình.
Ông Đặng Đông Hà - Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Quảng Bình cho biết, với địa phương vốn được mặc định là vùng "rốn lũ" như Tân Hóa, việc xây dựng các sản phẩm du lịch thích ứng với thời tiết là hướng đi hợp lý, sáng tạo, biến bất lợi thành lợi thế phát triển.
Tân Hóa đã và đang xây dựng cộng đồng làm du lịch văn minh, đoàn kết với nhiều sản phẩm, trải nghiệm cho du khách. Bên cạnh đó, Tân Hóa cũng đã giữ gìn và bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, xây dựng không gian sống xanh, lành mạnh để phát triển du lịch, tạo điều kiện để Tân Hóa kết nối với trung tâm du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng và các vùng lân cận.
"
Vượt qua 260 hồ sơ tham dự, làng du lịch thích ứng thời tiết Tân Hóa đã được Tổ chức Du lịch thế giới vinh danh là Làng du lịch tốt nhất vào ngày 18/10/2023. Tân Hóa đang tự tin từng bước trở thành mô hình du lịch thích ứng thời tiết kiểu mẫu ở Việt Nam và là mô hình du lịch cộng đồng kiểu mẫu của khu vực Đông Nam Á.
Du lịch Tân Hóa Quảng Bình đắm mình giữa vẻ đẹp hoang sơ yên bình miền sơn cước Thu hút du khách với vẻ đẹp hoang sơ của miền sơn cước cùng vẻ kỳ vĩ của hệ thống hang động, du lịch Tân Hóa Quảng Bình du khách sẽ được đến với những trải nghiệm đặc biệt không nơi đâu có được. Từ nơi được coi là rốn lũ thuộc vùng sâu vùng xa của huyện Minh Hoá, Tân Hoá ngày...