Trái dâu tằm: Món ăn ngon, vị thuốc quý!
Nói đến dâu tằm, ai cũng nghĩ ngay đến vải vóc, tơ lụa. Nhưng dâu tằm cũng là một cây thuốc quý với nhiều công dụng khác nhau.
Đặc biệt, hằng năm vào những ngày cuối xuân, đầu hè, là lúc vào mùa thu hoạch những trái dâu tằm chín rộ. Những trái dâu tím thẫm này là món ăn, thức uống và cũng là loại thuốc chữa bệnh quý hiếm thiên nhiên ban tặng cho con người…
Vài nét về cây dâu tằm
Dâu tằm, mạy môn, tầm tang, dâu trắng (white mulberry) có tên khoa học Morus alba L. Morus acidosa, họ Dâu, Moraceae. Có đến 24 loại dâu tằm, nhưng phổ biến nhất là ba loại trắng, đen và đỏ.
Dâu tằm được trồng chủ yếu ở châu Á và bắc Mỹ để lấy lá là nguồn thực phẩm duy nhất để nuôi tằm nhả tơ. Ở Việt Nam, dâu tằm được trồng khắp các vùng miền trên cả nước, nhiều nhất ở các tỉnh có nghề truyền thống trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa.
Toàn bộ cây dâu đều có thể sử dụng nhiều trong các bài thuốc: Lá dâu (tang diệp), Quả dâu (tang thầm), Rễ dâu (tang bạch), Tổ bọ ngựa trên cây dâu (tang tiêu phiêu), Cây ký sinh trên cây dâu ( tang ký sinh). Trong đó quả dâu (tang thầm) là phần có giá trị dinh dưỡng và dược liệu nhất.
Trái dâu tằm: món ăn ngon
Trái dâu tằm có thể ăn tươi, làm nước ép, ngâm rượu, làm trà, mứt, sấy khô, đóng hộp…
* Thành phần dinh dưỡng
Quả dâu tằm tươi đến 88% là nước, 9.4% carb, 1.7% chất xơ, 1.4% protein 0.4% chất béo. Khi khô, chúng chứa 70% carb, 14% chất xơ, 12% protein và 3% chất béo. Trái dâu tằm có nhiều carotene (t.iền vitamin A), vitamin B1, vitamin C, vitamin E, vitamin K1, acid folic, acid folinicm, Kali, Sắt…
Đặc biệt, trái dâu tằm chứa khá nhiều polyphenol, alkaloid, flavonoid, isoquercetin, quercetin, …là những chất chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể.
Video đang HOT
Những chất có tác dụng sinh dược học quan trọng trong dâu tằm gồm: anthocyanin, cyanidin làm trái dâu tằm có màu sắc đen, đỏ, tím, axit chlorogenic, rutin, myricetin..
* Cách ngâm xi-rô dâu
Quy trình chế biến xi-rô dâu tằm cũng đơn giản như các xi-rô trái cây khác: Chọn dâu tươi, không bầm dập; Rửa dâu tằm rửa sạch sẽ, để vào rá cho ráo nước; Cho vào bình thủy tinh và trộn với đường, một lớp dâu phủ một lớp đường theo tỷ lệ 2 dâu/ 1 đường; Nhằm tránh nước dâu bị lên men giấm, có thể cho một ít rượu gạo ngon để “sát trùng”; Để khoảng 1-2 ngày cho tan hết đường, lọc lấy nước; Đun sôi cho đến khi ra nước màu đỏ sền sệt, tỏa mùi thơm. Để nguội, chiết vào lọ cho vào tủ lạnh để dùng uống dần.
Trái dâu tằm: vị thuốc quý
Vì trái dâu tằm có chứa một lượng đáng kể các chất hoạt tính sinh học có tác dụng dược lý lợi cho sức khỏe, dâu tằm đã được sử dụng trong cả Đông lẫn Tây y.
Các nghiên cứu thực nghiệm y, dược học trên động vật cho thấy trái dâu tằm có các tác dụng sau: giảm mỡ m.áu, giảm glucose m.áu, chống béo phì, bảo vệ gan (hepatoprotective), chống độc và stress oxy-hóa (protective against cytotoxicity and oxidative stress), bảo vệ tổn thương não.
Theo Đông y, quả dâu tằm có vị ngọt, tính bình là một vị thuốc thể chế biến thành nhiều món ăn, bài thuốc mang lại lợi ích cho sức khỏe như: Bồi bổ cơ thể, bổ thận, tráng dương, bổ m.áu, chống bạc tóc; Trợ tiêu hoá; Thông khí huyết, trợ tim mạch; Sáng mắt, trợ thị giác; Chống mất ngủ.
Như vậy, theo kinh nghiệm, bài thuốc dân gian cũng như những thực nghiệm khoa học, trái dâu tằm có những lợi ích sức khỏe sau:
1. Hỗ trợ tiêu hóa
Nhờ quả dâu tằm nhiều chất xơ hệ tiêu hóa được hỗ trợ, giảm nguy cơ táo bón, đầy hơi và co thắt… ruột.
2. Kiểm soát tốt mỡ, glucose m.áu
Nhờ nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa, quả dâu tằm giúp ổn định đường, mỡ m.áu, giảm nguy cơ thừa cân, béo phì, đái tháo đường.
3. Ổn định huyết áp, giảm bệnh tim mạch
Cũng như trái nho, dâu tằm có khá nhiều polyphenol đặc biệt là chất resveratrol. Đây là một chất chống oxy hóa quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tim mạch nhất định: chống xơ vữa động mạch, chống đông m.áu, giảm huyết áp, đột quỵ, nhồi m.áu cơ tim. Ngoài ra reveratrtol còn làm giảm cholesterol, glucose m.áu .. gián tiếp làm giảm nguy cơ tim mạch.
4. Tăng cường sức đề kháng, miễn dịch
Trái dâu tằm có hàm lượng cao các vitamin A, vitamin C và flavonoid giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, ngăn ngừa cảm cúm, ho, cảm lạnh và nhiều bệnh khác..
5. Chống stress oxy-hóa
Dâu tằm giàu giàu vitamin, polyphenol, alkaloid, flavonoid, isoquercetin, quercetin, …là những chất chống oxy hóa rất tốt giúp cơ thể chống lại stress oxy-hóa. Khi các stress oxy-hóa bị ngăn chặn, quá trình lão hóa cũng được chậm lại, nguy cơ mắc các bệnh ung thư cũng giảm đi.
Hai điều lưu ý
Tuy rất hiếm, nhưng quả dâu cũng có thể gây dị ứng, đặc biệt quả dâu giập nát hư hỏng hay có dùng thuốc bảo vệ thực vật.
Trong nước quả dâu có chứa chất tanin nên tuyệt đối không tích trữ dâu tằm trong các dụng cụ chứa kim loại như đồng, sắt, nhôm… và nên chưng nấu, chứa đựng nước dâu với nồi tráng men, thủy tinh hoặc nồi đất.
TS.BS Trần Bá Thoại
Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam
Theo Dân trí
7 thực phẩm có chất độc tự nhiên - lưu ý khi chế biến
Khi nói đến ngộ độc, chúng ta thường nghĩ ngay đến lý do ăn phải thực phẩm kém chất lượng hay chế biến không đúng cách. Có nhiều thực phẩm tự thân nó chứa chất độc; ở một môi trường hay điều kiện nào đó, chất độc sẽ sinh sôi... Nếu biết sớm thực phẩm tự nhiên đã chứa độc tố, chúng ta sẽ hạn chế được tình trạng bị ngộ độc.
Trong mật cá có một chất alcol steroid - chất này sau khi vào dạ dày hấp thu vào m.áu đi tới gan, thận gây ra suy gan và suy thận cấp... Triệu chứng xuất hiện 1 - 2 giờ sau khi uống mật cá; người bệnh thấy khó chịu, đau bụng, buồn nôn hoặc tiêu chảy, 1 ngày sau thấy tiểu ít dần rồi vô niệu, có thể phù hai chân, đau đầu, tăng huyết áp và có thể t.ử v.ong nếu không đi cấp cứu kịp thời tại bệnh viện để lọc m.áu.
Một nghiên cứu trên măng cho thấy, măng trắng (bào từ củ măng) và măng vàng (đã qua luộc, ngâm nước) đều có hàm lượng xyanua. Chất xyanua có sẵn trong măng sẽ giảm dần khi tiếp xúc với nước; nhưng với măng chua, trong quá trình ngâm, chất này có thể kết hợp với một số enzym hoặc một số chất trong ruột người gây ngộ độc cấp tính... Khi chế biến măng nên rửa kỹ, ngâm trong nước nhiều giờ, luộc qua 1 - 2 lần trước khi ăn để tránh ngộ độc.
Củ cải trắng chứa độc tố furocoumarins - chất độc này thường cao nhất trong lớp vỏ, có thể gây đau dạ dày hoặc phản ứng rát bỏng trên da khi tiếp xúc. Do đó, khi chế biến món ăn, bạn cần gọt bỏ sạch vỏ và phần hư hỏng trên củ để tránh độc. Khi được nấu chín, nướng, gia nhiệt trong lò vi sóng, củ cải cũng hết độc.
Khi bạn mua rong biển về chế biến, nếu ngâm vào nước thấy phai màu lạ ra thì không nên tiếp tục sử dụng. Ăn rong biển biến chất hoặc quá hạn sử dụng sẽ gây hại cho cơ thể; đặc biệt, những thành phần gây biến màu trong nước sẽ gây ra những hậu quả không tốt cho sức khỏe.
Trong cà chua xanh có chứa chất độc solanine - ăn nhiều có thể dẫn tới chóng mặt, buồn nôn. Nếu ăn sống cà chua xanh thì khả năng ngộ độc cao. Chính vì thế, các bà nội trợ nên chế biến cà chua đã chín đỏ.
Đậu tằm tự nó chứa một số loại enzyme khuyết thiếu, có tác động nhất định đối với cơ thể con người, có thể gây ra hội chứng tán huyết dị ứng sau khi ăn đậu tươi. Các triệu chứng của tình trạng ngộ độc thường bất ổn, thiếu m.áu, vàng da, gan to, nôn mửa, sốt... Nếu không cấp cứu kịp thời, xảy ra thiếu m.áu nặng sẽ gây ra t.ử v.ong.
Trong sắn có chứa chất độc xyanua. Khi luộc, nhất là luộc với số lượng lớn chất này sẽ đóng váng trên bề mặt nước. Người ăn phải chất này với hàm lượng cao sẽ bị ngộ độc... Cách tốt nhất để loại bỏ chất xyanua trong sắn là bóc vỏ, ngâm trong nước lạnh nhiều giờ trước khi luộc. Ngoài ra, trong lúc luộc, nên mở nắp nồi để chất xyanua bay đi, lượng độc chất sẽ giảm đáng kể.
Lâm Tùng - Ngọc Anh
Theo baonghean
Người mẩn mê cây thuốc nam Hơn 10 năm nay, dấu chân của lương y Trần Đình Niên đã in trên mọi miền của dải đất hình chữ S để tìm những dược liệu quý và biến vườn nhà ông thành vườn sưu tập cây thuốc nam, dùng chữa bệnh cho người. Lặn lội khắp nơi tìm cây thuốc quý Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo,...
