Trái Đất xuất hiện những ‘vết lõm’ kỳ lạ, hàng loạt vệ tinh lạc lối

Vết lõm vô hình nhưng đáng sợ trên từ quyển Trái Đất tạo nên một tam giác quỷ đối với các vệ tinh, đã được các nhà khoa học từ Trung tâm Hàng không vũ trụ Goddard (NASA) phát hiện.

Từ trường của Trái Đất hoạt động giống như một lá chắn bảo vệ xung quanh hành tinh khỏi “bức xạ hạt”, tức đẩy lùi và giữ các hạt tích điện từ Mặt Trời. Nhưng ở Nam Mỹ và Nam Đại Tây Dương, một điểm yếu bất thường trong trường – được gọi là Điểm bất thường Nam Đại Tây Dương (SAA), từ trường không chỉ yếu đi mà còn tạo ra thứ gần như một vết lõm trên lá chắn, cho phép các hạt tích điện lặn gần bề Trái Đất hơn bình thường.

Từ trường Trái Đất, liên quan mật thiết đến dòng chảy sắt trong lõi hành tinh, giúp bảo vệ chúng ta khỏi bức xạ hạt của Mặt Trời – ảnh đồ họa từ ESA

Bức xạ hạt khắc nghiệt trong khu vực mà vết lõm tạo nên đã đánh bại nhiều vệ tinh, khiến chúng mất khả năng thu thập tín hiệu khi đi qua khu vực này. Điều này rất đáng ngại với chúng ta, bởi gây những rối loạn và thiệt hại nhất định cho hệ thống định vị – viễn thông. Vết lõm có vẻ ngày một trầm trọng.

Nhóm của Goddard, gồm nhiều nhà nghiên cứu địa từ, địa vật lý… đã lập mô hình SAA để theo dõi và dự đoán những thay đổi trong tương lai, giúp chuẩn bị cho những thách thức mới. Bởi lẽ, họ nhận thấy “vết lõm” như đang mở rộng về phía Tây, với mức suy yếu có phần nhanh hơn.

Sự bất thường này phát sinh từ hai đặc điểm của lõi Trái đất: Độ nghiêng của trục từ trường và dòng chảy của kim loại nóng chảy bên trong lõi bên ngoài của nó. Dòng chảy nóng bỏng, giàu và chuyển động mạnh mẽ 1800 dặm bên dưới bề mặt Trái Đất hoạt động giống như một máy phát điện khổng lồ, được gọi là geodynamo, tạo ra dòng điện cấu thành từ quyển.

Khi chuyển động này thay đổi, từ trường cũng thay đổi và đã tạo ra SAA, cũng như khiến các cực từ dần lệch khỏi vị trí Bắc Cực và Nam Cực địa lý.

Một nguyên nhân của dị thường về từ trường là sự biến dạng của Vành đai Van Allen dưới sự tấn công bất ngờ của các cơn bão Mặt Trời. Khác với Sao Hỏa khắc nghiệt bởi nhận được quá nhiều bức xạ Mặt Trời, từ trường Trái Đất khiến các hạt có hại này mắc kẹt trong Vành đai Van Allen, một kết cấu mang hình bánh rán cách mặt đất 400 dặm.

Trước đó, cũng có những phát hiện đáng lo ngại liên quan đến từ trường Trái Đất, điển hình là sự “trôi” nhanh của Bắc Cực từ tính. Nó đã di chuyển khỏi Bắc Cực địa lý ở Bắc Canada, trôi dần ra giữa Bắc Băng Dương và tiến về phía bờ Siberia (Nga), với tốc độ hiện tại là 50 km mỗi năm.

Theo nhiều nhà khoa học, sự trôi của các cực từ hay SAA là dấu hiệu cho một hiện tượng tự nhiên có thể đe dọa đến các vệ tinh của con người hiện đại: Trái Đất đảo ngược cực từ. Hiện tượng này vốn đã xảy ra ít nhất hàng trăm lần trong lịch sử hành tinh.