Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đang tự làm một cuộc đảo chính khác?

Tổng thống Thổ Nhĩ kỳ Erdogan sống sót sau cuộc đảo chính thất bại, tuy nhiên, thay vì tìm kiếm sự thống nhất quốc gia để khôi phục lại sự ổn định, ông dường như đã bắt tay vào cuộc đảo chính của mình chống lại những gì từ lâu được coi là mô hình của một nền dân chủ Hồi giáo thịnh vượng và ổn định, tờ The Australian bình luận.

Theo The Australian, việc huỷ bỏ lễ tưởng niệm lần thứ 101 của trận Lone Pine ở Gallipoli trong tuần này sẽ có vấn đề nhỏ với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Nhưng nó là dấu hiệu của sự lo lắng từ phương Tây đối với lực lượng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ được coi là lớn thứ hai trong NATO, mà còn là một pháo đài chiến lược trong cuộc chiến chống lại Nhà nước Hồi giáo và trong việc ngăn chặn làn sóng người di cư từ Trung Đông đến châu Âu. Niềm tin vào ông Erdogan và sự ổn định của nền dân chủ thế tục của Thổ Nhĩ Kỳ đang bị thử thách nghiêm trọng thể hiện qua những hành động thanh trừng của ông Erdogan đưa ra sau cuộc đảo chính bất thành.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan.

Thủ tướng Đức Angela Merkel đã cảnh báo, trừng phạt những người lãnh đạo cuộc đảo chính là hợp pháp nhưng “nguyên tắc tương xứng phải được tôn trọng”.

Kể từ khi cuộc đảo chính, ông Erdogan đã ra lệnh bắt giữ 60.000 người. Quân đội bất đồng chính kiến đang bị “xé toang ruột”, với 2.000 cán bộ cao cấp, trong đó có 200 tướng lĩnh và đô đốc bị giam giữ. Hàng chục ngàn nhân viên chính phủ đã bị sa thải vì vì cáo buộc có quan hệ với giáo sĩ Hồi giáo đang sống lưu vong ở Mỹ d Fethullah Gulen, người mà ông Erdogan cáo buộc đứng đằng sau cuộc nổi dậy. Trường học, trường đại học và bệnh viện cũng nằm trong chiến dịch thanh lọc, với những người bị cáo buộc ủng hộ ông Gulen đều bị bắt giữ hoặc sa thải. 89 nhà báo đã bị bắt giữ và 16 đài truyền hình, -23 đài phát thanh, 15 tạp chí, 29 nhà xuất bản và 45 tờ báo đã bị đóng cửa.

Ông Erdogan khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ vẫn là một nền dân chủ và rằng ông không có ý định đi trệch khỏi chủ nghĩa thế tục của Kemal Ataturk 85 năm trước.

Tuy nhiên, trong việc dỡ bỏ lệnh cấm phụ nữ mặc khăn trùm đầu và cố gắng để kết tội ngoại tình và cấm rượu, những dấu hiệu của một nhà nước Hồi giáo hà khắc hơn đã thể hiện rõ ràng. Thông qua các nhà thờ Hồi giáo, mà chính phủ sử dụng để có được thông điệp của mình, người Thổ Nhĩ Kỳ đang được cảnh báo không nên làm bạn với người Do Thái hay các Kitô hữu, vì họ phục vụ phương Tây. Từ hai triệu Kitô hữu một vài năm trước đây, nay chỉ có 120.000 người, ít hơn ở Iran.

Ông Erdogan sống sót sau cuộc đảo chính thất bại, tuy nhiên, thay vì tìm kiếm sự thống nhất quốc gia từ đó để khôi phục lại sự ổn định, ông dường như đã bắt tay vào cuộc đảo chính của mình chống lại những gì từ lâu được coi là mô hình của một nền dân chủ Hồi giáo thịnh vượng và ổn định. Các biện pháp thanh trừng của ông Erdogan và các cuộc tấn công khủng bố lặp đi lặp lại đã khiến tăng trưởng kinh tế thụt lùi và du lịch giảm 50%.

Các nước đồng minh phương Tây của Thổ Nhĩ Kỳ đã phải yêu cầu ông Erdogan bình tĩnh lại. Các cuộc nổi dậy trên đường phố khi ông Erdogan bị đe dọa bởi cuộc đảo chính đã cho thấy ông vẫn còn hỗ trợ phổ biến. “Nhưng rõ ràng, ông Erdogan đang gây nguy hiểm cho sự ổn định trong một quốc gia có địa lý và chiến lược quan trọng để chống lại nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng, tờ The Australian nhận định.

Trong một diễn biến khác, ngày 1.8, Thổ Nhĩ Kỳ đã triệu một quan chức ngoại giao thuộc Đại sứ quán Đức ở nước này để phản đối việc chính quyền Berlin ngăn chặn Tổng thống Tayyip Erdogan phát biểu qua truyền hình với những người Thổ Nhĩ Kỳ tuần hành ủng hộ ông ở thành phố Cologne của Đức. Đại sứ quán Đức tại Thổ Nhĩ Kỳ cũng xác nhận Đại biện lâm thời của Đại sứ quán này đã được triệu tới Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ vào chiều 1.8. Trước đó, cùng ngày, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề Liên minh châu Âu của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Omer Celik đã chỉ trích quyết định của Tòa Hiến pháp Đức ngăn chặn Tổng thống Erdogan phát biểu qua truyền hình với những người tuần hành ở Cologne là “đi ngược lại những giá trị dân chủ và tự do ngôn luận”. Chia sẻ trên tài khoản Twitter của mình, ông Omer Celik đã chỉ trích mạnh mẽ quyết định trên của Tòa Hiến pháp Đức. Trong khi đó, thông báo của người phát ngôn Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Ibrahim Kalin cho rằng lệnh cấm của Đức là “không thể chấp nhận được”. Trước đó, cùng ngày, khoảng 20.000 người thuộc cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ ở Đức đã tham gia cuộc tuần hành ở thành phố Cologne do các tổ chức phát động, trong đó có Liên đoàn Dân chủ Thổ Nhĩ Kỳ – châu Âu (UETD). Đây là hoạt động nhằm thể hiện sự ủng hộ của người dân với Tổng thống Erdogan. Đức là nước có cộng đồng người Thổ Nhĩ Kỳ sinh sống đông nhất ở châu Âu.

Theo Danviet