Tổng thống Putin thăm Ả-rập Xê-út sau 12 năm: Kẻ mừng, người lo

Washington chắc chắn không vui khi kịch bản đồng minh lâu năm ở Trung Đông có thể sẽ trôi ra khỏi quỹ đạo mà Mỹ vạch ra để xích lại gần Nga.

Hôm 14/10, Tổng thống Putin thân chinh sang Ả-rập Xê-út, đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của ông tới quốc gia Trung Đông sau 12 năm.

Trong chuyến thăm này, ông Putin và Thái tử Mohammed Bin Salman sẽ chứng kết lễ ký 10 thỏa thuận mới, trong đó có các dự án trong lĩnh vực hóa dầu và nông nghiệp.

Kirill Dmitriev, Giám đốc quỹ đầu tư nhà nước của Nga khẳng định chuyến thăm của ông Putin sẽ cho thấy mức độ phát triển quan hệ chưa từng thấy giữa 2 nước trên nhiều lĩnh vực.

Tổng thống Putin và Thái tử Mohammed Bin Salman. (Ảnh: Reuters)

Nga và Ả-rập Xê-út hiện là 2 nước sản xuất dầu mỏ hàng đầu thế giới. Cách đây 3 năm, Nga bắt đầu xích lại Trung Đông. Lý do là bởi họ cho rằng rằng thành công trong việc giữ Tổng thống Syria Bashar al-Assad tại vị sẽ giúp gia tăng vị thế của Nga trong khu vực cũng như mở rộng tầm ảnh hưởng của Matxcơva.

Tổng thống Putin cũng tin rằng Nga sẽ làm ăn được với nhiều doanh nghiệp ở Trung Đông hơn vào thời điểm giá dầu đang giảm sút trong bối cảnh các lệnh trừng phạt của phương Tây đang bóp nghẹt doanh thu dầu của nước này.

Với Nga, họ hướng tới 2 mục tiêu rất rõ ràng: xây dựng các dự án năng lượng và cơ sở hạ tầng ở Trung Đông và chào bán hàng tỷ USD vũ khí tới các quốc gia Vùng Vịnh giàu có và chịu chi, đặc biệt là Ả-rập Xê-út.

Năm 2015, khi chính quyền Obama bất ngờ đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran, Ả-rập Xê-út không khỏi sốc khi cảm thấy bị đồng minh lâu năm “đâm sau lưng”. Riyadh từ đó bắt đầu tìm tới Nga và Trung Quốc để đề phòng rủi ro trong các vụ cá cược chính trị. Năm 2017, Quốc vương Salman bin Abdul-Aziz Al Saud có chuyến thăm lịch sử đến Nga, gửi đi tín hiệu rõ ràng hơn bao giờ hết.

Kể từ đó, mối quan hệ giữa 2 nước vẫn giữ ở mức ổn định dù 2 quốc gia không chia sẻ chung nhiều quan điểm trong một số vấn đề.

Matxcơva hy vọng mối quan hệ ấm lên giữa 2 quốc gia sẽ thúc đẩy Ả-rập Xê-út đầu tư thêm hàng tỷ USD vào lĩnh vực dầu khí với nguồn vốn đầu tư bị thiếu hụt trầm trọng kể từ khi phương Tây bắt đầu trừng phạt Nga vào năm 2014.

Theo Mei, việc Nga và Ả-rập Xê-út có thể đưa mối quan hệ của họ lên một tầm cao mới hay không còn phụ thuộc vào việc họ có đồng ý với các “thành phần” cấu thành nên các mối quan hệ này hay không. Cho tới nay kỳ vọng của 2 bên vẫn còn rất khác biệt.

2 nước vẫn đang tồn tại những bất đồng xung quanh vấn đề gia hạn thỏa thuận của OPEC (Tổ chức các nước Xuất khẩu dầu mỏ) và các đồng minh đối với việc cắt giảm cắt giảm sản lượng khai thác.

Riyadh cũng nhiều lần thất hứa trong các dự án mà họ cam kết đầu tư vào Matxcơva. Thay vào đó, họ chuyển sang Ấn Độ, Pakistan, Trung Quốc và thậm chí là Mỹ. Đây là điều dễ hiểu bởi quan hệ giữa Nga và Ả-rập Xê-út có cải thiện tới đâu, họ vẫn sẽ là 2 đối thủ cạnh tranh thị phần dầu ở châu Âu, Viễn Đông và các thị trường hàng đầu khác.

Một lý do khác ngăn cản Nga và Ả-rập Xê-út xích lại gần nhau là Iran. Nga hiện tại vẫn đang duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Tehran, quốc gia đối địch với Riyadh. Matxcơva cam kết đầu tư vào hàng loạt dự án kinh tế của Iran và không có dấu hiệu cho thấy họ sẽ đánh đổi phần nào đó trong các dự án này chỉ vì Ả-rập Xê-út tỏ vẻ không hài lòng.

Nhận thức được điều đó, Riyadh đang bơm không ít tiền vào nền kinh tế Nga, trong đó có việc mua lại Novomet, một trong những công ty dịch vụ dầu khí lớn nhất của Nga với hy vọng Matxcơva sẽ cắt giảm các khoản đầu tư tới quốc gia đối địch.

Theo Alaraby, dù có những bất đồng vẫn chưa tìm được tiếng nói chung, không thể phủ nhận quan hệ Nga và Ả-rập Xê-út đang trở nên nồng ấm lên rất nhiều. Đây là tín hiệu không mấy vui đối với Mỹ, đồng minh quan trọng bậc nhất của Ả-rập Xê-út ở Trung Đông nhiều thập kỳ qua.

Giới chuyên gia cảnh báo nếu Mỹ không cẩn thận, Riyadh có thể sẽ trôi ra khỏi quỹ đạo mà Mỹ đang vạch ra, tiến gần hơn với Nga trong bối cảnh quốc gia Trung Đông này đang rất muốn tìm kiếm một đối tác chiến lược để tái cấu trúc nền kinh tế.

Mỹ chắc chắn cũng dè chừng trước kịch bản này khi chứng kiến cái đập tay Tổng thống Putin và Thái tử bin Salman tại thượng đỉnh G20 ở Buenos Aires năm 2018.

(Nguồn: Alaraby)

SONG HY

Theo VT