Tổng thống Pháp lần đầu tiên thừa nhận vụ thảm sát Tây Phi năm 1944

Trong bức thư gửi chính quyền Senegal, Tổng thống Macron thừa nhận sự thật đau lòng này ngay trước dịp kỷ niệm 80 năm sự kiện Thiaroye.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu trong cuộc họp báo. Ảnh: AFP/TTXVN

Ngày 28/11/2024, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron lần đầu tiên chính thức gọi vụ giết hại các binh sĩ Tây Phi vào năm 1944 là một “cuộc thảm sát”. Trong bức thư gửi chính quyền Senegal, ông Macron thừa nhận sự thật đau lòng này ngay trước dịp kỷ niệm 80 năm sự kiện Thiaroye, một bóng tối ám ảnh lịch sử quan hệ giữa Pháp và các thuộc địa cũ của mình.

Ngày 1/12/1944, tại làng chài Thiaroye, ngoại ô thủ đô Dakar của Senegal, từ 35 đến 400 binh sĩ Tây Phi trong đơn vị Tirailleurs Sénégalais – lực lượng lính bộ binh thuộc địa của quân đội Pháp – đã bị chính quân đội Pháp sát hại. Những người lính này vừa trở về sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, nơi họ chiến đấu vì nước Pháp trong trận chiến năm 1940.

Theo các tài liệu lịch sử, căng thẳng đã nổ ra trong những ngày trước sự kiện này khi các binh sĩ Tây Phi yêu cầu được trả đầy đủ lương và quyền lợi chính đáng. Tuy nhiên, vào ngày định mệnh đó, quân Pháp đã bao vây, tước vũ khí và nổ súng sát hại các binh sĩ của chính mình.

Sự thật bị lãng quên

Thảm kịch Thiaroye từ lâu bị che giấu hoặc lãng quên trong ký ức lịch sử chính thống của Pháp. Sự kiện này gợi lên những câu hỏi đau xót về cách nước Pháp đối xử với những người lính thuộc địa, những người đã hy sinh vì một đất nước mà họ không thực sự thuộc về.

Trong bức thư của mình, Tổng thống Macron nhấn mạnh: “Pháp cần phải thừa nhận rằng, vào ngày đó, sự đối đầu giữa những binh sĩ đòi hỏi quyền lợi chính đáng và chính quyền đã kích hoạt một chuỗi sự kiện dẫn đến một cuộc thảm sát”.

Ông cũng cam kết sẽ hỗ trợ quá trình làm rõ sự thật, bao gồm việc theo dõi hoạt động của Ủy ban Khôi phục Sự kiện, do giáo sư Mamadou Diouf đứng đầu.

Lời kêu gọi sự hối lỗi và công lý

Tổng thống Senegal Bassirou Diomaye Faye hoan nghênh bước đi của ông Macron, coi đây là cơ hội để làm sáng tỏ sự thật và khép lại vết thương lịch sử. “Chúng tôi đã chờ đợi rất lâu để khép lại câu chuyện này,” Faye nói, đồng thời kêu gọi Pháp có cam kết “chân thành và toàn diện”.

Tuy nhiên, sự hối lỗi này diễn ra trong bối cảnh ảnh hưởng của Pháp tại Tây Phi đang suy giảm. Sau các cuộc bầu cử quốc hội tại Senegal, Tổng thống Faye đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ để thúc đẩy các cải cách, trong đó có việc giảm phụ thuộc kinh tế vào các công ty nước ngoài, bao gồm Pháp.

Quá khứ và hiện tại đan xen

Sự kiện Thiaroye không chỉ là một nỗi đau trong lịch sử mà còn là lời nhắc nhở về di sản thuộc địa và những bất công kéo dài. “Lịch sử không thể bị xóa nhòa”, ông Faye nhấn mạnh khi nói về sự hiện diện quân sự của Pháp tại Senegal – một dấu ấn còn sót lại của thời kỳ thuộc địa.

Lời xin lỗi của Tổng thống Pháp Macron, dù muộn màng, mở ra cơ hội để đối thoại về những trang sử đen tối này, không chỉ giữa Pháp và Senegal mà còn trong mối quan hệ giữa các quốc gia từng bị thuộc địa hóa và các đế quốc cũ.