Tổng thống Nga điện đàm với lãnh đạo Armenia và Azerbaijan

Bích Liên23:12 24/11/2020

Ngày 24/11, Điện Kremlin cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có các cuộc điện đàm riêng rẽ với người đồng cấp Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan về tình hình tại khu vực xung đột Nagorny- Karabakh và hoạt động của lực lượng gìn giữ hòa bình của Nga tại đây.

Xe quân sự thuộc Lực lượng giữ gìn hòa bình Nga chuẩn bị được đưa lên máy bay vận tải quân sự Antonov AN-124-100 ở Ulyanovsk. Ảnh: AFP/TTXVN

Tuyên bố của Điện Kremlin nêu rõ trong các cuộc điện đàm này, lãnh đạo các nước cũng đề cập tới vấn đề hỗ trợ nhân đạo cho người dân vùng xung đột và hoạt động khôi phục kinh tế cũng như nối lại hoạt động đi lại trong khu vực.

Trước đó, ngày 23/11, Tổng Thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) Antonio Guterres cho biết các cơ quan liên quan của LHQ sẵn sàng hợp tác với Nga để đánh giá tình hình nhân đạo ở Nagorny-Karabakh. Văn phòng điều phối các vấn đề nhân đạo của LHQ và các cơ quan liên quan của tổ chức này cũng sẵn sàng thảo luận các vấn đề cần tiến hành trên thực địa, trong đó có cả việc đánh giá độc lập của các cơ quan quốc tế tại Nagorny-Karabakh và các khu vực lân cận ngay khi điều kiện cho phép nhằm có được một bức tranh tổng thể và toàn diện về nhu cầu nhân đạo tại đây.

Khu vực Nagorny-Karabakh nằm sâu trong lãnh thổ phía Tây Nam của Azerbaijan, nhưng có đa số dân cư là người gốc Armenia sinh sống và muốn sáp nhập vùng này vào Armenia. Điều này đã châm ngòi cho những tranh chấp chủ quyền giữa hai nước, mà đỉnh điểm là cuộc chiến tranh kéo dài từ tháng 2/1988 đến tháng 5/1994, khiến khoảng 30.000 người thiệt mạng.

Căng thẳng tái bùng phát tại khu vực này từ ngày 27/9 vừa qua đã khiến con số thương vong ước tính lên tới hàng nghìn người.

Ngày 9/11, các nhà lãnh đạo Nga – Armenia – Azerbaijan đã ký thỏa thuận ngừng bắn tại Nagorny-Karabakh sau hơn một tháng xảy ra giao tranh. Theo thỏa thuận, Nga đã triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tại khu vực tiền tuyến Nagorny-Karabakh và hành lang giữa khu vực này với Armenia nhằm giám sát lệnh ngừng bắn.

Thỏa thuận đình chiến phơi bày thế yếu của Nga ở 'sân sau'

Việc đồng minh Armernia ký "thỏa thuận đau đớn" với Azerbaijan đặt ra câu hỏi về tầm ảnh hưởng địa chính trị của Nga tại khu vực Kavkaz.

Sau hơn một tháng "khoanh tay" chờ đợi, Nga cuối cùng cũng ra tay can thiệp vào cuộc giao tranh đẫm máu giữa Armenia và Azerbaijan quanh khu vực Nagorno-Karabakh.

Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan ngày 10/11 ký tuyên bố ba bên về việc lập tức ngừng bắn. Theo tuyên bố này, Armenia trả lại 4 vùng lãnh thổ đang kiểm soát cho Azerbaijan, Nga triển khai gần 2.000 lính gìn giữ hòa bình vào hành lang kiểm soát rộng khoảng 5 km ngăn giữa khu vực Nagorno-Karabakh và Armenia trong 5 năm.

Quân đội Nga ngày 11/10 triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình, được điều động từ lữ đoàn bộ binh cơ giới số 15, tới giám sát thỏa thuận ngừng bắn tại khu vực Kavkaz. Tuy nhiên, động thái quân sự này được cho là quá muộn màng để có thể giúp đồng minh Armenia tránh khỏi một thất bại "đau đớn" trước Azerbaijan.

Nga chỉ đưa quân tới khi lực lượng Armenia đã phải rút khỏi các vùng đất ở Nagorno-Karabakh thuộc Azerbaijan mà họ kiểm soát được sau cuộc chiến năm 1994. Việc chấp nhận để quân đội Azerbaijan chiếm lại các vùng đất chiến lược ở Nagorno-Karabakh từ tay Armenia tạo điều kiện cho Tổng thống Putin có "lối thoát danh dự" khỏi tình thế bế tắc tồi tệ trong khu vực, theo bình luận viên Leonid Bershidsky của Bloomberg .

Song giải pháp của Putin với xung đột giữa Armenia và Azerbaijan bị đánh giá là không hoàn hảo, khi nó làm suy yếu tuyên bố của ông về khả năng khống chế các "đám cháy âm ỉ" ở Kavkaz, nơi được coi như "sân sau" của Nga, thậm chí gây ra hậu quả tiêu cực đối với vai trò địa chính trị tương lai của Nga ở khu vực.

Xe tăng của lực lượng gìn giữ hòa bình Nga tại biên giới Armenia-Azerbaijan, ngày 10/11. Ảnh: Reuters.

Thủ tướng Pashinyan đăng trên Facebook rằng đây là một "thỏa thuận đau đớn", dù không chịu thừa nhận Armenia đã thất bại trước Azerbaijan. Tuy nhiên, quyết định của ông vấp phải làn sóng biểu tình, bạo động tại thủ đô Yerevan. Hàng trăm người biểu tình xông vào đập phá dinh thủ tướng, "lấy máy vi tính, nước hoa, bằng lái xe và những thứ khác" tại đây, Pashinyan cho biết.

Người biểu tình cũng tràn vào tòa nghị viện, đập phá đồ đạc, ẩu đả với các nghị sĩ và đánh bất tỉnh Chủ tịch quốc hội Armenia Ararat Mirzoyan. Pashinyan đang cố kiểm soát tình hình, song lời kêu gọi những người ủng hộ "sẵn sàng cho một cuộc đấu tranh" khiến tương lai chính trị của Thủ tướng Armenia trở nên bấp bênh.

Cơn giận của người dân nhắm vào Pashinyan, người trở thành Thủ tướng Armenia sau cuộc biểu tình phản đối cựu tổng thống Serzh Sargsyan, được cho là một trong những mục tiêu mà Putin muốn đạt được khi Nga "án binh bất động" trong khoảng một tháng. Putin đã có thể giải quyết cuộc xung đột từ trong trứng nước bằng cách điều động hoặc đe dọa tăng lực lượng đồn trú Nga tại Armenia vào tháng 9 hoặc tháng 10, song ông không làm vậy.

Trong cuộc biểu tình năm 2018, Pashinyan tìm cách thuyết phục Putin rằng việc những người ủng hộ ông đòi tự do hóa và chấm dứt tình trạng tham nhũng "không hướng tới cuộc nổi dậy chống Nga" như tại Ukraine năm 2014. Putin duy trì mối quan hệ tương đối tốt với lãnh đạo mới của Armenia.

Putin được cho là không ưa những cuộc chính biến hậu Liên Xô, đồng thời bày tỏ thái độ phật ý trước các cuộc cải cách tự do thận trọng của Pashinyan và việc các tổ chức phi chính phủ phương Tây ngày càng hiện diện nhiều ở Armenia. Tuy nhiên, Tổng thống Nga có thể có những tính toán phức tạp hơn khi quyết định không can thiệp sớm vào cuộc xung đột mà ông nói đã khiến khoảng 5.000 người thiệt mạng.

Nếu can thiệp sớm hơn, động thái này của Nga có thể được coi là ủng hộ công khai và một chiều cho Armenia. Điều đó sẽ đẩy Azerbaijan sâu hơn vào vòng tay của Thổ Nhĩ Kỳ, bên đã cam kết sẽ ủng hộ Tổng thống Aliyev.

Nga cũng đứng trước những thử thách lớn nếu ra mặt hỗ trợ Armenia. Azerbaijan nhiều năm qua thu được khoản tiền lớn từ xuất khẩu dầu khí, giúp quân đội nước này sở hữu nhiều vũ khí tốt hơn. Quân đội Azerbaijan được xếp hạng thứ 64 trên thế giới, trong khi Armenia đứng thứ 111. Hậu quả là Armenia hứng tổn thất nặng trong giao tranh với Azerbaijan.

Quyền kiểm soát của Armenia với Nagorno-Karabakh cũng không được quốc tế công nhận, hiệp ước phòng thủ tập thể ký với Nga không bao hàm vùng lãnh thổ này. Nếu Nga can thiệp thay mặt cho Armenia, động thái này sẽ vượt quá thỏa thuận về nghĩa vụ phòng thủ tập thể.

Điều này sẽ làm suy yếu quan hệ cuối cùng giữa Azerbaijan với Nga, vốn dựa trên lĩnh vực dầu khí.

Vị trí thành phố Shusha và vùng Nagorno-Karabakh. Đồ họa: Guardian .

Cộng đồng Azerbaijan và Armenia tại Nga tương đương về dân số, mức độ giàu có và ảnh hưởng. Do xung đột trong quá khứ giữa Armenia và Azerbaijan, chính quyền Nga chọn cách không ủng hộ bên nào một cách quá công khai.

Putin vẫn cứu vãn được một số tín nhiệm trong cộng đồng Armenia khi can thiệp muộn vào cuộc xung đột. Lực lượng gìn giữ hòa bình Nga "cứu" Armenia thoát khỏi thất bại toàn diện và mất kiểm soát hoàn toàn với khu vực Nagorno-Karabakh. Đó là cách Thủ tướng Pashinyan giải thích cho việc mất quyền kiểm soát một số vùng lãnh thổ.

"Quân đội tuyên bố chúng tôi phải dừng lại bởi một số vấn đề không rõ có thể giải quyết được hay không, đồng thời nguồn lực chúng tôi đã cạn kiệt", Pashinyan nói trong một video được phát ngày 10/11, song khẳng định sẽ ngăn Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng ảnh hưởng bằng cách đảm bảo Nga triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình.

Dù vậy, biến cố này có thể làm lung lay ý chí của người Armenia trong quan hệ hợp tác với Nga. Không giống Azerbaijan, Armenia là thành viên Liên minh Kinh tế Á-Âu, khối thị trường chung do Putin khởi xướng, và Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO). Dân Armenia trong và ngoài nước sẽ đặt câu hỏi về giá trị những mối quan hệ này.

Trong khi đó, Azerbaijan được cho sẽ tăng cường quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ nhằm giành nhiều nhượng bộ hơn từ phía Nga. Azerbaijan thậm chí còn đề xuất cho binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ tham gia giám sát lệnh ngừng bắn bên cạnh quân nhân Nga, song sau đó bị bác.

"Ảnh hưởng của Nga trong không gian hậu Xô Viết đã bị tổn hại nặng nề", bình luận viên Bershidsky viết. "Hậu quả lớn nhất từ động thái can thiệp giờ chót của Nga là thiệt hại nó gây ra cho khả năng của Putin trong việc đóng băng những xung đột tại các quốc gia từng thuộc Liên Xô".

Bài phát biểu của Tổng thống Azerbaijan Aliyev ngày 9/11 được cho thể hiện rõ nguy cơ này. "Người dân Azerbaijan nhiều lần nghe thấy các nhà hòa giải và lãnh đạo một số tổ chức quốc tế nói rằng không có giải pháp quân sự nào cho cuộc xung đột này. Tôi từng nói không đồng ý với luận điểm này và tôi đã đúng", Aliyev nói.

Lực lượng gìn giữ hòa bình Nga trên đường tới Nagorno-Karabakh, ngày 10/11. Video: BQP Nga, RIA Novosti .

Niềm tin rằng giải pháp quân sự có thể giải quyết vấn đề và Nga chỉ can thiệp khi quá muộn sẽ làm đảo lộn trật tự các cuộc xung đột đang âm ỉ tại các quốc gia vùng Kavkaz. Tổng thống Aliyev cho rằng Azerbaijan có thể đợi tới khi quân đội Nga rời Nagorno-Karabakh và không cam kết từ bỏ quyết tâm đòi lại những vùng lãnh thổ còn lại.

Tương tự, Gruzia, Ukraine và Moldova cũng có thể cho rằng giải pháp quân sự là chìa khóa để giành lại những vùng lãnh thổ họ tuyên bố chủ quyền. Azerbaijan đã phát động chiến dịch quân sự được chuẩn bị kỹ lưỡng nhân thời điểm Nga bị phân tâm vì biến động chính trị tại Belarus hồi tháng 9.

Uy tín của Moskva thậm chí còn bị tổn hại khi họ không hành động ngay dù quân nhân Nga thiệt mạng trong xung đột. Moskva đã chấp nhận lời xin lỗi của Baku khi binh sĩ Azerbaijan vô tình bắn rơi một trực thăng Nga đang bay trên vùng trời Armenia ngày 9/11, khiến hai thành viên phi hành đoàn thiệt mạng.

Tình hình trong không gian hậu Liên Xô phụ thuộc nhiều vào nhận thức về sức mạnh quân sự của Nga và việc Moskva sẵn sàng sử dụng điều này. Kết quả của giao tranh giữa Armenia và Azerbaijan tại Nagorno-Karabakh cho thấy nhận thức này đang thay đổi, có thể mang đến hậu quả khó lường cho Nga và không gian phức tạp thời hậu Liên Xô, Bershidsky nhấn mạnh.

Armenia và Azerbaijan cáo buộc lẫn nhau sử dụng vũ khí hóa học Giao tranh tiếp tục bùng phát giữa Azerbaijan và phe Armenia ở khu vực Nagorno-Karabakh. Hai bên còn tố nhau sử dụng vũ khí hóa học đã bị cấm. Nga hôm 31/10 tuyên bố sẵn sàng cung cấp hỗ trợ cần thiết cho Armenia nếu cuộc xung đột với Azerbaijan tại khu vực tranh chấp Nagorno-Karabakh lan rộng tới lãnh thổ nước này....

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Ông Trump 'ra tay' trước khi nhậm chức09:28

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Tổng thống Putin: Nga sẵn sàng cho một cuộc 'đấu tên lửa' với Mỹ08:11

Chính phủ mới Syria muốn Nga 'xem xét lại' hiện diện quân sự08:31

Mỹ cảnh báo khả năng Nga công nhận chương trình hạt nhân Triều Tiên15:14

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Các thành phố Đức tăng cường an ninh tại chợ Giáng sinh sau vụ lao xe kinh hoàng

18:18:01 22/12/2024

Theo thông tin mới nhất từ truyền thông Đức, số người thiệt mạng sau vụ lao xe tại chợ Giáng sinh Magdeburg đã tăng lên thành 4 người.

Ukraine đối mặt với những quyết định khó khăn do thiếu hụt nhân lực nghiêm trọng

18:17:40 22/12/2024

Trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga đang tiến gần dấu mốc 3 năm và chờ đợi Tổng thống đắc cử Donald Trump tiếp quản Nhà Trắng trong lo lắng, tình trạng thiếu hụt nhân sự trầm trọng ở tiền tuyến đặt ra tình thế tiến thoái lưỡng nan cho ...

Kiện chồng ra tòa vì cưng mèo hơn vợ, người phụ nữ nhận kết quả bất ngờ

17:47:47 22/12/2024

Thẩm phán M. Nagaprasanna nhận thấy không có cáo buộc cụ thể nào về hành vi tàn ác hoặc quấy rối được đưa ra trong đơn khiếu nại. Thay vào đó, nguyên đơn tập trung vào việc người chồng chăm sóc con mèo nhiều hơn cô.

Trạm kiểm soát biên phòng ở Pakistan bị tấn công, 16 binh sĩ thiệt mạng

17:45:07 22/12/2024

Pakistan đang phải vật lộn với tình trạng bạo lực gia tăng ở các khu vực biên giới phía Tây kể từ khi lực lượng Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan vào năm 2021.

Hàn Quốc: Bắt giữ Tư lệnh Tình báo quốc phòng liên quan đến thiết quân luật

13:32:52 22/12/2024

Trong cuộc chất vấn tại Quốc hội trước đó, ông Moon Sang Ho nói rằng chỉ biết về tuyên bố thiết quân luật thông qua bài phát biểu trên truyền hình của Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Vụ lao xe tại Đức: Giới chức nhận định vụ tấn công có chủ đích

13:30:52 22/12/2024

Đây không phải là lần đầu tiên một vụ tấn công tại chợ Giáng sinh ở Đức gây chấn động thế giới. Thảm kịch năm 2016 tại Berlin, nơi một chiếc xe tải lao vào đám đông, khiến 12 người thiệt mạng, vẫn còn in đậm trong ký ức của người dân Đứ...

LHQ gia hạn hoạt động của Phái bộ gìn giữ hòa bình tại CHDC Congo

12:10:02 22/12/2024

LHQ đang triển khai 10.960 binh sĩ gìn giữ hòa bình và 1.750 nhân viên, chủ yếu ở miền Đông của CHDC Congo. Năm 2023, Tổng thống nước này Felix Tshisekedi của nước này đã kêu gọi phái bộ đẩy nhanh tiến độ rời đi.

Tỷ phú Elon Musk kêu gọi Thủ tướng Đức từ chức

12:08:34 22/12/2024

Bên cạnh đó, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới cũng đã chia sẻ những nội dung trên mạng xã hội nhằm gửi lời chia buồn về thảm kịch trên tại nước Đức.

Thủ tướng Canada đối diện nguy cơ bị phế truất

12:06:28 22/12/2024

Trước khi ông Singh đưa ra thông báo, một nguồn tin thân cận với Thủ tướng Trudeau cho biết ông sẽ nghỉ Giáng sinh để suy nghĩ về tương lai của mình và khó có thể đưa ra bất kỳ thông báo nào trước tháng 1 năm tới.

Lô vũ khí cuối cùng gửi Ukraine của Tổng thống Biden gồm những gì?

12:04:24 22/12/2024

Gói viện trợ theo chương trình USAI có thể là một trong những bước đi cuối cùng mà Mỹ thực hiện nhằm hỗ trợ quân sự trực tiếp cho Ukraine trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng.

Vụ tấn công khủng bố ở Đức: Nghi phạm là một bác sĩ 50 tuổi

11:07:25 22/12/2024

Tờ Die Welt đưa tin một kiện hành lý được tìm thấy trên ghế phụ và chưa rõ liệu có thiết bị nổ bên trong hay không , thêm rằng các cơ quan chức năng chưa loại trừ kịch bản này .