Tổng thống Kazakhstan bầu con gái làm phó thủ tướng

Mai Phương Lý16:34 12/09/2015

Tổng thống Kazakhstan hôm qua chỉ định con gái mình trở thành phó thủ tướng mới của đất nước, làm dấy lên nhiều đồn đoán về việc ai sẽ thay thế ông lãnh đạo nền kinh tế lớn nhất Trung Á này trong tương lai.

Bà Dariga Nazarbayeva. Ảnh: Sputnik News

“Theo yêu cầu của lãnh đạo, bà Dariga Nazarbayev được bổ nhiệm làm phó thủ tướng nước Cộng hòa Kazakhstan”, AP dẫn thông báo từ chính phủ Kazakhstan cho biết.

Bà Dariga, 52 tuổi, là con gái của Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev. Bà sẽ thay thế ông Berdybek Saparbayev và chịu trách nhiệm về các vấn đề chính sách xã hội. Trước khi được chỉ định làm phó thủ tướng, bà là phó chủ tịch Hạ viện. Bà đồng thời còn là một ca sĩ opera từng biểu diễn tại nhà hát Bolshoi ở thủ đô Moscow, Nga.

Ông Nazarbayev, 75 tuổi, làm tổng thống của Kazakhstan từ năm 1991 đến nay. Hồi tháng 4, ông tái đắc cử, qua đó tiếp tục đảm nhận vị trí lãnh đạo đất nước thêm 5 năm nữa.

Thời gian gần đây xuất hiện nhiều dấu hiệu cho thấy ông đang cân nhắc tới việc thôi giữ chức tổng thống khi nhiệm kỳ kết thúc vào năm 2020. Chuyên gia phân tích Dosym Satpayev nhận định bước thay đổi nhân sự lần này được xem như sự chuẩn bị cho một cuộc chuyển giao quyền lực ở Kazakhstan. Đối với bà Dariga, lần thăng chức này có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Vũ Hoàng

Theo VNE

Nga-Trung: Đối mặt hay nhượng bộ?

Cả Trung Quốc và Nga đều có hấp lực với Kazakhstan, nhưng dù sao thì hiện tại, Nga vẫn là đối tác chính của quốc gia Trung Á này.

Video đang HOT

Các lợi ích Trung Quốc

Hai vấn đề cốt lõi xác định chính sách của Trung Quốc với Kazakhstan: Đầu tiên, sự phát triển của khu tự trị Tân Cương thông qua hợp tác liên vùng, xây dựng đường bộ, đường sắt; thứ hai là dễ dàng tiếp cận các tài nguyên của Kazakhstan (dầu, khí đốt và uranium) cũng như lộ trình vận chuyển tin cậy khí đốt của Turkmen sang Trung Quốc.

Thêm vào đó, Bắc Kinh còn muốn mở rộng sự hiện diện của hàng hóa Trung Quốc tại các thị trường ở Kazakhstan, ràng buộc kinh tế Astana với các gói hỗ trợ tài chính và tín dụng, thúc đẩy quan hệ văn hóa, tạo ra một thế hệ ảnh hưởng mới với các hoạt động sức mạnh mềm.

Trong giai đoạn này, hợp tác kinh tế giữa Trung Quốc và Kazakhstan chủ yếu là các nỗ lực của Bắc Kinh trong phát triển mỏ dầu và khí đốt cũng như xây dựng hoặc nâng cấp mạng lưới ống dẫn để đáp ứng nhu cầu nhập khẩu tài nguyên của Trung Quốc. Trung Quốc rõ ràng mong chờ sẽ trở thành người chơi lâu dài và thường trực trong các dự án dầu khí cũng như thúc đẩy thị phần nắm giữ với ngành công nghiệp dầu Kazakhstan so với tỉ lệ hiện tại khoảng 22-24%; tăng cường khối lượng dầu Kazakhstan bơm qua hệ thống ống dẫn Kazakhstan - Trung Quốc.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Kazakhstan Nursultan Nazarbayev. (Ảnh: Syne)

Trung Quốc đặt ra chiến lược quốc gia là thay thế than đá bằng khí đốt và đây cũng chính là động lực để họ đa dạng hóa các lộ trình cung cấp khí. Theo đó, khí đốt Turkmen được vận chuyển qua Kazakhstan và sang Trung Quốc, giúp làm giảm ô nhiễm không khí cũng như giảm gánh nặng cho mạng lưới giao thông (hiện tại, vận tải than chiếm 50% công suất đường sắt Trung Quốc).

Tuy nhiên, Trung Quốc không chỉ tập trung vào các cuộc thương thảo dầu và khí; họ còn ngắm tới các lĩnh vực khác của nền kinh tế quốc gia Trung Á. Ví dụ, Trung Quốc là một thị trường quan trọng của đầu ra uranium. Điều này dẫn tới các cuộc đàm phán giữa Kazatomprom, CNNC và CGNPC, đi tới nhất trí xuất khẩu 24,2 tấn uranium sang Trung Quốc vào năm 2020 từ các dự án khai thác chung.

Các quan chức Kazakhstan cũng nhất trí bán các bánh nhiên liệu do nhà máy luyện kim Ulba sản xuất. Điều này giúp Trung Quốc có được nguồn tài nguyên cần thiết cho chương trình phát triển điện hạt nhân quốc gia từ 2005-2020, với mục tiêu gia tăng công suất hạt nhân lắp đặt 42 GW.

Hơn nữa, để thực hiện kế hoạch an ninh năng lượng của Trung Quốc năm 2011-2015, CNNC dự kiến đầu tư hơn 500 tỉ nhân dân tệ (78 tỉ USD) trong việc xây dựng các nhà máy hạt nhân, để điện hạt nhân chiếm khoảng 5% nhu cầu năng lượng của Trung Quốc. Nỗ lực này khiến lĩnh vực hạt nhân Trung Quốc trở nên năng động nhất thế giới, mở ra thị trường rộng lớn cho nguồn uranium.

Chiến lược "Go Out" của Trung Quốc đảm bảo sự đầu tư mạnh mẽ vào nước láng giềng Kazakhstan. Theo Ngân hàng Quốc gia Kazakhstan, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt 24,1 tỉ USD năm 2013, trong đó Trung Quốc chiếm 9% còn Nga chiếm 5,4%. Trong tương lai, Trung Quốc rõ ràng chiếm ưu thế về đầu tư.

Trung Quốc cũng mở rộng đáng kể các khoản cho vay với Kazakhstan. Astana hiện nợ Bắc Kinh 15,8 tỉ USD, gấp gần bốn lần khoản nợ Moscow. Mặc dù các quỹ của Trung Quốc góp phần tạo lập nhiều liên doanh, tái thiết cơ bản cơ sở hạ tầng thì ở Kazakhstan tồn tại mối lo ngại ngày càng lớn về một "nguy cơ Trung Quốc".

Cảm nhận này diễn ra khá tương tự ở Kirgizia hay Uzbekistan. Trước thực tế này, Bắc Kinh đang theo đuổi chiến lược sức mạnh mềm để cải thiện hình ảnh. Hiện có hơn 20% trung tâm khoa học chuyên nghiên cứu Trung Á tại Trung Quốc. Bắc Kinh đã mở bốn học viện Khổng Tử (tại Almaty, Astana, Aktobe và Karaganda), mở rộng cánh cửa các trường đại học Trung Quốc cho hơn 10.000 sinh viên Kazakhstan. Ngoài ra, Trung Quốc còn tổ chức các khóa đào tạo cho nhân viên Kazakhstan tại viện Khổng Tử.

Hợp tác giữa Trung Quốc và Kazakhstan sẽ tiếp tục phát triển, khi cả hai nước đều hăm hở thắt chặt quan hệ trong lĩnh vực hậu cần, viễn thông và hàng không.

Điểm mạnh và điểm yếu

Ưu điểm chính sách của Nga ở Kazakhstan được coi là sự chia sẻ di sản tạo lập từ thời Liên Xô cũ. Do kết quả sự phụ thuộc kinh tế giai đoạn này mà Nga vẫn giữ vị trí đáng kể trong nền kinh tế Kazakhstan và có thể làm sâu sắc thêm mối tương tác giữa hai nước.

Tuy nhiên, tầng lớp tinh hoa hiện nay từng được giáo dục tại Liên Xô trong nền tảng mối quan hệ mạnh mẽ. Putin và Nazarbaev trong khi vừa có mối quan hệ thân mật thì cũng lại chia sẻ sự bất an trước nguy cơ tan rã và bất ổn nội bộ. Có 3,7 triệu người Nga ở Kazakhstan năm 2013, chiếm gần 22% dân số. Ông Nazarbaev hiểu rằng, cùng tồn tại hòa bình với cộng đồng này là điều cốt tử cho sự phát triển nội bộ ổn định, và đó là lý do vì sao ông ủng hộ cả hai bên cùng ngả bài để tránh phải lặp lại số phận của Crimea.

Yếu điểm trong chính sách của Nga với Kazakhstan cũng như với chính sách Trung Á nói chung là: tham vọng ảnh hưởng của Moscow với các vùng đất thuộc Liên Xô cũ đi ngược lại với mong muốn bảo đảm chủ quyền và không trở thành vệ tinh từ các nước Trung Á. Trong trường hợp này, đầu tư và viện trợ Nga bị coi là công cụ của sức mạnh cứng mà Moscow lại muốn tạo dựng hình ảnh là một đối tác hay nhà viện trợ đáng tin cậy.

Gần đây, Nga mới bắt đầu chú ý vào sức mạnh mềm, và phát triển các công cụ có thể chuyển tải hình ảnh tích cực của Nga ở nước ngoài. Trong khi đó, Trung Quốc và Mỹ đã gây dựng được sự hiện diện của họ trong khu vực và Kremlin đang phải chứng kiến việc sử dụng ngôn ngữ Nga sụt giảm trong vùng. Tầng lớp thanh niên Trung Á ngày nay thích học tập tại Trung Quốc hơn.

Điều này đã thu hẹp cơ hội để Moscow phát triển một thế hệ mới sùng bái Nga.

Điểm mạnh trong chính sách của Nga tại Kazakhstan dựa trên ba yếu tố: sự tiếp cận lâu dài, đa dạng ít bị thăng trầm chính trị do chính sách Trung Á gắn liền với việc phát triển vùng tự trị Tân Cương. Thứ hai, Trung Quốc có nguồn lực tài chính lớn, từ đó thúc đẩy sâu sắc mối quan hệ đầu tư và tín dụng với Astana. Thứ ba, ảnh hưởng chính trị của Bắc Kinh với các mối quan hệ kinh tế.

Vấn đề chính trong chiến lược của Trung Quốc là cơ chế sức mạnh mềm không hiệu quả do cảm giác "mối đe dọa Trung Quốc". Kazakhstan luôn thận trọng với bất kỳ sự phụ thuộc nào vào nguồn nhập khẩu Trung Quốc, cũng như việc sụt giảm từ các ngành công nghiệp nội địa như dệt may, da giày. Sự cạnh tranh khốc liệt giữa những thương nhân Trung Quốc và Kazakhstan hiển hiện rõ ràng tại các thị trường địa phương, nơi một nửa doanh số bị các lợi ích Trung Quốc kiểm soát. Các lo ngại khác đó là an toàn sản phẩm và môi trường.

Cạnh tranh

Vấn đề cấp bách nhất trong tam giác hợp tác Kazakhstan - Trung Quốc - Nga là cạnh tranh tài nguyên uranium. Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng công nghiệp năng lượng hạt nhân nhưng lại thiếu các mỏ tài nguyên này ở trong nước. Năm ngoái, Trung Quốc nhập khẩu 18.968 tấn. Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đặt ra mục tiêu khối lượng uranium chiến lược sẽ tăng tới 100.000 tấn. Mặc dù Bắc Kinh mua uranium từ 5 quốc gia (Kazakhstan, Uzbekistan, Namibia, Australia và Canada), thì trong năm 2013, họ nhập khẩu 14.981 tấn uranium Kazakhstan (tăng so với mức 9.613 tấn năm 2012).

Nga sở hữu nguồn tài nguyên uranium tới 541.000 tấn nhưng nhu cầu tiêu thụ đang phát triển nhanh chóng, buộc Moscow phải tìm tới nguồn dự trữ mới. Nhu cầu gia tăng dường như đang châm ngòi cho một cuộc cạnh tranh mạnh mẽ giữa Moscow và Bắc Kinh.

Sự cạnh tranh đáng kể thứ hai giữa Nga và Trung Quốc tại Kazakhstan nằm ở giai đoạn phát triển tiếp theo của SCO (tổ chức hợp tác Thượng Hải). Ở đó, Moscow và Bắc Kinh bất đồng về việc thiết lập một Ngân hàng Phát triển SCO cũng như sự hội nhập kinh tế sâu rộng hơn của tổ chức này. Hai bên có xu thể kiềm chế nhau trong con đường đạt tới vị trí ưu thế tại SCO.

Bắc Kinh đã vận động việc thành lập Ngân hàng Phát triển SCO tại ba hội nghị thượng đỉnh gần đây và sẵn sàng khởi động nó với 10 tỉ USD. Tuy nhiên, Moscow lại lo ngại việc có thể phải từ bỏ vị trí dẫn đầu cũng như khả năng phân bổ tài chính khiến họ tìm cách kiềm chế sáng kiến của Trung Quốc.

Rõ ràng, Nga và Trung Quốc cần phải nhượng bộ lẫn nhau nếu muốn phát huy tiềm năng của SCO cũng như đáp ứng nhu cầu đầu tư của Trung Á. Tương tự như vậy, Moscow sẽ phải đối mặt với nỗ lực của Bắc Kinh trong việc tạo lập một khu vực tự do thương mại SCO - đối thủ cạnh tranh tiềm năng với Liên minh Hải quan và cũng là mối đe dọa với thị trường quốc gia từ hàng hóa rẻ Trung Quốc.

Còn với Kazakhstan, con đường phía trước còn nhiều chông gai. Một mặt lãnh đạo Nga và Kazakhstan có lịch sử quan hệ thân thiết, và Liên minh Kinh tế Á Âu đang tìm cách phát triển, nâng cao vị thế. Một mặt Astana muốn thu hút tiền từ Trung Quốc. Cả Trung Quốc và Nga đều có hấp lực với Kazakhstan, nhưng dù sao thì hiện tại, Nga vẫn là đối tác chính của quốc gia Trung Á này.

(* Tác giả Arthur Guschin là nhà phân tích cấp cao tại Trường Nghiên cứu quan hệ quốc tế S. Rajaratnam (RSIS).

Theo Minh Tâm (theo Diplomat)

Vietnamnet

Nga lên kế hoạch hợp nhất hệ thống phòng không với khối hậu Xô Viết Ngày 9-9, hãng Itar Tass đưa tin, Nga đang lên kế hoạch tạo ra các hệ thống phòng không chung với khối hậu Xô Viết gồm Armenia, Belarus, Kyrgyzstan, Tajikistan và Kazakhstan. Ngày 8-9, người đứng đầu Lực lượng Không gian vũ trụ Nga, Tổng tư lệnh Pavel Kurachenko cho biết, các lực lượng vũ trang của Nga và Belarus sẽ bắt đầu...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Trung Quốc tung chatbot đấu ChatGPT, cổ phiếu Phố Wall chao đảo bốc hơi 1.000 tỉ14:53

Ông Trump dọa trừng phạt Nga nếu ông Putin từ chối đàm phán chấm dứt chiến sự Ukraine09:59

Tình báo Israel cài thuốc nổ trong máy ly tâm hạt nhân Iran09:17

Trung Quốc, Đức phản ứng sau khi ông Trump ký sắc lệnh rút khỏi WHO01:49

Ông Trump nói muốn gặp ông Putin ngay lập tức08:46

Tàu vận tải Nga cập cảng Syria, chuẩn bị cho cuộc rút quân09:12

Ông Trump và ông Biden đều nhận công về thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza09:00

Căn cứ hải quân ngầm ở độ sâu 500 m của Iran08:37

"Hỏa thần nhiệt áp" Nga ra đòn, nhằm thẳng cứ điểm Ukraine ở Kursk08:59

Phe ông Yoon cáo buộc lãnh đạo cơ quan điều tra 'vi phạm bí mật quân sự'09:51

Trung Quốc thông báo điện đàm ông Tập-ông Trump, TikTok không qua ải Tòa Tối cao Mỹ09:17

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Tổng thống Trump lên tiếng về 'thảm kịch' hàng không ở thủ đô Washington DC

05:50:04 31/01/2025

Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy họp báo về vụ va chạm máy bay ở Washington DC.

Hamas thả 3 con tin Israel đổi lấy 110 tù nhân Palestine

05:46:21 31/01/2025

Israel và Hamas tiến hành đợt trao đổi con tin và tù nhân lần thứ 3 trong giai đoạn 1 của thỏa thuận ngừng bắn bắt đầu từ ngày 19.1.

Nhật yêu cầu 1,2 triệu người hạn chế tắm để cứu tài xế khỏi 'hố tử thần'

05:43:54 31/01/2025

Giới chức Nhật Bản đã yêu cầu 1,2 triệu người dân hạn chế tắm rửa và giặt giũ để tránh rò rỉ nước thải làm trầm trọng thêm hoạt động giải cứu tài xế xe tải trong hố sụt.

Hàn Quốc sắp nhận trực thăng mới từ Mỹ để đối phó tàu ngầm Triều Tiên

05:39:26 31/01/2025

Giới chức Hàn Quốc hôm nay 30.1 thông báo trực thăng MH-60R Seahawk dành cho hải quân sẽ bắt đầu đến nước này vào tháng tới.

3 người trộm tàu điện ngầm để lái chơi tại New York

05:36:55 31/01/2025

Cảnh sát thành phố New York đang truy lùng nhóm người trộm tàu điện ngầm để lái và còn quay phim khoe trên mạng xã hội.

Tỉ phú Mark Zuckerberg chi 25 triệu USD dàn xếp với Tổng thống Trump

05:33:33 31/01/2025

Theo một lá thư từ các luật sư của Meta, công ty xác nhận sẽ quyên góp 22 triệu USD cho thư viện tổng thống của ông Trump và cũng sẽ trả 3 triệu USD chi phí pháp lý.

Máy bay va chạm trên không ở Mỹ: nhiều người thiệt mạng

05:20:45 31/01/2025

Truyền thông địa phương đưa tin ít nhất 18 thi thể đã được tìm thấy sau khi một máy bay chở theo 64 người va chạm với trực thăng quân sự khiến 2 chiếc rơi xuống sông Potomac ở Washington DC (Mỹ).

Ai Cập, Jordan phản đối việc cưỡng bức di dời người Palestine

21:32:13 30/01/2025

Trong khi đó, phát biểu tại Brussels (Bỉ), Quốc vương Jordan Abdullah II nhấn mạnh lập trường kiên định của Jordan về việc giữ người Palestine trên mảnh đất của họ cũng như đảm bảo các quyền hợp pháp theo giải pháp hai nhà nước Israel v...

Va chạm máy bay tại Mỹ: Tổng thống D.Trump cầu nguyện cho các nạn nhân

21:30:34 30/01/2025

Cùng ngày, Tổng Giám đốc Điều hành của hãng hàng không American Airlines, ông Robert Isom, bày tỏ chia buồn sâu sắc về sự kiện này. Đây là một ngày khó khăn đối với tất cả chúng ta , ông viết.

Indonesia ứng phó với lũ lụt ở Jakarta

21:23:20 30/01/2025

BPBD cho biết đã triển khai các đội theo dõi chặt chẽ những khu vực bị ảnh hưởng của lũ lụt và tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để đẩy nhanh tiến độ thoát nước cũng như đảm bảo các kênh thoát nước hoạt động hiệu quả.

Nhà Trắng hủy lệnh đóng băng tài trợ liên bang của ông Trump

17:15:32 30/01/2025

Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng đã hủy bỏ một bản ghi nhớ đóng băng các khoản tài trợ và khoản vay liên bang gây tranh cãi.

Pháp có thể triển khai quân đến Greenland

13:06:41 30/01/2025

Pháp đẵ bắt đầu thảo luận với Đan Mạch về kịch bản triển khai quân đến đảo Greenland sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ngỏ ý muốn mua lại hòn đảo.

Có thể bạn quan tâm

Chuyến thám hiểm tình cờ phát hiện ra nơi sâu nhất của đại dương

Lạ vui

08:00:10 31/01/2025

Khi một đoàn thủy thủ từ tàu HMS Challenger hạ sợi dây xuống để đo độ sâu trong chuyến thám hiểm năm 1875, họ đã tình cờ phát hiện ra Rãnh Mariana - nơi sâu nhất của đại dương.

Vụ xe ôtô lao xuống mương 7 người tử vong: Công an công bố nguyên nhân ban đầu

Tin nổi bật

07:02:07 31/01/2025

Công an tỉnh Nam Định đã có thông tin ban đầu nguyên nhân vụ tai nạn ôtô lao xuống mương khiến 7 người tử vong, 2 người bị thương

Cạnh tranh làm ăn, ném mắm tôm vào cửa hàng đối thủ sáng mùng 1 Tết

Pháp luật

07:01:50 31/01/2025

Bực tức vì ông Đ.N. giao nước đá tại một quán ăn mà mình đang giao, rạng sáng mùng 1 Tết, Phụng mang sơn, mắm tôm sang đại lý nước ngọt của ông Đ.N. tạt vào rồi bỏ trốn...

Cái Tết thứ 105 của cụ Nguyễn Đình Tư: Con cháu sum vầy, nghe cụ gửi gắm một điều mong mỏi trong năm mới

Netizen

06:42:31 31/01/2025

Trong ngôi nhà ấm cúng ở quận Bình Thạnh, cụ choàng áo dài đỏ, thắp nhang để làn khói ấm áp tỏa khắp, bắt đầu cái Tết đậm chất Việt Nam.

Nguyễn Filip cùng vợ con mặc áo dài ăn Tết Việt, nhan sắc nàng WAG mới sinh gây chú ý

Sao thể thao

06:35:26 31/01/2025

Dịp tết Ất Tỵ 2025, gia đình thủ môn Nguyễn Filip mặc áo dài cùng nhau chụp ảnh lưu lại khoảnh khắc đầu năm mới. Đặc biệt đây là năm thứ 2 Filip cùng vợ con ăn Tết khi chính thức trở thành công dân Việt Nam.