‘Tôi ức chế muốn nhảy khỏi ghế khi xem cuộc tranh luận bầu cử Mỹ’
Giống như nhiều người Mỹ, một số người gốc Việt cảm thấy “ức chế” sau khi xem cuộc tranh luận đầu tiên giữa hai ông Trump – Biden vào tối 29/9.
“(Lần tới hả?) vì sao tôi phải bắt mình trải qua chuyện này lần nữa?”, Thức Phan nói khi được hỏi về dự định xem buổi tranh luận thứ hai.
Cuộc tranh luận đầu tiên giữa Tổng thống Trump và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden ngày 29/9 chuyển thành cuộc cãi vã. Ông Trump ngắt lời, nói xen vào gần như toàn bộ các lượt ông Biden nói, khiến cựu phó tổng thống phải yêu cầu tổng thống hãy “im đi” và gọi ông là “anh hề”.
Trong 90 phút, ứng viên của hai đảng cho nhau sự thiếu tôn trọng ở mức chưa từng thấy trong lịch sử tranh cử tổng thống Mỹ hiện đại, New York Times bình luận.
Nhà lãnh đạo đương nhiệm của nước Mỹ liên tục ngắt lời đối thủ lẫn người điều phối Chris Wallace. Ảnh: New York Times.
Thất vọng chỉ sau 30 phút đầu
Ông Trump, 74 tuổi, vi phạm quy tắc nhiều tới mức người điều phối, nhà báo Chris Wallace của Fox News, thường xuyên phải yêu cầu tổng thống dừng lại để cho đối thủ nói.
“Nói thẳng, chính ông là người ngắt lời nhiều hơn”, nhà báo Wallace nói với ông Trump, sau khi ông Trump biện minh mình cũng bị ngắt lời.
“Sau nửa tiếng, 40 phút, xem rất chán và ức chế… Ông Biden có vẻ không biết cách ứng phó ông Trump”, Ngô Duy Anh, 37 tuổi, định cư ở vùng Houston, bang Texas, nói với Zing sau khi xem tranh luận. “Ông Trump luôn như vậy. Dù có 10 người điều phối hay 100 người điều phối đi chăng nữa”.
Anh Duy Anh, người không ủng hộ Tổng thống Trump, thấy ấn tượng với cách ông Biden nhìn thẳng vào camera, như thể ông đang nói trực tiếp với người Mỹ, bỏ qua đối thủ trên sân khấu. Dù cho rằng cả hai ứng viên đều không thuyết phục, nhưng anh coi đó là điểm cộng của buổi tối cho vị ứng viên 78 tuổi của đảng Dân chủ.
“Cuộc tranh luận này làm tôi rất ức chế. Mỗi khi ông Trump ngắt lời, tôi muốn nhảy khỏi ghế”, Thức Phan, 42 tuổi, một bác sĩ tâm lý trẻ em ở Houston, bang Texas, nói với Zing sau buổi tranh luận. Texas là bang từ lâu thiên về Cộng hòa nhưng đảng Dân chủ đang nỗ lực “chuyển thành bang xanh”.
Thức Phan, bác sĩ tâm lý trẻ em ở Houston, Texas. Ảnh: NVCC.
Theo thăm dò nhanh trên toàn quốc của CBS/YouGov, 83% số người được hỏi cho rằng không khí, giọng điệu của buổi tranh luận là “tiêu cực”. Trong số người được hỏi, 69% cảm thấy “ức chế”, 31% cảm thấy có tính giải trí, 19% cảm thấy bi quan, và chỉ 17% cảm thấy có thêm thông tin.
Khi được hỏi ai “thắng” cuộc tranh luận, 48% chọn ông Biden, 41% chọn ông Trump, 10% coi hai ứng viên hòa nhau – không khác nhiều so với thăm dò toàn quốc trong những tuần qua.
Dù đây là thăm dò nhanh ban đầu, con số trên cho thấy cục diện bầu cử có thể không xê dịch nhiều sau buổi tối tranh luận.
“Khá nghèo nàn về nội dung”
Ông Trump né tránh nhiều câu hỏi và vấn đề quan trọng của buổi tối. Chẳng hạn, khi được hỏi về chính sách y tế cho bốn năm sắp tới, vốn đang là khoảng trống, ông Trump không trả lời, mà chuyển sang đả kích ông Biden.
Nhà báo Chris Wallace của Fox News thường xuyên phải yêu cầu tổng thống dừng lại để cho đối thủ nói. Ảnh: New York Times.
“Nội dung của buổi tranh luận khá nghèo nàn… ông Trump thường tránh trả lời và đi vào tấn công cá nhân, sao cho người ủng hộ mình vừa lòng”, Đinh Công Bằng, một cử tri chưa quyết định của Florida, bang chiến trường quan trọng, nói với Zing ngay sau cuộc tranh luận.
Anh chỉ ra ông Trump né tránh các câu hỏi về thuế, về chấp nhận kết quả bầu cử, về liệu ông có tin vào khoa học trong vấn đề biến đổi khí hậu hay dịch Covid-19 hay không.
“Ông Biden rõ ràng muốn trả lời câu hỏi trực diện hơn. Khi Chris Wallace hỏi nếu kết quả bầu cử không thuận cho ông thì sẽ ra sao, ông Biden nói rõ ràng (là sẽ chấp nhận) còn ông Trump thì nói lòng vòng”, anh Bằng nói thêm.
Đinh Công Bằng, làm về chính phủ điện tử cho chính quyền bang Florida, sống tại thủ phủ bang ở Tallahassee. Ảnh: NVCC.
Thăm dò của CNN cho thấy 65% người được hỏi nói ông Biden trả lời đúng sự thật hơn, so với chỉ 29% chọn ông Trump.
Khi ông Biden chỉ đích danh nhóm cực hữu Proud Boys, ông Trump không lên án, thậm chí dường như kêu gọi nhóm này hãy sẵn sàng .
“Proud Boys? Hãy lùi lại, chờ đó”, tổng thống nói, trước khi chuyển sang “chúng ta phải làm gì đó đối với antifa và phía cánh tả”.
Anh Thức ở Texas, người sẽ bầu cho ông Biden, cho biết đã đoán trước ông Trump sẽ nói sai sự thật và ngắt lời đối thủ. Anh cho rằng ông Biden nên đưa ra lập luận dựa trên bằng chứng hơn, chẳng hạn nếu luật thuế mới không đem lại lợi ích kinh tế như ông Trump nói, thì “con số ở đâu”.
Ông Trump đang tụt lại trong các thăm dò nhưng dường như đã bỏ lỡ cơ hội tốt nhất để “hồi sinh” chiến dịch của mình. Ảnh: New York Times.
Tranh luận không ảnh hưởng bầu cử
Những người gốc Việt theo dõi tranh luận cho rằng chiến thuật ngắt lời, bôi nhọ hoặc xúc phạm của ông Trump sẽ không làm ông mất người ủng hộ, vì ông cũng làm tương tự với bà Hillary Clinton năm 2016, để rồi đắc cử.
Dù vậy, họ chú ý tới cách ông Biden phản ứng. Trong cuộc tranh luận, ông Biden cố gắng gạt đi đối thủ bằng cách nhìn thẳng vào camera, nhưng cũng có lúc xúc phạm lại đối thủ.
“Ông ơi, ông im đi được không?”, ông Biden nói khi bị ngắt lời. “Thế này chẳng giống tổng thống”.
“Ông là tổng thống tệ nhất mà nước Mỹ từng có”, ông nói sau đó. Suốt buổi tối, ông Biden chuyển qua lại từ cười mỉm sang lắc đầu khi mỗi khi bị nói đè lên.
Ông Biden cố gắng gạt đi đối thủ bằng cách nhìn thẳng vào camera, nói trực diện với cử tri. Ảnh: New York Times.
Anh Bằng cho rằng ông Biden nên tạo hình ảnh khác biệt, không nên nói giống ông Trump, nếu muốn giành cử tri của ông Trump ở các bang dao động.
Anh cho rằng cuộc tranh luận sắp tới giữa hai ứng viên phó tổng thống (tối 8/10 – sáng 9/10 giờ Việt Nam) có thể sẽ hay và có nội dung hơn.
“Tôi đã có quyết định của mình”, anh nói khi được hỏi có xem cuộc tranh luận tiếp theo không.
Thăm dò cho thấy tỷ lệ cử tri do dự vào thời điểm này thấp hơn so với ở những kỳ bầu cử trước, tức rất nhiều cử tri đã có quyết định của mình. Đêm đầu tiên tranh luận hỗn loạn, không đi vào nội dung được cho là khó thay đổi quan điểm của người xem.
“Tôi không xem để được ông Trump thuyết phục, và ông Biden cũng không cần phải thuyết phục tôi”, anh Thức nói.
Trump lỡ cơ hội lật ngược thế cờ
Khi các cuộc thăm dò cho thấy Biden đang ở thế thượng phong, Trump đã hy vọng cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên sẽ giúp ông "đảo chiều gió".
Bước vào cuộc tranh luận trực tiếp lần thứ nhất với Biden, trước sự chứng kiến của hàng chục triệu khán giả truyền hình, Trump liên tục ngắt lời và công kích đối thủ, khiến các phần hỏi đáp, chất vấn bị xé vụn. Trump dường như áp dụng chiến thuật đầy quyết liệt này nhằm cố gắng "hạ đo ván" Biden và thay đổi tình thế.
Nhưng giới quan sát cho rằng chiến thuật này không mang lại thành công như mong đợi của Tổng thống Mỹ. Sự hỗn loạn của cuộc tranh luận và sự hùng hổ của ông có thể khiến một số cử tri chưa quyết định thấy thất vọng hơn là ủng hộ.
Tổng thống Mỹ Trump trong cuộc tranh luận với Joe Biden tại Ohio ngày 29/9. Ảnh: Reuters.
" Cuộc tranh luận gây nhức đầu này khó có thể thay đổi quan điểm của bất kỳ ai", Ron Bonjean, chiến lược gia của đảng Cộng hòa ở Washington, nói. "Những lời công kích cá nhân gay gắt của hai ứng viên có thể khiến nhiều người khó chịu".
Thực tế, Trump đã làm hài lòng người ủng hộ trung thành khi thể hiện sự quyết liệt với Biden. Nhưng ông đã dành rất ít thời gian để thuyết phục các cử tri chưa quyết định rằng ông là ứng viên phù hợp nhất để giải quyết các vấn đề nổi cộm như Covid-19, y tế và căng thẳng chủng tộc.
Cuộc tranh luận được tổ chức tại Ohio, nơi Biden đi vận động tranh cử hôm 30/9 và là một trong các bang miền Trung Tây chưa rõ sẽ nghiêng về ứng viên nào. Với màn thể hiện trong cuộc tranh luận, Trump có thể đã lãng phí cơ hội tiếp cận những cử tri mà ông cần.
Cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos tháng này cho thấy cứ 10 cử tri da trắng không có trình độ đại học ở Florida, Michigan, Pennsylvania và Wisconsin thì có 4 người ủng hộ Biden, nhiều hơn so với năm 2016 khi tỷ lệ ủng hộ Hillary Clinton là 3/10 người. Đây là nhóm cử tri có xu hướng nghiêng về đảng Cộng hòa.
Cuộc thăm dò cho thấy Biden dẫn trước Trump với khoảng cách đáng kể trên toàn quốc, nhưng cách biệt nhỏ hơn ở các bang quan trọng này.
"Các cuộc tranh luận thường có rất ít ảnh hưởng đến cách cử tri bỏ phiếu. Với cuộc tranh luận này thì càng khó nhận định nó có thể thuyết phục được cử tri hay không, vì chúng ta có rất ít cơ hội tìm hiểu về các ứng viên và kế hoạch của họ", Christopher Devine, chuyên gia về các chiến dịch tranh cử tổng thống tại Đại học Dayton ở Ohio, nói.
Trump liên tục ngắt lời Biden trong cuộc tranh luận ở Ohio ngày 29/9. Video: CNN.
Trump đã đẩy Biden ra khỏi "vùng an toàn", khiến cựu phó tổng thống, người đã cam kết giữ bình tĩnh trước cuộc tranh luận, cũng công kích đối thủ bằng ngôn từ gay gắt như gọi Trump là "gã hề" và "tổng thống tồi tệ nhất" trong lịch sử Mỹ.
Biden đã chật vật phản bác đòn công kích của Trump rằng Biden ủng hộ các cuộc biểu tình sắc tộc biến tướng thành bạo lực trên cả nước. Thực tế, cựu phó tổng thống đã ủng hộ một số mục tiêu của phong trào biểu tình ôn hòa, nhưng không đồng ý với ý tưởng cắt ngân sách cho cảnh sát, trái với cáo buộc Trump đưa ra.
Biden cũng từ chối trả lời câu hỏi của Trump rằng nếu ông trở thành tổng thống, ông có tìm cách tăng số ghế thẩm phán trong Tòa án Tối cao Mỹ để phá vỡ cán cân nghiêng về cánh hữu hiện giờ hay không.
Một số lúc trong cuộc tranh luận, Biden trình bày được những luận điểm ông đã thúc đẩy từ lâu, rằng Trump không thích hợp giữ chức nhiệm kỳ hai vì cách xử lý Covid-19 và phong cách lãnh đạo gây chia rẽ. Để mỉa mai việc Trump đang mất dần nhóm cử tri sống ở ngoại ô, Biden nói: "Ông ấy còn chả biết đến vùng ngoại ô, trừ khi ông ấy rẽ nhầm đường".
Trump thường ngắt lời đối thủ và người điều hành Chris Wallace, khiến họ khó thể hiện quan điểm. Khi Biden có cơ hội nói mà không bị gián đoạn, ông nhìn thẳng vào máy quay, cố gắng truyền thông điệp tới cử tri, trong khi Trump nhìn chằm chằm vào ông.
"Đó là chiến lược của Biden và ông ấy đã thực hiện được nó. Trump không thể gạt được thái độ khinh khỉnh của mình đối với Biden sang một bên để tập trung trình bày các chính sách", Aaron Kall, chuyên gia về tranh luận tổng thống tại Đại học Michigan, nhận xét.
Ông còn mất điểm vì tỏ ra khó chịu khi được được yêu cầu trấn an cử tri rằng ông sẽ chấp nhận kết quả của cuộc bầu cử. Thay vào đó, ông chỉ trích hình thức bỏ phiếu qua thư và cảnh báo rằng cuộc đua có thể "không kết thúc tốt đẹp".
Kall cho rằng nếu Trump muốn lấy lòng cử tri dao động, ông cần vạch ra một tầm nhìn lạc quan hơn cho đất nước trong hai cuộc tranh luận tiếp theo.
Nhưng thời gian đang chống lại ông. Các cuộc tranh luận sau thường được ít người theo dõi hơn và nhiều người Mỹ đã bỏ phiếu sớm vào lúc đó. Là ứng viên "dưới cơ" theo các cuộc thăm dò, Trump đã đánh mất thời gian quý báu trong cuộc tranh luận đầu tiên.
"Đây là cơ hội duy nhất để tạo ấn tượng tốt với một bộ phận nhỏ cử tri chưa quyết định", Kall nói. "Cuối cùng, ông ấy không làm được việc đó".
Người cầm trịch kể về đêm tranh luận Trump - Biden 'kinh hoàng' Chris Wallace cho biết chưa từng trải qua điều gì như tranh luận Trump - Biden và không ngờ mọi thứ lại đi lệch hướng như vậy. Trong cuộc phỏng vấn hôm 30/9, một ngày sau đêm tranh luận đầu tiên giữa hai ứng viên tổng thống Donald Trump và Joe Biden, người cầm trịch Chris Wallace thừa nhận ông đã nhận ra...