Toàn cảnh vụ kiện Biển Đông
Tòa Trọng tài quốc tế dự kiến trong ngày 12.7 ra phán quyết về vụ Philippines kiện yêu sách “đường lưỡi bò” phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông.
Đây được xem là phép thử quan trọng cho luật pháp quốc tế và các nước lớn.
Đáng chú ý, Trung Quốc đã tẩy chay tiến trình pháp lý này ngay từ đầu, cũng như nhiều lần tuyên bố không chấp nhận phán quyết.
Dưới đây là một số thông tin giúp mang lại cái nhìn toàn cảnh về vụ kiện đang được dư luận quốc tế quan tâm này.
Vụ kiện bắt đầu thế nào?
Tranh chấp lãnh thổ giữa Philippines và Trung Quốc âm ỉ trong nhiều thập kỷ nhưng chỉ leo thang dưới thời Tổng thống Philippines Benigno Aquino III. Đỉnh điểm là vụ Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough từ Philippines sau một cuộc đối đầu căng thẳng năm 2012.
Tàu hải cảnh Trung Quốc còn bao vây Bãi Cỏ Mây tại quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam nhưng đang bị Philippines chiếm giữ trái phép. Tàu Trung Quốc thậm chí còn ngăn tàu Philippines mang đồ tiếp tế đến cho lính thủy đ.ánh bộ trên một tàu chiến cũ đang đóng ở đó.
Vì thế, Manila tuyên bố không có lựa chọn nào khác ngoài việc tìm đến sự phân xử của tòa án quốc tế.
Philippines kiện gì?
Philippines chính thức kiện Trung Quốc ra PCA vào tháng 1-2013 bất chấp Bắc Kinh dọa cỏ biện pháp trả đũa về ngoại giao và kinh tế.
Video đang HOT
Philippines yêu cầu PCA phán quyết cái gọi là “đường lưỡi bò” – được Bắc Kinh đơn phương vẽ ra hòng độc chiếm hầu hết biển Đông – là hoàn toàn phi lý, phi pháp và đi ngược lại Công ước Liênj Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) mà hai nước này có tham gia.
Philippines còn yêu cầu PCA làm rõ liệu một số khu vực tranh chấp là đảo hoặc bãi đá nửa chìm nửa nổi để xác định phạm vi vùng lãnh hải xung quanh theo UNCLOS. Ngoài ra, Manila còn muốn PCA phán quyết Bắc Kinh vi phạm UNCLOS khi tiến hành hoạt động đ.ánh cá và xây dựng xâm phạm quyền hàng hải của Philippines ở biển Đông.
Tóm lại, vụ kiện về bản chất là về “đường 9 đoạn” của Trung Quốc. Vụ kiện đề cập về đảo, đá và đá ngầm nhưng chung quy là về những quy định mà các nước phải tôn trọng để duy trì hòa bình trong khu vực.
Một phiên điều trần về vụ kiện hôm 24-11-2015. Ảnh: AP
“Đường lưỡi bò” là gì?
Được Trung Quốc đơn phương vẽ ra, “đường lưỡi bò” (còn gọi là “đường 9 đoạn”) nuốt trọn diện tích trên 2 triệu km vuông ở biển Đông.
Đường lưỡi bò chồng lấn với 531.000 km vuông vùng biển mà Philippines xem là một phần vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa mở rộng của mình. EEZ là một khái niệm được Liên Hiệp Quốc thông qua, cho phép một quốc gia ven biển độc quyền thăm dò và khai thác tài nguyên hàng hải bên trong vùng 200 hải lý (370 km) tính từ bờ biển nước này.
Đường 9 đoạn còn chồng lấn với những lãnh hải ở biển Đông mà Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan tuyên bố chủ quyền. Tuy nhiên, Bắc Kinh cho đến giờ từ chối công bố tọa độ địa lý chính xác của đường lưỡi bò,
Trong vụ kiện, Philippines lập luận rằng theo UNCLOS, đường lưỡi bò phải xuất phát từ đất liền, không phải từ quyền lịch sử hoặc bản đồ xưa.
Cũng theo Manila, không có vùng đất hoặc nhóm đảo, đá nào ở biển Đông đủ lớn để tạo ra quyền hàng hải và kinh tế có thể bao trùm vùng biển có diện tích 2 triệu km vuông như phạm vi bao trùm của đường lưỡi bò.
Tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam, Trung Quốc đang chiếm giữ trái phép 7 đá ngầm (Xu Bi, Chữ Thập, Ga Ven, Châu Viên, Gạc Ma, Tư Nghĩa, Vành Khăn). Theo Philippines, số đá ngầm này tối đa chỉ có thể tạo ra vùng lãnh hải 12 hải lý bao quanh, theo UNCLOS.
Bắc Kinh thời gian đẩy mạnh hoạt động cải tạo số đá ngầm trên thành đảo nhân tạo với mưu đồ tạo ra EEZ 200 hải lý. Tuy nhiên, Manila lại nhấn mạnh rằng UNCLOS không công nhận quyền hàng hải của đảo nhân tạo.
Người Philippines biểu tình phản đối Trung Quốc hung hăng ở Biển Đông. Ảnh: Reuters
P.Võ (Theo AP, The Straits Times
Theo Danviet
Sau phán quyết Biển Đông, Mỹ-Trung khó tránh khỏi đụng độ?
Nếu Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ngày 12.7.2016 ra phán quyết bất lợi cho Trung Quốc như dự đoán của nhiều chuyên gia, nguy cơ xung độ quân sự Mỹ-Trung sẽ gia tăng.
Đúng vào ngày Trung Quốc bắt đầu cuộc tập trận ở Hoàng Sa, tờ Hoàn Cầu Thời Báo đăng bài xã luận cho rằng nước này phải chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc đối đầu quân sự. Ngay sau đó, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi bác bỏ thông tin từ tờ báo. Tuy nhiên, dư luận vẫn rất quan tâm đến thông tin doạ dẫm từ tờ báo của Trung Quốc trong bối cảnh Trung Quốc rầm rộ tập trận khi ngày ra phán quyết đang đến gần.
Vào lúc hải quân và không quân Trung Quốc huy động nhiều chiến hạm và phi cơ tập trận ở khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, một lực lượng của hải quân Mỹ, trong đó có cả hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan đã di chuyển đến khu vực Biển Đông. Theo lời một tư lệnh của Mỹ, nhiệm vụ của lực lượng này là bảo đảm quyền tự do hàng hải cho mọi người trong vùng Biển Đông.
Trong ít ngày tới, PCA ở La Hay sẽ ra phán quyết về vụ kiên của Philippines với Trung Quốc. Tuy chưa có gì chắc chắn, nhưng có hai điều có thể dự báo vào lúc này về những gì có thể sẽ xảy ra. Đầu tiên, toà trọng tài sẽ ra phán quyết là môt số yêu sách của Trung Quốc tại Biển Đông là không phù hợp với luât pháp quốc tế.
Thứ hai, người phát ngôn của Trung Quốc sẽ tung ra môt loạt những tuyên bố hùng hồn để lên án PCA và Philippines và sẽ tuyên bố Trung Quốc không chấp nhân phán quyết.Trong trường hợp PCA ra phán quyết bất lợi cho Trung Quốc như dự đoán của nhiều chuyên gia, nguy cơ xung độ quân sự Mỹ-Trung sẽ gia tăng. Quân đội Mỹ lo ngại rằng Bắc Kinh sẽ đáp trả phán quyết của tòa bằng cách tuyên bố thiết lập một vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông, tương tự như vùng mà họ tuyên bố thiết lập năm 2013 ở vùng biển Hoa Đông, nơi Trung Quốc có tranh chấp chủ quyền biển đảo với Nhật Bản.
Trung Quốc dùng tàu hải giám uy h.iếp các tàu cá nước ngoài trên Biển Đông.
Cả Mỹ lẫn Nhật Bản đều đã không công nhận vùng nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông và đã đưa phi cơ quân sự bay vào vùng này. Washington được dự đoán là sẽ có phản ứng như vậy với vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông.
Trước đó, hồi tháng 2.2016, Bắc Kinh đã đặt hai dàn tên lửa phòng không với tầm b.ắn 200 km trên đảo Phú Lâm, Hoàng Sa của Việt Nam.
Tuy nhiên, khả năng đụng độ là rất thấp. Vì, trước hết Bắc Kinh sẽ bác bỏ phán quyết của PCA và PCA cũng không có cơ chế để bắt buộc Bắc Kinh phải thi hành phán quyết. Như vậy, Trung Quốc có thể sẽ không cần sử dụng đến lực lượng quân sự để bảo vệ những đòi hỏi chủ quyền phi lý của họ, mà Mỹ cũng không cần dùng đến sức mạnh ở Biển Đông.
Tuy nhiên, tại vùng biển đang là điểm nóng nhất thế giới này, xung đột quân sự dù ở quy mô nhỏ cũng có thể leo thang thành xung đột lớn hơn. Tuy không phải là một trong những quốc gia có tranh chấp chủ quyền, nhưng Mỹ đã tỏ cho thấy là họ sẽ không để Trung Quốc độc chiếm Biển Đông, gây phương hại đến những lợi ích cốt lõi của Mỹ ở vùng này. Phán quyết mà Tòa sẽ đưa ra ngày 12.7.2016 sẽ đ.ánh dấu một bước mới đến gần nguy cơ xung đột Mỹ-Trung ở vùng này.
Theo Danviet
Trung Quốc lĩnh hậu quả khi bác bỏ phán quyết vụ kiện Biển Đông Ngày 12.7, Toà Trọng tài Thường trực (PCA) sẽ ra phán quyết về vụ Philippines kiện "đường lưỡi bò" của TrunG Quốc. Phán quyết được dự đoán sẽ bất lợi đối với Bắc Kinh. Ngay sau khi có thong báo ấn định ngày ra phán quyết của PCA, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi tuyên bố: " Trung Quốc...
