Tính năng đặc biệt của “mắt thần” thuộc tổ hợp S-300 Việt Nam

76N6 là một radar giám sát 3D nằm trong hệ thống trinh sát của tổ hợp S-300, chuyên dùng để phát hiện các mục tiêu có diện tích phản xạ radar nhỏ, bay ở độ cao thấp.

Cận cảnh ăng ten của radar 76N6 Clam Shell.

Kháng nhiễu mạnh nhờ công nghệ FMCW

Trong một tổ hợp phòng không, việc trang bị nhiều loại radar có đặc tính khác nhau là một yêu cầu quan trọng, nhằm bổ sung cho nhau khi cần thiết.

Sử dụng 2 – 3 radar trong một tổ hợp khiến đối phương khó gây nhiễu hơn, trường hợp một radar bị chế áp, các radar còn lại sẽ đảm đương nhiệm vụ.

Với tổ hợp phòng không S-300, ngoài radar cảnh giới 64N6, radar điều khiển hỏa lực 30N6 còn có đài radar chuyên bắt thấp 76N6 Clam Shell.

Đây là một radar tần số điều biến sóng liên tục (FMCW) được thiết kế để tìm kiếm, phát hiện và theo dõi các mục tiêu bay thấp có diện tích phản xạ radar (RCS) nhỏ, đặc biệt là tên lửa hành trình.

Clam Shell có nhiệm vụ phát hiện các mục tiêu bay ở độ cao thấp và rất thấp trong môi trường lộn xộn gần mặt đất cũng như trong môi trường gây nhiễu điện tử mạnh.

Hệ thống có khả năng tự động bám bắt và xử lý mục tiêu, 76N6 sẽ cung cấp các tham số cần thiết cho radar điều khiển hỏa lực của tổ hợp S-300.

Ăng ten FA-51MU của Clam Shell gồm 2 bộ phận truyền và nhận, ngăn cách bởi một tấm chắn ở giữa để tránh tràn tín hiệu từ máy phát vào máy thu.

Ăng ten thường gắn trên tháp 40V6M cao 28 mét hoặc tháp 40V6MD cao 40 mét.

Radar 76N6 triển khai trên tháp 40V6M hoặc 40V6MD cho phép phát hiện những mục tiêu bay rất thấp.

Ăng ten FA-51MU có khả năng quét 360o cung cấp đầy đủ 3 tham số với độ phân giải cao. Radar có thể phân biệt môi trường hỗn tạp gần mặt đất, đặc điểm địa hình, lượng mưa, nhận biết mục tiêu trong các đám mây nhiễu mật độ cao cũng như các biện pháp chế áp khác.

Phòng điều khiển có thể bố trí cách nơi đặt trạm ăng ten 500 mét, quá trình điều khiển radar được thực hiện thông qua cáp kết nối.

Clam Shell phát hiện được các mục tiêu có RCS chỉ 0,02 m2 di chuyển ở tốc độ 722 m/s. Mục tiêu bay ở độ cao 450 mét sẽ bị 76N6 phát hiện từ khoảng cách 92,6 km, nếu mục tiêu bay ở độ cao 914 mét, tầm trinh sát không dưới 120,38 km.

Hệ thống có mức tiêu thụ điện năng khoảng 1,4 kW, thời gian xảy ra lỗi kỹ thuật dự kiến không thấp hơn 100 giờ.

Phân biệt mục tiêu trong môi trường lộn xộn và loại bỏ các đám mây rải nhiễu nhờ công nghệ FMCW là hai đặc tính ưu việt của 76N6.

Các máy bay nếu không được trang bị máy thu cảnh báo radar tương thích với công nghệ FMCW sẽ rất dễ bị tổn thương khi hoạt động ở khu vực có triển khai Clam Shell.

Vì sao Việt Nam chọn 36D6 thay vì 76N6

Việt Nam đã chọn radar 36D6 do có nhiều tính năng ưu việt hơn so với 76N6.

Trong hệ thống trinh sát cho tổ hợp S-300PMU1 của Việt Nam có radar nhìn vòng mọi độ cao 96L6E và radar điều khiển hỏa lực 30N6E.

Thực hiện nhiệm vụ bắt thấp, bổ trợ cho tổ hợp S-300 có một loại radar khác là 36D6 Tin Shield với chức năng tương tự radar 76N6. Nhưng vì sao Việt Nam lại chọn radar 36D6 thay vì 76N6?

Lý do là radar 36D6 được đánh giá có nhiều ưu điểm vượt trội hơn so với 76N6, nó có khả năng kháng nhiễu chủ động và nhiễu thụ động rất tốt.

Bộ vi xử lý của radar 36D6 có khả năng quét chùm tia điện tử ở độ cao từ -20 – 30o. Ăng ten có thể quét 360o chỉ trong vòng 5 – 10 giây.

Tin Shield có thể xử lý đồng thời 120 mục tiêu, trong đó có 30 – 60 mục tiêu ở chế độ tự động. Các thông tin được hiển thị trên màn hình dưới dạng ký tự số tạo thuận lợi cho kíp vận hành trong việc đọc dữ liệu.

36D6 bám bắt được các mục tiêu có RCS chỉ 0,1 m2 bay ở độ cao 50 m từ cách xa 27 km. Nếu mục tiêu bay ở độ cao 100 m, phạm vi phát hiện là 42 km. Tầm trinh sát với mục tiêu có RCS 1 m2 bay ở độ cao 6.000 mét lên tới 175 km.

Khả năng quét chùm tia điện tử và số lượng mục tiêu theo dõi cùng lúc nhiều hơn là hai lý do để Việt Nam lựa chọn radar 36D6 cho nhiệm vụ bắt thấp thay vì 76N6. Bên cạnh đó, công nghệ của radar 36D6 phù hợp để nâng cấp lên các tiêu chuẩn hiện đại hơn.

Theo Trí Thức Trẻ