Tỉnh duy nhất của Nhật vắng bóng nCoV

Iwate, nơi từng chịu ảnh hưởng nặng nề trong thảm họa động đất sóng thần năm 2011, là tỉnh duy nhất không ghi nhận ca nhiễm nCoV ở Nhật.

4 tháng sau khi Covid-19 bùng phát, gần như toàn bộ quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới đều ghi nhận ca nhiễm, trừ một số hòn đảo xa xôi và những quốc gia khép kín. Ở nhiều nước, virus lan rộng trên mọi vùng miền: tất cả bang Mỹ, tỉnh thành của Trung Quốc, vùng của Italy và bang của Brazil đều ghi nhận người nhiễm nCoV.

Nhân viên cộng đồng giúp người dân rửa tay khô tại Iwate hồi tháng 4. Ảnh: AFP.

Tuy nhiên, tại Nhật, tỉnh Iwate, nằm trên bờ biển phía đông bắc Thái Bình Dương, là nơi duy nhất trong số 47 tỉnh thành vắng bóng nCoV, kể từ khi Nhật Bản ghi nhận ca nhiễm đầu tiên vào tháng một. Nhật báo cáo hơn 16.000 ca nhiễm và hơn 700 ca tử vong.

Iwate từng là một trong những khu vực chịu thiệt hại nặng nề nhất trong thảm họa động đất sóng thần năm 2011, khiến gần 5.800 người thiệt mạng tại tỉnh này.

Địa lý có thể là một trong những yếu tố giúp Iwate tránh được Covid-19. Địa hình đồi núi là rào cản tự nhiên ngăn virus lây lan giữa các cộng đồng ven biển với phần sâu bên trong đất liền đông dân cư hơn.

Tuy vậy, có những đặc điểm khiến Iwate dễ dàng là “miếng mồi” cho nCoV. Tỉnh này không phải là khu vực thưa dân. Họ có quy mô dân số ngang với bang Connecticut của Mỹ với khoảng 1,3 triệu người, xếp thứ 32 về dân số trong 47 tỉnh thành của Nhật. Thủ phủ Morioka là một trong những thành phố lớn nhất miền bắc Nhật Bản. Đây cũng là trạm trung chuyển lớn trên tuyến tàu cao tốc đến Tokyo, nơi ghi nhận nhiều ca nhiễm nCoV nhất nước.

Vị trí của Iwate. Đồ họa: WSJ.

Yoetsu Yoshida, quan chức chịu trách nhiệm chống dịch của Iwate, cho rằng thành công của họ là nhờ cư dân tuân thủ các yêu cầu về hạn chế đi lại không cần thiết và cách biệt cộng đồng. “Người dân có ý thức cảnh giác kể từ khi chúng tôi trải qua thảm họa động đất năm 2011″, Yoshida nói.

Tại thị trấn ven biển Otsuchi, Shoko Komukai đóng cửa nhà hàng pizza ngay sau khi Nhật Bản ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia hồi tháng 4, dù việc này không bắt buộc.

“Chúng tôi ý thức được rằng những điều bất ngờ có thể xảy ra. Chúng tôi biết động đất sẽ kéo theo sóng thần, nhưng chúng tôi đã không ngờ rằng trận sóng thần lớn như vậy tấn công”, bà nói. “Giờ đây, nếu có thể sống sót nhờ nỗ lực tuân thủ khuyến cáo, chúng ta nên làm điều đó”.

Tuy nhiên, những người khác nói rằng có thể tồn tại ca nhiễm ở Iwate nhưng chưa được phát hiện do mức độ xét nghiệm thấp. Tính đến 13/5, đường dây nóng địa phương cho những người có triệu chứng Covid-19 nhận được 7.000 thắc mắc, nhưng giới chức y tế tỉnh Iwate mới chỉ thực hiện 478 xét nghiệm PCR tính đến 14/5, thấp nhất trong cả nước.

Nhật Bản có chính sách chung là chỉ xét nghiệm ở những người có triệu chứng Covid-19 nặng và những người họ đã tiếp xúc. Iwate cho đến cuối tháng 4 còn siết chặt tiêu chuẩn hơn, xét nghiệm chỉ được thực hiện nếu hội đồng chuyên gia y tế chấp thuận. Quan chức tỉnh Yoshida cho biết Iwate đang tăng cường khả năng xét nghiệm.

Hồi giữa tháng 4, một bác sĩ đến Iwate làm việc tạm thời tại phòng khám ở thành phố Rikuzentakata dương tính với nCoV sau khi trở về quê nhà. Một số người đã tiếp xúc với ông tại phòng khám nhưng đều âm tính.

Tàu ở Iwate vắng khách sau khi chính quyền yêu cầu hạn chế đi lại không cần thiết. Ảnh: WSJ.

Iwate rất muốn giữ thành tích hoàn hảo sau khi tình trạng khẩn cấp ở phần lớn đất nước được dỡ bỏ hôm 14/5. Nhân viên nhà ga kiểm tra thân nhiệt của những người đi tàu cao tốc từ Tokyo. Một thai phụ đến từ Tokyo bất ngờ vỡ ối khi thăm gia đình ở Iwate bị hai bệnh viện từ chối chăm sóc vì lo sợ cô mang mầm bệnh. Thai phụ sau đó được xác nhận âm tính với nCoV và sinh con tại một bệnh viện khác của Iwate.

Một số cơ sở công cộng và tư nhân, bao gồm bảo tàng nghệ thuật ở Morioka, không muốn tiếp khách từ tỉnh, thành khác. Thống đốc Iwate nói rằng các cơ sở được phép khuyến cáo chứ không được cấm người ngoại tỉnh.

Takahiko Fujiwara, chủ tiệm làm tóc ở Morioka, đặt biển thông báo không tiếp khách bên ngoài Iwate. Trong khi cắt tóc, anh hỏi khách hàng đến từ đâu và gần đây có ra ngoài Iwate không. Thực tế, anh chưa khước từ khách hàng nào. “Tôi hy vọng tấm biển sẽ giúp khách quen của tôi cảm thấy an toàn”, anh nói.

Các quan chức địa phương tại một thành phố ở miền nam Iwate thì đang có cách tiếp cận quyết liệt hơn. Vào kỳ nghỉ lễ vừa qua, họ dựng biểu ngữ lớn tại trạm nghỉ trên đường cao tốc liên tỉnh: “Mọi người và rác của họ nên ở nhà”.