Tình báo Mỹ cảnh báo COVID-19 từ đầu năm nhưng ông Trump coi thường?

Tờ Washington Post cho hay các quan chức tình báo Mỹ đã cảnh báo chính quyền Tổng thống Trump từ đầu năm rằng Trung Quốc có thể đang đánh giá thấp sự bùng phát của dịch COVID-19 và Mỹ cần hành động nhanh chóng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump – Ảnh: REUTERS

Cơ quan tình báo Mỹ đã đưa ra cảnh báo từ tháng 1 năm nay về mối nguy hiểm mà virus corona chủng mới gây ra, nhưng theo báo Washington Post, Tổng thống Trump và các nhà lập pháp đã xem nhẹ cảnh báo và không hành động nhanh chóng để ngăn chặn sự lây lan của mầm bệnh.

Báo cáo của tình báo Mỹ không dự đoán khi nào virus tấn công nước Mỹ hay đề xuất các bước cụ thể mà ngành y tế nên thực hiện, vì đây vốn là các vấn đề nằm ngoài chuyên môn. Nhưng họ đã theo dõi sự lây lan của virus corona ở Trung Quốc rồi các nước khác. Sau đó cảnh báo các quan chức Trung Quốc dường như đang đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh.

Kết hợp nhiều yếu tố, tình báo Mỹ đã vẽ ra bức tranh ban đầu về loại virus có thể gây ra đại dịch toàn cầu và yêu cầu chính phủ các nước phải hành động nhanh để ngăn chặn. Tuy nhiên, theo Washington Post, cảnh báo này bị ông Trump xem nhẹ, cả khi công khai lẫn lúc riêng tư.

Người phát ngôn Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) và Văn phòng giám đốc Tình báo Quốc gia từ chối bình luận về vấn đề này. Phát ngôn viên Nhà Trắng thì bác bỏ những chỉ trích liên quan đến phản ứng của ông Trump.

“Tổng thống Mỹ đã thực hiện nhiều biện pháp tích cực mang tính lịch sử để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn cho người dân Mỹ. Trong khi truyền thông và Đảng Dân chủ chỉ để tâm tới cuộc luận tội phi pháp”, người phát ngôn Hogan Gidley nói trong một thông báo.

Đường phố Los Angeles, bang Californa vắng vẻ sau khi ban bố lệnh bắt buộc ở nhà, ngày 20-3 – Ảnh: REUTERS

Các chuyên gia y tế công cộng Mỹ đã chỉ trích Trung Quốc chậm phản ứng với dịch COVID-19 và cho rằng Trung Quốc đã lãng phí thời gian trong việc ngăn dịch lây lan.

Tại cuộc họp báo ngày 20-3 tại Nhà Trắng, Bộ trưởng Y tế và dịch vụ nhân sinh Alex Azar cho biết các quan chức Mỹ đã được cảnh báo ban đầu về virus corona chủng mới sau cuộc họp của giám đốc Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) với các đồng nghiệp Trung Quốc vào ngày 3-1.

Các cảnh báo về virus từ cơ quan tình báo ngày càng gia tăng, nhất là vào đầu tháng 2, tới mức phần lớn báo cáo tình báo là về COVID-19.

Sự gia tăng các cảnh báo về dịch bệnh diễn ra cùng lúc với động thái của Thượng nghị sĩ Richard Burr.

Là chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện, ông Burr nắm giữ các báo cáo về dịch bệnh và được cho đã bán tháo số cổ phiếu trị giá hơn 1 triệu USD trước khi công bố thông tin về dịch.

Ông Burr phủ nhận cáo buộc này, cho hay động thái bán cổ phiếu đến từ thông tin công khai lúc đó. Ông kêu gọi Ủy ban Đạo đức Thượng viện điều tra.

Khách hàng buộc phải khử trùng tay trước khi vào cửa hàng mua sắm ở thành phố Seattle, bang Washington, ngày 20-3 – Ảnh: REUTERS

Tại Bộ Ngoại giao Mỹ, các nhân viên cũng hồi hộp theo dõi diễn biến dịch bệnh sau khi các nhà ngoại giao Mỹ ở Vũ Hán được đưa về nhà trên các chuyến bay – một dấu hiệu cho thấy nguy cơ dịch bệnh bùng phát rất cao.

Bên trong Nhà Trắng, các cố vấn của Trump đã đấu tranh để khiến ông Trump đánh giá nghiêm túc về dịch bệnh.

Bộ trưởng Y tế Azar thì không thể nói chuyện với ông Trump cho đến ngày 18-1. Tới lúc nói chuyện qua điện thoại thì ông Trump hỏi xen vào việc thị trường thuốc lá điện tử.

Quyền Chánh văn phòng Nhà Trắng Mick Mulvaney đã triệu tập nhiều cuộc họp về tình hình virus nhưng các quan chức cho hay ông Trump đã bác bỏ vì không tin rằng virus này đã lan rộng khắp nước Mỹ.

Một người đeo khẩu trang chuyên dụng khi đạp xe đạp ở thành phố Seattle, bang Washington – Ảnh: REUTERS

Tới tháng 2, các quan chức lo ngại Mỹ không có đủ dụng cụ xét nghiệm dịch nhưng ông Trump đảm bảo với người dân Mỹ rằng virus corona sẽ không bùng phát ở Mỹ như các nước khác.

Bất chấp một số cố vấn cho rằng Bắc Kinh không thông tin chính xác số ca nhiễm và tử vong, ông Trump công khai ca ngợi phản ứng về dịch bệnh của Trung Quốc và trong bài tweet ngày 24-1, ông Trump đánh giá cao nỗ lực và sự minh bạch của Trung Quốc.

Các cố vấn đã khuyên ông Trump cứng rắn hơn với Trung Quốc khi nước này không cho Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ tới tìm hiểu về dịch bệnh. Nhưng ông Trump lập luận rằng nếu ông tỏ ra cứng rắn hơn với ông Tập Cận Bình, người Trung Quốc sẽ không sẵn lòng cung cấp cho người Mỹ thông tin về cách họ giải quyết dịch bệnh.

Tới khi Mỹ có ca nhiễm virus corona đầu tiên, ông Trump vẫn khẳng định rủi ro sức khỏe đối với người Mỹ là thấp.

Ngày 25-2, Nancy Messonnier, một quan chức cấp cao của CDC nói với các phóng viên rằng virus corona có khả năng lây nhiễm trong cộng đồng ở Mỹ và có tác động nghiêm trọng tới đời sống hàng ngày.

Ông Trump đã gọi cho Bộ trưởng Y tế Azar trên đường trở về từ chuyến đi tới Ấn Độ và phàn nàn rằng Messonnier đang làm khủng hoảng thị trường chứng khoán.

Người dân New York đeo khẩu trang dạo phố – Ảnh: REUTERS

Ông Trump chỉ thay đổi giọng điệu sau khi được xem số liệu về lây nhiễm virus ở các quốc gia khác và nghe trực tiếp từ Deborah Birx – điều phối viên lực lượng đặc biệt đối phó virus corona ở Nhà Trắng.

Nhưng lúc này, virus corona đã lây lan ở khắp nơi ở nước Mỹ.

Đầu tuần này đánh dấu một thay đổi lớn trong quan điểm chống dịch của Tổng thống Donald Trump. Từ chỗ khuyến khích người dân “tiếp tục cuộc sống bình thường”, ông chuyển sang kêu gọi họ làm việc tại nhà, không tụ tập quá 10 người…

Ông còn yêu cầu chính quyền các địa phương đóng cửa trường học, quán bar, nhà hàng… để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Tính đến nay, Mỹ đang có 19.640 ca nhiễm virus corona, 264 ca tử vong và 147 trường hợp đã khỏi bệnh.

MINH KHÔI