Tìm nguyên nhân tín.h xấ.u của người Việt
Thật vô cùng nguy hiểm khi có nhiều người lớn không những không nêu gương mà còn nói dối, nói không đi đôi với làm, hay nói một đàng làm một nẻo.
Trước hết, phải nói ngay rằng vấn đề “những thói hư tật xấu của người Việt” bị bạn bè quốc tế chế giễu là chuyện vốn “xưa như trái đất”. Vấn đề này thời gian qua được các chuyên gia văn hóa, chuyên gia giáo dục nước nhà đã bàn luận, hội chẩn nhằm tìm ra nguyên nhân làm nẩy sinh tính những tín.h xấ.u ấy rất nhiều lần rồi.
Không phải là thời điểm nhìn lại
Vì thế theo tôi, giờ là thời điểm chúng ta cần nhanh chóng đề ra giải pháp cụ thể và bắt tay vào làm ngay nhằm góp phần giảm thiểu các tín.h xấ.u ấy chứ không phải là thời điểm “nhìn lại những giá trị” như phát biểu của nhà sử học Dương Trung Quốc trong bài trả lời phỏng vấn trên Tuần Việt Nam, mặc dù tôi hoàn hoàn toàn tán thành quan điểm cần phải “nhìn lại mình” của ông [1]
Hãy nhìn sang người Nhật để thấy phản ứng của họ. Sau khi nhà chức trách thống kê và thấy rằng những vụ trộm cắp của người Việt đang có chiều hướng gia tăng, họ đã cấp tốc mở những lớp dạy tiếng Việt dành cho các nhân viên cảnh sát (nhằm thuận lợi hơn trong việc điều tra xét hỏi trực tiếp thay vì phải nhờ đến phiên dịch). Đây rõ ràng không chỉ là một “phản ứng văn hóa” nhanh nhạy mang lại hiệu quả tức thì cho giới cảnh sát Nhật mà còn là một cơ hội để họ tìm hiểu về người Việt Nam chúng ta.
Có một điều không thể chối cãi, sở dĩ những tín.h xấ.u của người Việt nẩy sinh và bùng phát như hiện nay có nguyên nhân sâu xa từ chính cách giáo dục của người Việt. Vì thế, giải pháp căn cơ và lâu dài cho vấn đề này phải xuất phát từ đây.
Tấm biển cảnh báo tại siêu thị Nhật viết cả tiếng Việt
Từ trước đến nay, ngành GD nước ta chỉ GD cho thế hệ trẻ những vấn đề mang tầm vĩ mô lớn lao và… chung chung, hướng đến mục tiêu tạo ra con người mang màu sắc lý tưởng, trừu tượng hơn là con người cụ thể, biết hành động, chủ động giải quyết thực tiễn.
Hãy đọc vài nhận xét của du học sinh người Nhật về người Việt:
“Thật đáng tự hào vì Việt Nam có 4000 năm văn hiến. Thật xấu hổ nếu 4000 năm văn hiến chỉ là một chương trong sách lịch sử chứ không được thể hiện trong cách hành xử đời thường.”
“Người Việt có một nền di sản độc đáo, một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn, ai cũng nhìn thấy, chỉ có người Việt là không thấy hoặc từ chối nhìn thấy. Vì sao nên nỗi?”
Nhìn lại những tín.h xấ.u của người Việt hiện nay phải thừa nhận đây rõ ràng hệ quả của nền giáo dục chỉ chú ý đến việc tạo ra những con người với những “lý tưởng chung chung”, nhưng hoàn toàn xa lạ thực tế cuộc sống xã hội trong xu hướng hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay. Vậy thì cách nào để khắc phục lỗi giáo dục này? Phải làm gì để truyền thống 4000 năm văn hiến của người Việt được cụ thể ra thành những “ứng xử văn hóa” trong cuộc sống thường nhật, chứ không phải “là một chương trong lịch sử”.
Làm thế nào để mỗi người Việt hiểu và tự hào về một “di sản độc đáo, một nguồn sức mạnh vô cùng to lớn”, cái làm nên những giá trị và bản sắc Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế? Trong điều kiện của GD hiện nay có thể bắt tay làm ngay được không?
Hoàn toàn nằm trong tầm tay
Cá nhân tôi cho rằng vấn đề này hoàn toàn nằm trong tầm tay của các thầy cô giáo, các nhà quản lý GD và ngành GD. Xin mạo muội đưa ra vài kiến nghị cũng là những giải pháp cụ thể cho vấn đề này như sau:
Một, ngay lúc này Bộ GD nên tiến hành soạn thảo để bổ sung vào quy chế đào tạo sinh viên ĐH, CĐ… một học phần mang tính bắt buộc (tạm gọi tên là”Bản sắc và truyền thống văn hóa Việt” ) đối với tất cả mọi ngành học trước khi sinh viên tốt nghiệp ra trường. Phải xem đây là một “cẩm nang văn hóa” quan trọng và cần thiết để các bạn trẻ làm hành trang (bên cạnh kiến thức chuyên môn) chuẩn bị bước vào đời.
Tuy vậy cũng xin lưu ý, vấn đề này cần nhìn nhận trên tinh thần “phản biện, phản tĩnh văn hóa” chứ không nhìn nhận một cách cứng nhắc (thiên về tự hào ngợi ca một chiều) như một số sách có tên gọi “Cơ sở văn hóa VN” đang lưu hành phổ biến hiện nay.
Video đang HOT
Hai, đối với bậc phổ thông từ tiểu học đến THPT, những vấn đề này phải được cụ thể hóa qua môn “GD đạo đức công dân” tùy theo tâm lý lứa tuổ.i học sinh ở mỗi cấp mà biên soạn thành những bài dạy phù hợp. Đặc biệt những bài học mang tính căn cơ cốt lõi và cụ thể như: Lòng tự trọng, tinh thần trách nhiệm, sự trung thực, ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng và bảo vệ môi trường… của mỗi cá nhân trước cộng đồng và xã hội.
Ba, việc biên soạn những bài học đạo đức có tính chất khởi đầu cho các em bậc tiểu học rất quan trọng nhưng. Trong hoàn cảnh hiện nay, tôi cho rằng, các nhà quản lý GD nên gạt bỏ quan điểm và định kiến hẹp hòi, tận dụng chất xám vốn là di sản văn hóa tinh thần của cha ông để lại. Đó là xem xét sử dụng lại hai bộ sách có tên gọi “Quốc văn giáo khoa thư” và Luân lý giáo khoa thư [2] do học giả Trần Trọng Kim và các đồng sự biên soạn dành cho học sinh cấp tiểu học (mà họ phân ra thành các lớp “đồng ấu”, “dự bị” và “sơ đẳng”) trước đây.
Theo người viết, đây là bộ sách rất hay để GD các em học sinh bậc tiểu học những nhận thức ban đầu về giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa người Việt. Bộ sách này cũng là di sản tinh thần quý báu trong tâm thức nhiều thế hệ học giả và trí thức miền Nam trước đây.
Tuy có một số bài học, câu chữ trong hai bộ sách trên không còn phù hợp với thời đại ngày nay nữa, nhưng đó chỉ là số ít mà nếu sử dụng chúng ta hoàn toàn có thể lựa chọn hoặc chú giải, chú thích thêm cho phù hợp với tình hình và điều kiện mới hiện nay.
Trong hoàn cảnh xã hội VN hiện nay, những giải pháp GD ở trên chỉ phát huy hiệu quả khi có sự “hợp tác”, cụ thể là hành động tự nêu gương của những “người lớn”. Nếu không có khi sẽ gây ra những “tác dụng ngược”. Thật vô cùng nguy hiểm khi có nhiều người lớn không những không nêu gương mà còn nói dối, nói không đi đôi với làm, hay nói một đàng làm một nẻo. Hậu quả là vô tình tạo ra một “phản ứng tâm lý ngược” nơi những người trẻ tuổ.i: “Mấy ông bà kia chỉ giỏi nói người khác chứ có làm được đâu, mấy ông bà ấy làm bậy nhưng có ai bị xử lý gì đâu…”.
Thế là chẳng ai nghe ai, chẳng ai tin ai, mạnh ai nấy làm, xã hội theo đó mà “loạn” cả lên. Bạn bè quốc tế nhìn vào với đôi mắt đầy e ngại và không thiện cảm, giống như nhận xét của người bạn Nhật: “…Người Việt có đôi mắt siêu hạng nhất vì nhìn đâu cũng thấy cơ hội để manh mún, lọc lừa.
Tóm lại, trong hoàn cảnh hiện nay để góp phần giảm thiếu “tín.h xấ.u của người Việt” nếu như giải pháp GD là giải pháp mang tính căn cơ lâu dài thì việc làm gương của “người lớn” chính là giải pháp trước mắt. Tất cả những vấn đề này là trong tầm tay của mỗi người Việt chúng ta. Vấn đề là có chịu bắt tay vào làm ngay hay không mà thôi.
Nguyễn Trọng Bình
Theo VNN
GS Văn Như Cương: Đừng để ăn cắp biến thành ăn cướp!
Đó là nhận định của GS Văn Như Cương - Hiệu trưởng Trường THPT Lương Thế Vinh trước việc dân Việt đang gặp phải vấn nạn "ăn cắp".
Thật đáng buồn, đáng xấu hổ
PV: - Vừa qua, có xảy ra sự việc một nữ tiếp viên hàng không của hãng VNA đã bị Cảnh sát Tokyo bắt giữ vì nghi ngờ cô này vận chuyển hàng ăn cắp. Là đại diện hình ảnh cho cả quốc gia với bạn bè thế giới, nhưng hàng không lại để xảy ra sự việc đáng chê trách như vậy. Quan điểm của thầy ra sao trước sự việc này?
GS Văn Như Cương: - Đây là 1 điều hết sức đáng buồn. Đành rằng ở trong nước thì cũng đã có những thói hư tật xấu như ăn cắp, tham ô, hôi của. Nhưng chuyện đi ra nước ngoài mà làm những việc đó thì thật đáng buồn, thật đáng xấu hổ.
Còn câu chuyện nữ tiếp viên ăn cắp, thì theo tôi thấy hình như không phải 1 trường hợp. Thậm chí, muốn vào tiếp viên thì phải chạy chọt để được tuyển vào, được phân công đi tuyến này tuyến kia cũng phải xin thế nào thì mới được đi tuyến đường mà có thể kiếm được nhiều tiề.n hơn do hàng buôn lậu hay hàng ăn cắp.
>> "Toàn người dùng phần mềm hack mà cũng chử.i tiếp viên ăn cắp"
Mà đâu chỉ có tiếp viên, nhiều người ra nước ngoài, thậm chí có những người đi công tác cho Bộ này, Bộ kia, cũng vào siêu thị ăn cắp, rồi bị bắt, điều này đã từng có. Kể cả tri thức, nghiên cứu sinh đi học hay nhà ngoại giao cũng từng làm như vậy. Như vậy, uy tín, danh dự của người Việt Nam bị vi phạm rất nhiều.
Tôi còn biết, hiện nay, một bộ phận người Nhật còn học tiếng Việt, vì người Việt nhiều ăn cắp, nên họ học tiếng để đối phó, những tưởng họ học tiếng để giao lưu, tìm hiểu văn hóa người Việt, nhưng sự thật là họ học để dè chừng dân VN. Quá đau lòng!
GS Văn Như Cương
Rồi nhìn lại, mấy cô tiếp viên chỉ dừng lại là ăn cắp nhỏ, đưa vào túi mấy cái quần, mấy cái áo, còn chuyện lớn, phải nói đến vụ nhận hối lộ 16 tỷ đồng từ công ty Nhật Bản của lãnh đạo đường sắt. Mà trước đó có ông Huỳnh Ngọc Sỹ cũng đã từng ăn hối lộ từ doanh nghiệp Nhật Bản.
Tất cả, nhịp độ ấy, người vi phạm ngày càng lớn thì giấu mặt đi đâu, cứ nhìn lại những trang sử xưa kia, biết bao anh hùng, là niềm tự hào của cả dân tộc, giờ ra đường toàn gặp ăn cắp, thì biết giấu xấu hổ đi đâu.
PV: - Thưa thầy, nhìn lại hiện nay trong xã hội Việt Nam không chỉ có riêng hàng không mới xảy ra sự việc ăn cắp, mà đường bộ, đường thủy, nơi đâu chẳng có hiện tượng này xảy ra, chỉ là mỗi nơi hình thức lại mỗi khác. Đường bộ thì rút ruột công trình, đường thủy thì làm nơi trung chuyển ngà voi, sừng tê giác lậu...
Việc lên tiếng chê trách VNA, phải chăng chưa đúng và đủ, thậm chí là phiến diện, khi hiện nay tình trạng này đang diễn ra khắp mọi nơi?
GS Văn Như Cương: - Thực ra thì tiếp viên hàng không bây giờ mới phát hiện ra, nhưng nó cũng ít thôi, nhỏ thôi, kiếm được bao nhiêu đâu?
Điều đáng nói là không chỉ có tiếp viên hàng không, mà nghề nào đụng đến cũng thấy việc ăn cắp cả, từ hàng không, hàng biển vẫn xảy ra thường xuyên. Thật đáng buồn!
Ăn cắp trong nước đã đáng xấu hổ, dính đến nước ngoài càng xấu hổ hơn, làm giảm uy tín của VN, đó là điều đáng buồn nhất. Tất nhiên phải giáo dục, để mọi thứ tốt hơn.
Tôi thiết nghĩ, đừng lên án mấy cô tiếp viên hàng không mà phải đặt vấn đề chung, ở đâu cũng vậy, phải lên án mạnh mẽ.
Cơ hội ăn cắp ngày càng nhiều!
PV:- Không chỉ vậy, trên hệ thống tổng kết chỉ số hiệu quả hành chính công cấp các tỉnh có kết luận hiện nay tình trạng tham nhũng diễn ra tại nhiều địa phương, cứ đụng đến thủ tục là người dân phải "lót tay". Điều này có đáng đau lòng không thưa thầy, khi nó minh chứng cho hiện thực, toàn xã hội người Việt đều "ăn cắp", không lớn thì nhỏ?
GS Văn Như Cương: - Ở đâu bây giờ cũng ăn cắp vặt, rồi cái thủ tục đút lót, lót tay là đúng.
Nhưng giờ không có hình thức kỷ luật nghiêm minh, trừng trị thích đáng. Nói ngay đến kiểm lâm thì cũng ăn cắp gỗ, mặc dù nhiệm vụ là chống buôn lậu gỗ nhưng lại câu kết ăn cắp vì lợi nhuận.
Tiếp viên VNA buôn lậu hàng ăn cắp ( Ảnh minh họa)
Cơ quan nhà nước thu nhận người làm việc cũng lấy tiề.n. Cho đến thuê người đi thi vào các trường như Học viện an ninh, Học viện quân sự cũng phải mất 300 đến 500 triệu để đi thi hộ, đó cũng là một thứ ăn cắp, chứ kém gì, thậm chí còn nguy hiểm hơn nữa. Nên phải có xử lý thích đáng để răn đe.
PV: -Nói như vậy thì có phải hiện nay chúng ta chỉ cần phân biệt ăn cắp và không có cơ hội ăn cắp thôi đúng không, thưa thầy. Vì sao ạ?
GS Văn Như Cương: - Phải nói rằng cơ hội ăn cắp hiện nay rất nhiều, nhưng điều đó chứng tỏ không phải ai có cơ hội cũng ăn cắp.
Càng nhiều cơ hội bao nhiêu thì những người phạm tội, ăn cắp nhiều bấy nhiêu. Nên phải làm gì? Trước hết phải làm cho không có cơ hội ăn cắp, không dám ăn cắp, không có điều kiện ăn cắp và có cơ hội không dám ăn cắp.
PV:- Để nói về nguồn gốc của văn hóa "ăn cắp" này, thì theo thầy nó xuất phát từ đâu?
GS Văn Như Cương: - Tôi nghĩ nó tồn tại từ xa xưa, chứ không phải mới có, nhưng mỗi thời mỗi khác.
Nhớ lại trước đây, dân ta dưới chế độ phong kiến, hay có câu nói "quan thì tham, dân thì gian", do quan thì tham nên dân thì đói khổ, nên phải gian, cho quan thì muốn thu cũng phải gian, đó là tín.h xấ.u chưa ngăn chặn được.
Có nghĩa ngày xưa cũng chưa tốt đẹp, nhưng ngày nay thì cơ hội nhiều hơn, nên quan niệm "quan thì tham - dân thì gian" càng ngày càng bộc lộ ra vì có nhiều cơ hội.
Thực ra trước kia cũng có, cũng nhiều, cũng y như vậy, nhưng nó kéo dài đến hiện nay, mà chưa giải quyết được cái tư tưởng ấu trĩ đó. Đồng nghĩa nó đã tồn tại từ lâu trong tâm thức con người.
Đừng để ăn cắp thành ăn cướp!
PV: - Chúng ta phải xử lý ra sao? Nếu không xử lý thì sẽ thế nào, thưa thầy?
GS Văn Như Cương: - Theo tôi, luật pháp phải nghiêm minh, chặt chẽ, để không tạo ra nhiều cơ hội ăn cắp. Nếu có cơ hội thì cũng sợ không ăn cắp, vì có thể bị đuổi việc.
Trước đây tôi có một người bạn làm tại nhà ga, chỉ làm chân bán vé, nhưng không bao giờ dám bán 1 vé lậu, vì làm ở ga Hà Nội, nếu làm vậy thì có thể đuổi việc ngay. Chắc hẳn, nhân viên thì phải sợ, không có việc thì vợ con chế.t đói, nếu có làm thì phải đi xa, lên Lạng Sơn, kỷ luật nghiêm minh như vậy khiến người ta sợ.
Còn nếu không làm được thì có lẽ những hiện tượng này chắc chẵn sẽ vẫn xảy ra thường xuyên và không bao giờ dừng lại.
PV: - Để nói đến hai từ trách nhiệm hành động đáng lên án này, theo thầy thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm, do nền giáo dục hay nền văn hóa của chúng ta?
GS Văn Như Cương: - Thứ nhất, phải nói tới việc giáo dục trong nhà trường hiện nay. Sau đó mới nói đến tư tưởng tồn tại từ lâu trong mỗi người. Có nghĩa cả giáo dục và văn hóa đều phải có trách nhiệm trước hiện trạng này.
Thứ 2, kỷ luật chưa nghiêm minh.
Thứ 3, hình phạt thì chưa xứng đáng.
Như vừa qua, có mỗi khách hàng ở bến xe Mỹ Đình còn đán.h hành khách, lôi bắt lên xe, thế nhưng giải quyết công an nói cơ chế để phạt chỉ có vài chục nghìn, như vậy nó biểu hiện cho một cơ chế không nghiêm minh, kỷ luật không nghiêm, hình phạt không xứng đáng.
Như vậy không còn phải là ăn cắp nữa mà là ăn cướp thì đúng hơn.
Xin trân trọng cảm ơn thầy!
Theo Đất Việt
Nghi án hối lộ 80 triệu Yên: Xử lý nghiêm, bất kể là ai Bộ GTVT sẽ tập trung xác minh vụ hối lộ 80 triệu Yên liên quan đến Dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội, khẩn trương kiểm tra, làm rõ những vấn đề báo chí nêu và xử lý nghiêm khắc những vi phạm, bất kể người đó là ai. "Sẽ tiến hành xử lý nghiêm bất kể là ai" Ngày...