Tìm hiểu về công nghệ Beats Audio

Có thể nói rằng, công nghệ Beats Audio đang là công nghệ âm thanh “hot” nhất hiện nay: với giá thành rất cao, người tiêu dùng phổ thông đánh đồng thương hiệu Beats với chất lượng âm thanh vượt trội. Nhưng Beats Audio có thực sự đồng nghĩa với âm thanh “chính xác” theo tuyên bố của Dr. Dre hay không?

Beats Audio là gì?

Dr. Dre, nghệ sĩ Hip-hop, nhà sản xuất lừng danh

Còn được biết đến với tên gọi “Beats By Dr. Dre” theo tên nhà sáng lập Dr. Dre – nhà sản xuất lừng danh của thế giới Hip-hop, thương hiệu Beats không chỉ bao gồm các sản phẩm tai nghe cao cấp mà còn được mang lên cả laptop và smartphone. Các sản phẩm có thương hiệu Beats được quảng cáo có khả năng tái tạo lại tất cả dải âm mà các nghệ sĩ và các nhà sản xuất có thể nghe thấy trong phòng thu.

“Người dùng đang không được nghe toàn bộ dải âm”, Dr. Dre tuyên bố trên trang web của Beats Electronics LLC – công ty mà anh đã sáng lập cùng với Jimmy Iovine, chủ tịch của hãng đĩa Interscope Geffen A&M vào năm 2006. “Các nghệ sĩ và các nhà sản xuất âm nhạc đã hoàn thiện âm nhạc của họ trong phòng thu. Song người dùng không thể nghe âm thanh hoàn hảo này với các tai nghe loại thường. Phần lớn tai nghe không thể tái hiện bass, chi tiết và sức sống của bài hát. Nói tóm lại là âm thanh của chúng không làm cho bạn rung cảm. Với Beats, mọi người sẽ nghe thấy những gì mà nghệ sĩ nghe thấy, và họ sẽ nghe nhạc theo cách mà họ nên được nghe: Cách tôi đang nghe nhạc!”.

Để được tận hưởng “thiên đường” âm nhạc này, rất nhiều người yêu nhạc đã bỏ ra tới 300 USD (6,3 triệu đồng) để mua một đôi tai nghe Beats by Dr. Dre, hoặc lựa chọn mua laptop HP và smartphone HTC được trang bị công nghệ Beats. Năm 2011, Beats by Dr. Dre nắm giữ 53% thị trường tai nghe có giá 1 tỷ USD, dựa theo số liệu thống kê của NPD Group.

Beats đang là thương hiệu tai nghe được quảng bá rầm rộ nhất hiện nay, với tần số xuất hiện dày đặc bên cạnh các nghệ sĩ nổi tiếng

Nhưng Beats Audio làm thế nào để tạo ra âm thanh ưu việt? Liệu âm thanh của Beats có thực sự ưu việt so với tai nghe loại thường hay không? Đây là những câu hỏi mà người hâm mộ đã liên tục đặt ra từ khi Beats ra đời. Chuyên trang công nghệ âm thanh Tunelab thậm chí còn tuyên bố: “Ngoài sức hút marketing và biểu tượng chữ ‘b’ màu đỏ, Beats Audio là cái gì? Ngay cả Dre cũng không thể giải thích về sản phẩm này”.

Nghệ thuật và Khoa học đằng sau quá trình thu âm

Để hiểu được Beats Audio là gì, cũng như để đánh giá tuyên bố của Dr. Dre, bạn sẽ phải điểm qua về công nghệ thu âm và tái tạo âm thanh.

Bất kể bạn là một fan của Gotye hay Beyonce, âm nhạc sẽ phải trải qua một chặng đường dài từ phòng thu cho tới đôi tai của bạn. Khi bạn nghe bản nhạc “Single Ladies (Put a Ring on It)”, bạn đang nghe rất nhiều âm thanh khác nhau: Giọng hát của ca sĩ, dải bass, bộ gõ, âm thanh điện tử tái tạo lại dàn dây. Các âm thanh này thực ra là quá trình rung chuyển của các phân tử trong không khí ở các tần số khác nhau. Màng nhĩ (và các bộ phận khác) trong tai của bạn sẽ tiếp nhận các âm thanh này. Hệ thính giác của con người có thể phát hiện ra các tần số từ 20Hz (20 nhịp rung mỗi giây) cho tới 20.000Hz, đồng thời có thể phát hiện ra các bước chuyển tần số, cường độ, hướng và thời lượng của nhịp rung. Hệ thính giác cũng có thể phân biệt các phần khác nhau của một âm thanh phức tạp, ví dụ như hợp âm guitar. Do các thiết bị điện tử trong thời đại này là hết sức tinh vi, việc mỗi người có sở thích âm nhạc rất riêng là không có gì khó hiểu.

Song, mọi thứ không hề đơn giản như vậy. Khi bạn đang nghe một bài hát qua tai nghe hoặc loa, bạn đang không nghe ca sĩ trực tiếp hát, mà bạn đang nghe một phiên bản “số” đã được tái tạo lại từ giọng hát gốc. Trong phòng thu (studio), nhà sản xuất (producer) sẽ ghi lại âm thanh của ca sĩ và các nhạc cụ, biến các âm thanh này thành một chuỗi nhị phân gồm toàn các chữ số 0 và 1, và sau đó kết hợp chúng với nhau bằng các công cụ sản xuất chuyên nghiệp như Pro Tools. Sau đó, nhà sản xuất sẽ thay đổi âm thanh của bài hát – đôi khi rất ít, đôi khi rất nhiều – bằng cách sử dụng các màng lọc điện tử để tăng cường một số dải âm và giảm nhẹ một số dải âm khác, cho tới khi nhà sản xuất này cho rằng bài hát đủ “hay” đối với người hâm mộ. Ví dụ, nhà sản xuất phòng thu có thể làm tăng âm bass, tăng cường hoặc làm chìm một số tần số trong giọng hát của ca sĩ để giọng hát này trở nên “mượt mà” hơn. Quá trình cân chỉnh các tần số này được gọi là quá trình cân bằng âm thanh (Equalization – EQ). Sau đó, kết quả bài hát sẽ được nén vào một file MP3 để bạn thưởng thức.

Song, các màng lọc âm thanh điện tử chuyên nghiệp không phải là màng lọc duy nhất đối với bài hát. Chúng còn phải đi qua các bộ căn chỉnh âm thanh như card âm thanh trên máy vi tính, chip âm thanh trên smartphone, bộ tai nghe và loa của bạn.

Beats Audio khiến âm nhạc trở nên khác biệt như thế nào?

Từng nắm cổ phần trong Beats, các mẫu smartphone đầu bảng của HTC được liên kết quảng bá rất mạnh với tai nghe Beats

Phiên bản điện tử của bài hát sẽ được chuyển hóa lại thành nhịp rung trên màng loa của tai nghe, và Beats Audio sẽ một lần nữa căn chỉnh lại các tần số, thay đổi chúng để giúp bài hát trở nên “dễ nghe” hơn đối với bạn. Quá trình thay đổi tần số của công nghệ Beats diễn ra như thế nào vẫn chưa được làm rõ, do website của Beats Electronics LLC có rất ít thông tin kỹ thuật, và ngay cả 5 bằng sáng chế do công ty sở hữu tại Mỹ cũng không tiết lộ nhiều. Phần lớn các bằng sáng chế này đều chỉ mang tính chất “trang trí” cho quảng cáo, và do đó không ai biết Beats Audio tái tạo “âm thanh phòng thu” như thế nào cả. Ngay cả vụ kiện giữa Beats Audio và Signeo – công ty trực tiếp sản xuất tai nghe của rapper Ludicris cũng chỉ xoay quanh kiểu dáng thiết kế chứ không phải công nghệ âm thanh.

Dre và Iovine đã dành ra 2 năm để thử nghiệm các sản phẩm mẫu bằng đôi tai của mình cho tới khi tìm ra được một thiết kế, theo họ, có thể mang tới âm thanh tuyệt vời nhất. Họ mời rất nhiều ngôi sao như Jay Z, Mary J. Bilge và U2 để thử nghiệm các mẫu Beats nhằm xác nhận tuyên bố “tuyệt vời” này. Sự thật là “Không có một benchmark nào để xác nhận âm thanh tuyệt vời nhất là gì, đó là khi Dr. Dre tạo ra sự khác biệt. Chúng tôi thử nghiệm tới 150 sản phẩm mẫu mới có thể tạo ra sản phẩm chuẩn”, Kevin Lee, CEO của Monster Cable, công ty từng trực tiếp sản xuất tai nghe Beats từ năm 2008 đến 2012 trả lời phỏng vấn vớiUSA Today.

HP có hẳn một dòng Envy mang thương hiệu Beats

Công nghệ Beats Audio trên laptop và smartphone có vẻ bớt bí hiểm hơn. HP, công ty sử dụng thương hiệu Beats trên các dòng laptop của mình, đã tung ra một đoạn video lý giải về các tính năng riêng biệt giúp cải thiện hiệu năng của Beats. Cụ thể hơn, HP sử dụng khe cắm tai nghe có thể giảm âm nhiễu, đồng thời cũng tạo ra một bộ tăng âm tốt hơn để tách biệt 2 kênh stereo tốt hơn. Các linh kiện âm thanh trên bo mạch chủ của laptop HP cũng được cách biệt để tránh nhiễu âm. Tuy vậy, tính năng hấp dẫn nhất đối với người dùng phổ thông lại là “Beats Audio profile”, vốn thực chất chỉ là một cái tên mĩ miều để chỉ một bộ chỉnh âm (EQ) bằng phần mềm.

Nói tóm lại, khi bạn chơi nhạc trên một chiếc laptop thương hiệu Envy của HP, đặc biệt là các bản nhạc Hip-hop có rất nhiều âm bass mà Dre sản xuất, phần mềm của HP sẽ ngay lập tức chỉnh sửa các tần số được tái tạo để tạo ra âm thanh “dễ nghe, dễ thích” hơn.

Beats Audio có thực sự tốt?

Việc khẳng định Beats Audio có tái tạo lại âm nhạc một cách thực sự “siêu việt” hay không là không thể. Vấn đề là ở chỗ mỗi người đều có quan điểm riêng về âm nhạc. Có những người rất ghét tiếng nhiễu, nhưng có những người lại rất thích nó. Ví dụ, trong bản hit “You Really Got Me” của ban nhạc The Kinks vào năm 1964, tay guitar Dave Davies đã dùng… kim đan len để tạo ra âm nhiễu rất thú vị.

Chỉ có các loại tai nghe chuyên dụng (monitor) mới có thể tái tạo âm thanh “chính xác như phòng thu”

Năm 2011, Engadget mời một phòng lab độc lập tới thử nghiệm một chiếc smartphone HTC có hỗ trợ Beats Audio. Kết quả nghiên cứu của Engadget đã gây bất ngờ cho rất nhiều người: Nhà nghiên cứu Sharif Sakr cho biết, Beats Audio không hề tạo ra âm thanh giống như âm thanh phòng thu: “Để có thể làm được điều này, công nghệ Beats Audio sẽ cần phải tạo ra hệ âm ‘phẳng’, giống như các mẫu tai nghe monitor (tai nghe chuyên dụng trong phòng thu)”. Nhưng thay vì tạo ra âm thanh không bị chỉnh sửa, công nghệ Beats Audio biến đổi các bản nhạc theo cách mà Dr. Dre cho là “hay” hơn.

Đó cũng không phải là một điểm đáng chê trách đối với nhiều người dùng. Nếu bạn thích Hip-hop và Pop đương đại, chắc hẳn bạn sẽ thích âm bass, thích nghe giọng hát chính và bỏ qua dải âm trung “kém hấp dẫn hơn”. Do đó, các fan của Hip-hop chắc chắn sẽ thích công nghệ Beats Audio. Với các fan của nhạc thính phòng, “Bật Beats Audio chẳng đem lại lợi ích gì cả”, Sakr khẳng định.

Bởi vậy, quan điểm trái chiều dài cho Beats cũng không nằm ngoài sự dự đoán của nhiều người. Nhiều trang tin công nghệ đánh giá cao các dòng tai nghe Beats: Năm 2008, CNET tuyên bố trong bài đánh giá mẫu Monster Beats của mình rằng đây là một đôi tai nghe có âm thanh “chắc gọn” đến mức “nổi bật, gây sốc”, khác hẳn với các loại tai nghe “quá tập trung vào bass gây mờ tiếng” của thị trường Hip-hop. Ngược lại, những người hâm mộ nhạc thính phòng chắc chắn sẽ nhanh chóng bỏ qua Beats để đến với các âm thanh “chính xác” hơn, ví dụ như AKG, Beyerdynamics (Đức) hoặc STAX (Nhật Bản).

Theo How Stuff Works