Tiếp vụ 16.000 hecta lúa lép: Phải là đền bù chứ không chỉ hỗ trợ

Theo kết luận từ phía Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), hơn 16.000 ha lúa bị lép hạt ở khắp các tỉnh miền Bắc là do trổ bông vào giai đoạn thời tiết thất thường, lạnh kèm mưa nên tỷ lệ đậu hạt thấp. Tuy nhiên, số liệu quan trắc từ ngành khí tượng cho thấy, thời điểm lúa trổ bông ở các tỉnh rất thuận lợi, không có sự bất thường.

Hàng trăm nông dân ở Vĩnh Phúc đang khóc dở với lúa BC15

Thời tiết thuận lợi

Cuối ngày 26-5, Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình đã phát đi thông tin cho hay, qua điều tra thực tế Tổng công ty khẳng định phản ánh của một số địa phương (Thanh Hóa, Nghệ An, Vĩnh Phúc…) về giống lúa BC15 là đúng sự thực. “Kết luận của Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình: nguyên nhân chính làm cho trà lúa BC15 trổ từ ngày 23 đến 28-4-2013 kết hạt kém là do thời tiết không thuận lợi ở giai đoạn phân hóa đòng và khi trổ gặp mưa chứ không phải do chất lượng hạt giống”. Kết luận này của Tổng công ty Giống cũng chính là kết luận trước đó đã được Cục Trồng trọt đưa ra. Song, theo tìm hiểu của phóng viên Báo ANTĐ cũng như phản ánh từ nông dân, chính quyền địa phương, dù bà con đã gieo cấy đúng khung thời vụ, thời tiết rất thuận lợi nhưng lúa vẫn cứ lép hạt.

Số liệu quan trắc từ ngành khí tượng cho thấy, từ ngày 23 đến 28-4, thời tiết diễn biến rất đẹp. Nhiệt độ trung bình ở hầu khắp các tỉnh miền Bắc vào khoảng 25-32 độ C. Ví dụ như ngày 23-4 tại Vĩnh Phúc, nhiệt độ trung bình ngày đạt 28,6 độ C, trời không mưa; tại Hà Nội từ 27-28 độ C, trời không mưa. Nhiệt độ trung bình trong ngày 28-4 tại Vĩnh Phúc cũng ở mức 27,9 độ C; tại Hà Nội là 27,4 độ C. “Trong khoảng thời gian từ ngày 23 đến 28-4 thời tiết khá thuận lợi. Chỉ duy nhất đêm 25, sang ngày 26-4 có một đợt gió mùa rất yếu tràn về gây mưa nhỏ vài nơi. Nhiệt độ giảm nhẹ từ 1-2 độ C. Như vậy, thời tiết khá ổn định, không có gì bất thường trong giai đoạn này”, đại diện Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương cho hay. Cũng theo Trung tâm khí tượng, nếu nói thời tiết giai đoạn này bất thường, lạnh kèm mưa khiến lúa không kết hạt được là không đúng với diễn biến khí tượng thực tế.

Lại “hỗ trợ” bằng giống BC15?

Phản ánh từ phía nông dân cũng như chính quyền một số địa phương khẳng định, giống lúa BC15 vụ Đông Xuân vừa qua được gieo cấy đúng khung thời vụ. Vụ xuân 2013, tỉnh Vĩnh Phúc gieo cấy 31.000ha, trong đó lúa BC15 là 2.913ha, chủ yếu tập trung ở các huyện Lập Thạch, Sông Lô, Vĩnh Tường… Theo báo cáo sơ bộ, Vĩnh Phúc có khoảng 669ha lúa BC15 bị lép hạt với mức độ thiệt hại lên đến trên 80% diện tích. Ông Đỗ Văn Tuấn – Chủ tịch UBND xã Bắc Bình (huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc) cho hay, vụ Xuân 2013, toàn xã cấy 206 ha lúa, trong đó 95 ha giống BC15. “UBND xã chỉ đạo gieo cấy đúng theo khung thời vụ, đúng lịch của Sở NN&PTNT tỉnh Vĩnh Phúc vì còn liên quan đến xả nước.

Cụ thể, gieo mạ vào 20-1 (mùng 4 Tết), khi mạ đạt 2,5 – 3 lá thì cấy. Bắt đầu cấy từ 13-2 đến khoảng 25-2. Thời điểm trổ bông vào khoảng 15 đến 20-4 (trà sớm), 28-4 đến 1-5 (trà muộn)- đúng thời điểm nghỉ lễ, thời tiết rất đẹp”. Cũng theo ông Đỗ Văn Tuấn, khảo sát sơ bộ của xã cho thấy, có khoảng 82/95ha lúa BC15 bị mất trắng. “Về thời tiết, tôi cho rằng năm nay rất thuận lợi, không bị khô hạn cũng không lạnh khắc nghiệt như năm 2012. Hơn nữa, chúng tôi quy hoạch chủ yếu cấy lúa BC15 trên khu ruộng dễ tưới tiêu. Về sâu bệnh, trên địa bàn xã không xảy ra bệnh khô vằn, bạc lá, nên nếu kết luận nguyên nhân do thời tiết là chưa chính xác”, ông Đỗ Văn Tuấn nhận định.

Còn tại Hà Nội, ông Đào Duy Tâm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết, vụ Xuân 2013, toàn TP gieo cấy khoảng hơn 9.000 ha lúa BC15. Trong đó, thống kê đến ngày 24-5 cho thấy, khoảng gần 2.500 ha bị thiệt hại. Sở NN&PTNT cũng đã có báo báo gửi UBND TP cũng như Cục Trồng trọt đề nghị phương án hỗ trợ cho bà con nông dân.

Được biết, Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình vừa hỗ trợ bà con nông dân cấy lúa BC15 bị thiệt hại tại Thanh Hóa và Nghệ An 500 tấn lúa giống để bà con gieo trồng trong vụ Mùa 2013 và Xuân 2014. Song, nhiều nông dân tỏ ra không đồng tình với cái cách gọi là hỗ trợ này. Anh Nguyễn Thế Long ở Quốc Oai (Hà Nội) bức xúc: “Chúng tôi phải được đền bù chứ không phải “hỗ trợ”. Vì, lúa lép không phải tại thời tiết cũng như không phải do chúng tôi gieo cấy, chăm sóc sai. Hơn nữa, đền bù phải bằng kinh phí hoặc quy đổi ra thóc ăn hàng ngày”.

Với hình thức hỗ trợ này của Tổng công ty Giống cây trồng Thái Bình, một số chuyên gia nghi vấn, lợi cả đôi đường cho công ty. Bởi, vừa có thể đẩy đi được số lượng giống BC15 tồn (sau vụ việc này, nhiều địa phương sẽ loại bỏ giống BC15 ra khỏi mùa vụ), vừa được “tiếng” hỗ trợ bà con nông dân. Hơn nữa, rõ ràng, đưa giống BC15 gieo cấy vào vụ Xuân sẽ mang lại rủi ro lớn vì thời tiết lạnh nhiều. Tiếp tục hỗ trợ giống lúa này để bà con gieo cấy lại quá bằng khuyến cáo nông dân… đánh bạc!

Theo ANTD