Tiếng nói nặng ký nhất ở Mỹ lúc này, dám phản bác TT Trump là ai?
Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm và là bộ mặt của cuộc chiến ứng phó với dịch bệnh tại Mỹ, là ai và vì sao phải được chính phủ bố trí đội cận vệ?
Tiến sĩ Fauci, Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ, người có tiếng nói mạnh mẽ nhất kêu gọi gia tăng các biện pháp giãn cách xã hội để chống dịch, là một trong số ít quan chức dám đính chính Tổng thống Trump.
Vị chuyên gia tóc bạc 79 tuổi xuất hiện thường xuyên với chất giọng khàn, tới mức ở một buổi chất vấn tại Quốc hội, một nghị sĩ hỏi đùa liệu ông có anh em sinh đôi không, vì ở đâu cũng thấy ông xuất hiện.
Một nghị sĩ khác đề nghị ông dùng chanh, mật ong, và rượu bourbon vì giọng của ông đã trở nên khàn sau nhiều tuần phát biểu trước Quốc hội, giới khoa học, quan chức y tế, và phóng viên, theo New York Times.
Đại dịch Covid-19 không phải đối thủ đầu tiên của ông. Ông từng dẫn dắt nỗ lực liên bang chống lại nhiều dịch bệnh khác như HIV, SARS, dịch cúm năm 2009, MERS hay Ebola.
Tiến sĩ Fauci (phải), giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ. Ảnh: AFP.
Chuyên gia chống dịch được săn đón
Các mối lo ngại hiện nay bao gồm cả lời đe dọa nhắm vào tiến sĩ Fauci lẫn những người hâm mộ ông quá mức, Washington Post dẫn nguồn một số quan chức Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh và Bộ Tư pháp Mỹ.
Các quan chức không nói rõ chính xác về các đe dọa nhắm vào người từng cố vấn 6 đời tổng thống của cả hai đảng, nhưng chắc chắn việc hiện diện thường xuyên trước ống kính đã khiến các rủi ro tăng lên.
Ông Fauci đã trở thành mục tiêu công kích của những cây viết cánh hữu, vốn có ảnh hưởng lớn tới khối cử tri bảo thủ ở Mỹ là những người ủng hộ tổng thống. Những cây viết này kêu gọi ông Trump nới lỏng các giới hạn để phục hồi kinh tế, dù dịch bệnh vẫn đang hoành hành, và vì vậy họ muốn bôi nhọ ông Fauci.
Washington Post dẫn lời một số quan chức giấu tên cho biết Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ Alex Azar gần đây trở nên lo ngại trước những lời miệt thị ác ý nhắm vào tiến sĩ Fauci. Đồng thời, những người ủng hộ ông thường bước tới xin ông ký vào bóng chày, cũng như thể hiện sự hâm mộ theo các cách khác.
Do vậy, bộ trưởng Azar và các quan chức khác trong chính phủ đã sắp xếp để có nhóm cận vệ riêng cho ông Fauci.
Ông Fauci phát biểu tại một buổi họp báo tại Vườn Hồng của Nhà Trắng. Ảnh: Reuters.
“Phóng viên nào gọi điện, ông đều gọi lại”
Tại các cuộc họp báo ở Nhà Trắng về dịch Covid-19, ông Fauci là tiếng nói có trọng lượng nhất về tình hình lây lan của dịch bệnh, cũng như về những hy sinh bắt buộc để kiềm chế dịch.
Từ đầu tháng 3, giữa lúc nhiều nhà khoa học khác của chính quyền tránh báo giới hoặc bị tổng thống yêu cầu không trầm trọng hóa nguy cơ, thì ông Fauci trở thành bách khoa toàn thư về dịch bệnh cho công chúng Mỹ. Phóng viên nào gọi cho ông Fauci, ông đều gọi lại, theo New York Times.
Nhiều lần ông đã đính chính tổng thống, ngay trước các phóng viên. Chẳng hạn khi ông Trump nói vắcxin phòng Covid-19 sẽ có trong vài tháng, ông Fauci sửa lại là sẽ cần ít nhất 12-18 tháng, trong trường hợp khả quan nhất.
Nhiều người đã coi ông như anh hùng. Khi ông vắng mặt trong một buổi họp báo tháng 3, những người ủng hộ, vốn đã quen với cách đánh giá tình hình thẳng thắn của ông, còn lo sợ ông đã bị tổng thống trừng phạt về sự thẳng thắn đó. Nhiều người lên Twitter và hỏi “tiến sĩ Fauci đâu rồi?”, khiến câu hỏi đó trở thành xu hướng trên Twitter.
Video đang HOT
Một bức ảnh ông đưa tay lên mặt, tỏ ý hoài nghi, đã lan truyền rộng rãi, vì ông đứng ngay sau Tổng thống Trump khi ông Trump đang chỉ trích Bộ Ngoại giao Mỹ là “một bộ thuộc chính quyền ngầm” – lặp lại những lời lên án thiếu căn cứ mà ông Trump thường đưa ra về đối thủ.
Ông Fauci nổi tiếng là người thân thiện với báo giới. Ảnh: New York Times.
Ông Fauci cũng xuất hiện trong các video có độ phủ sóng lớn để trao đổi về dịch bệnh, với các nhân vật nổi tiếng từ CEO Facebook Mark Zuckerberg đến danh hài Trevor Noah.
Trả lời phỏng vấn báo giời, ông thường thể hiện sự khéo léo, vừa khen nhẹ ông Trump, vừa bày tỏ những nghi ngờ rõ ràng về các đánh giá thiếu căn cứ của tổng thống. Làm việc với một người sếp như vậy, tiến sĩ Fauci luôn phải cố gắng định hướng các phát ngôn của tổng thống, nhưng không thể “nhảy ra trước mic và ngắt lời ông ấy”, ông Fauci nói với tạp chí Science.
Có lẽ nhờ vậy, nhiều quan chức cao cấp nói với Washington Post rằng Tổng thống Trump tôn trọng ông Fauci và hai người có quan hệ làm việc tốt. Ông Trump nghe lời khuyên của ông Fauci khi gia hạn thời gian giãn cách xã hội thêm 30 ngày.
Ông Fauci thường phải đính chính những bình luận sai lệch của Tổng thống Trump. Ảnh: Reuters.
Từng chống nhiều dịch bệnh
Tiến sĩ Fauci tốt nghiệp top đầu trong khóa của ông ở trường y Đại học Cornell, và trở thành giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia từ năm 1984. Từ năm 1983-2002, ông là nhà khoa học được trích dẫn nhiều thứ 13 trong 2,5-3 triệu tác giả toàn thế giới, trên toàn bộ các lĩnh vực có tạp chí khoa học, theo Viện Thông tin Khoa học.
Hạ nghị sĩ Donna Shalala của bang Florida nhận xét các chuyên gia như tiến sĩ Fauci mới là những người nên ra trước công chúng để phát biểu về dịch bệnh, thay vì các chính trị gia.
“Anthony đang giữ vai trò y như ông đã có trong quá khứ – đảm bảo rằng khoa học chính xác và rõ ràng”, bà nói với New York Times. “Trong tình trạng khẩn cấp về y tế, nhà khoa học và bác sĩ là những người đáng tin hơn đối với công chúng Mỹ, thay vì các chính trị gia”.
Ông từng là kiến trúc sư trưởng của kế hoạch chống lại bệnh AIDS trên toàn cầu, do Tổng thống George W. Bush khởi xướng năm 2003.
Ông cũng từng đính chính lời Tổng thống Bush. Khi vi khuẩn bệnh than được gửi tới một thượng nghị sĩ, chính quyền Bush muốn giảm nhẹ vụ việc. Nhưng tiến sĩ Fauci thẳng thắn gọi đó là “khủng bố sinh học”.
“Chất này rất đáng sợ, khiến người nhiễm thông qua hít vào, chưa cần phải chạm… Sự thật là, nó là một chất dùng để khủng bố sinh học rất nguy hiểm”.
Luôn tìm kiếm các mầm bệnh mới, ông đã cảm thấy báo động khi ở Vũ Hán xuất hiện chứng bệnh viêm phổi bí ẩn. “Từ trước khi biết đó là virus corona, tôi đã nói đó nghe giống như kiểu virus corona giống SARS… ngay khi virus được nhận dạng, tôi triệu tập cuộc họp những người cao cấp nhất và nói ‘phải làm vắcxin ngay’”, ông kể lại với New York Times.
Tiến sĩ Fauci là một trong những công chức liên bang được trả lương cao nhất, ở mức 400.000 USD một năm, hơn phó tổng thống Mỹ hay thẩm phán Tòa Tối cao, và quản lý ngân quỹ gần 6 tỷ USD dành cho viện của mình.
Tiến sĩ Fauci từng cố vấn 6 tổng thống khác nhau. Ảnh: Reuters.
Nhà khoa học có kỹ năng thương lượng “đặc biệt”
Virus mới làm ông lo ngại. Việc thiếu khả năng xét nghiệm là trở ngại lớn vì giới chức cần phải biết đang có bao nhiêu ca bệnh, ở đâu. Các bộ xét nghiệm do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ ( CDC) đã bị lỗi, và việc thay thế lại mất tới nhiều tuần. Quy định khắt khe của Cơ quan Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) lại không cho các phòng lab độc lập tự phát triển bộ xét nghiệm riêng.
Nhưng ông không hưởng ứng các ý kiến phê phán CDC. “Rất dễ nói khi sự đã rồi”, ông giải thích.
Tương tự, khi hai y tá điều trị bệnh nhân Ebola ở Mỹ bị lây bệnh vào năm 2014, CDC cũng bị chỉ trích nặng nề, nhưng ông cũng không ý kiến.
“Nếu chúng tôi làm sai, ông ấy sẽ nói thật”, tiến sĩ Thomas Frieden, giám đốc CDC thời điểm đó nói với New York Times về ông Fauci. “Nếu chúng tôi bị công kích một cách bất công, ông ấy sẽ bảo vệ – cách hành xử khác biệt ở một môi trường đầy chính trị như Washington. Tôi nghĩ đó là lý do Tony được kính trọng như vậy”.
Ông Frieden nhận xét ông Fauci cũng có những lần cố tỏ ra lạc quan hơn để xin được tiền của Quốc hội cho các dự án vắcxin. “Đó là chiêu phải làm để xin được tiền từ Điện Capitol, và vai trò của nhà nghiên cứu là phải luôn lạc quan về thuốc chữa sắp làm xong… Ông ấy rất hiệu quả trong việc xin cấp ngân quỹ”.
Những năm đầu của dịch AIDS, chính phủ Mỹ bị biểu tình thường xuyên, bị lên án là thiếu hành động, thiếu ngân sách cho nghiên cứu điều trị. Khi có đám đông biểu tình bên ngoài văn phòng năm 1988, đòi dùng thuốc chữa AIDS thử nghiệm, tiến sĩ Fauci gây ngạc nhiên khi mời người biểu tình vào nói chuyện, cuối cùng tìm được phương án để họ tiếp cận được thuốc mà không gây tổn hại tới cuộc thử nghiệm – phương pháp mà sau này được áp dụng vào các thuốc khác.
“Có nhiều nhà khoa học đẳng cấp thế giới, nhưng Tony có những kỹ năng đặc biệt”, nghị sĩ Shalala nói với New York Times. “Khả năng giao tiếp, sự liêm chính và hiểu chuyện chính trị – nhưng cũng biết lúc nào cần đứng ngoài chính trị để bảo vệ giới khoa học”.
Ông Fauci nói tuổi tác đưa ông vào dạng có nguy cơ cao từ virus corona. Nhưng điều đó không làm ông chần chừ, ông vẫn ngủ chỉ 5 giờ mỗi đêm, làm việc suốt thời gian thức và đi lại thường xuyên giữa văn phòng, Nhà Trắng và Điện Capitol trụ sở Quốc hội. Hầu như ngày nào ông cũng chạy 5 km.c
“Tôi không lo về mình”, ông nói. “Tôi lo về công việc mà mình phải làm”.
Trọng Thuấn
Mô hình dự báo tại Mỹ: Khoảng 82.000 người chết vì COVID-19 tới tháng 8
Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định thực thi giãn cách xã hội tới 30/4 sau khi các quan chức Mỹ tham khảo nhiều mô hình thống kê khác nhau dự báo về đại dịch COVID-19 ở Mỹ.
Con số báo động
Cảnh vắng vẻ trên cầu Brooklyn tại New York, Mỹ ngày 27/3 trong bối cảnh dịch COVID-19 lan rộng. Ảnh: THX/ TTXVN
Theo kênh CNN (Mỹ), Tiến sĩ Deborah Birx, điều phối viên phản ứng với virus Corona của Nhà Trắng, cho biết ngoài 12 mô hình mà Nhà Trắng rà soát, còn một mô hình độc lập nữa cũng cho kết quả bi thảm tương tự. Theo đó, mô hình dự báo trên 2.000 người tử vong mỗi ngày ở Mỹ vào thời điểm giữa tháng 4 khi virus tác động mạnh nhất và đạt đỉnh dịch.
Mô hình này dự báo vào giai đoạn đỉnh điểm, Mỹ sẽ cần 224.000 giường bệnh vào ngày 15/4, nhiều hơn 61.000 giường so với khả năng của Mỹ.
Giả định Mỹ vẫn giãn cách xã hội hết tháng 5 thì tới tháng 8, khoảng 82.000 người Mỹ vẫn có thể tử vong vì dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.
Tiến sĩ Birz cho biết mô hình cho thấy Mỹ ngày càng lo ngại về con số tử vong tiềm tàng và không có bang nào, khu vực đô thị nào thoát khỏi ảnh hưởng. Bang nào không nhanh chóng phản ứng với virus SARS-CoV-2 hoặc người dân không tuân thủ thì số ca tử vong sẽ cao.
Một cửa hàng tạm đóng cửa do dịch COVID-19 tại New York, Mỹ ngày 23/3. Ảnh: THX/TTXVN
Phân tích dựa trên dữ liệu từ Italy, Trung Quốc và Mỹ và sử dụng các kinh nghiệm có trước đó để dự báo tương lai.
Giống nhiều mô hình, dự báo có thể không hoàn hảo nhưng các nhà nghiên cứu đều có chung kết luận đáng lo: "Cho dù duy trì biện pháp giãn cách xã hội, nhu cầu dịch vụ y tế tại các bệnh viện ở đỉnh dịch COVID-19 có thể sẽ vượt quá nhiều so với khả năng đáp ứng".
Mô hình dự báo trên do Viện Đánh giá và Thống kê Y tế thuộc Đại học Washington (IHME) thiết kế dựa trên thông tin từ các bang và chính phủ, tổ chức bệnh viện và Tổ chức Y tế Thế giới.
Các nhà nghiên cứu viết: "Ước tính 82.000 người chết ở Mỹ trong 4 tháng tới là con số đáng báo động, nhưng con số này có thể còn cao hơn nhiều nếu không giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn lực hệ thống y tế và nếu không thực hiện quyết liệt biện pháp giãn cách xã hội khắp các bang".
Chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm ở Mỹ, Tiến sĩ Anthony Fauci, ngày 29/3 nói: "Nhìn vào những gì ta đang thấy, tôi có thể nói rằng có tới 100.000 tới 200.000 người có thể tử vong".
Thách thức của các bang
Chuyển bệnh nhân COVID-19 tới trung tâm y tế ở Brooklyn, New York ngày 28/3. Ảnh: THX/TTXVN
Tại những nơi COVID-19 hoành hành mạnh nhất như New York, ngày mà những con số dự báo kia thành sự thật sẽ tới nhanh hơn. Theo mô hình nghiên cứu, bang này sẽ cần ít nhất 71.574 giường bệnh vào ngày 9/4, tức là thiếu 58.564 giường. New York cũng sẽ cần 8.855 máy trợ thở.
Thống đốc bang Andrew Cuomo cho rằng thực tế có thể còn bi đát hơn. Ông đã kêu gọi cung cấp 30.000 máy thở cho bang New York. Ông nói bang sẽ cần 140.000 giường bệnh khi đại dịch đạt đỉnh vào 14 hoặc 21 ngày tới. Do dự báo này mà bang New York đã đẩy mạnh tăng cường xây dựng bệnh viện đã chiến.
Ngày 30/3, bệnh viện 1.000 giường sẽ mở cửa ở một trung tâm hội nghị New York. Bốn cơ sở y tế khẩn cấp mới cũng sẽ hoạt động ở New York với 4.000 giường. Tàu bệnh viện USNS Comfort của Hải quân Mỹ dự kiến tới bang New York tuần này để cung cấp thêm 1.000 giường bệnh.
Theo mô hình, các bang khác sẽ cần ít giường bệnh hơn New York. Tại Florida, thời gian cao điểm sử dụng nguồn lực y tế sẽ là 5/3. Lúc đó, mô hình dự báo Florida cần 17.000 giường bệnh trong khi bang này sẽ có ít nhất 20.000 giường bệnh cho bệnh nhân COVID-19. Dù khả quan hơn nhưng mô hình vẫn dự báo Florida sẽ có 6.000 người chết tới tháng 8.
Nhân viên y tế xét nghiệm cho bệnh nhân tại một trạm xét nghiệm lưu động ở bang California ngày 12/3. Ảnh: AFP/TTXVN
Thống đốc bang Florida, ông Ron DeSantis, đã tìm mọi cách để hạn chế lây lan trong cộng đồng ở bang. Ông tập trung kiểm tra, cách ly người từ New York vào Florida trong 14 ngày. Nhiều tuần trước, ông DeSantis vẫn chưa triển khai các hành động quyết liệt để phòng dịch ở Florida, từ chối ra lệnh đóng cửa các bãi biển và chỉ hạn chế tụ tập trên 10 người ở bãi biển.
Tiến sĩ Scott Gottlieb, cựu thành viên Cơ quan Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ cho rằng Florida có nguy cơ trở thành tâm dịch lớn trong những tuần tới, đặc biệt là tại Miami - nơi dịch bùng phát cách đây ba tuần nhưng bang Florida chậm phản ứng.
Khi có nhiều thông tin hơn, mô hình dự báo của IHME có thể thay đổi và tình hình có thể tồi tệ hơn nếu không thực thi, tuân thủ biện pháp giãn cách xã hội.
Mô hình dự báo bang California không thiếu giường bệnh khi dịch đạt đỉnh, nhưng Louisiana sẽ cần thêm 700 giường bệnh so với hiện nay khi dịch đạt đỉnh dự kiến vào ngày 10/4.
Thùy Dương
Mỹ: Tử vong vì tự ý uống chất giống thuốc sốt rét để ngăn ngừa Covid-19 Một người đàn ông Mỹ đã thiệt mạng sau khi uống một chất phụ gia chuyên dùng để dọn hồ cá có thành phần hóa học tương tự thuốc chống sốt rét, nhằm ngăn ngừa nguy cơ bị mắc Covid-19. Một loại thuốc có chứa chloroquine phosphate được sản xuất ở Trung Quốc (Ảnh minh họa: Getty) Reuters ngày 23/2 đưa tin, một...