T.iền Giang: Tăng cường công tác phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ
Trong năm 2024, đặc biệt trong 2 tháng gần đây, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ghi nhận sự gia tăng ở ngưỡng cao bất thường số trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ (Mpox) tại Cộng hòa Dân chủ Công Gô.
Từ đầu năm đến nay, nước này đã ghi nhận khoảng 15.600 trường hợp mắc, trong đó có trên 537 trường hợp t.ử v.ong. Ngày 14-8-2024, WHO đã công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế đối với dịch bệnh đậu mùa khỉ.
Mới đây, một số nước trong khu vực cũng đã ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ như Thái Lan, Philippines. WHO tiếp tục công bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng quốc tế với dịch đậu mùa khỉ. Tại Việt Nam, bệnh đậu mùa khỉ xuất hiện từ năm 2022; đến nay, vẫn rải rác ghi nhận ca bệnh, với 202 ca mắc và 8 ca t.ử v.ong. Tuy nhiên, dịch vẫn giới hạn trong cộng đồng hẹp, chủ yếu lây lan qua đường quan hệ t.ình d.ục như ở các đối tượng gái mại dâm, người đồng tính… Ngày 19-8-2024, Bộ Y tế có Công văn 4849/BYT-DP về việc tăng cường phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ.
Riêng tại T.iền Giang, ngày 3-12-2023, tỉnh đã ghi nhận trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên có địa chỉ thường trú tại huyện Cai Lậy, mắc bệnh do tiếp xúc với nguồn lây tại TP. Hồ Chí Minh.
THỰC HIỆN CÁC NỘI DUNG PHÒNG, CHỐNG BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ
Thực hiện Công văn 4849/BYT-DP ngày 19-8-2024 của Bộ Y tế về việc tăng cường phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ; để chủ động giám sát, phát hiện sớm các trường hợp bệnh đậu mùa khỉ trong nước và xâm nhập, kiểm soát dịch kịp thời không để bùng phát diện rộng, hạn chế tối đa số mắc và t.ử v.ong, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh và các địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Công điện số 680/CĐ-TTg ngày 1-8-2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường công tác phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ và các hướng dẫn về giám sát, phòng, chống, chẩn đoán, điều trị, phòng ngừa lây nhiễm bệnh đậu mùa khỉ của Bộ Y tế; đồng thời, khẩn trương thực hiện các nội dung phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ.
Đối với Sở Y tế chủ trì, phối hợp với các ngành, đơn vị có liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường giám sát phát hiện các trường hợp nghi ngờ ngay tại bến cảng; giám sát chủ động tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, lưu ý lồng ghép giám sát, dự phòng với hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, giám sát tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phụ khoa, da liễu, các cơ sở y tế công lập và tư nhân cung cấp các dịch vụ về phòng, chống HIV/AIDS.
Trước tình hình dịch bệnh đậu mùa khỉ có nguy cơ lan rộng, Sở Y tế tỉnh T.iền Giang đã yêu cầu các đơn vị trực thuộc tăng cường các biện pháp phòng, chống dịch nhằm giám sát, phát hiện sớm các ca bệnh trong nước cũng như ngăn chặn nguy cơ lây lan từ bên ngoài. Mục tiêu là kiểm soát dịch bệnh kịp thời, ngăn ngừa bùng phát trên diện rộng và giảm thiểu tối đa số ca mắc và t.ử v.ong.
Thực hiện các Công văn chỉ đạo của Bộ Y tế và UBND tỉnh T.iền Giang, Sở Y tế đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường giám sát tại cửa khẩu, bệnh viện và các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, cần lồng ghép giám sát đậu mùa khỉ với hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại các cơ sở y tế, bao gồm cả các phòng khám phụ khoa, da liễu và các cơ sở y tế tư nhân cung cấp dịch vụ liên quan.
Các đơn vị rà soát, cập nhật kế hoạch và kịch bản phòng, chống dịch phù hợp với từng tình huống có thể xảy ra. Điều này bao gồm việc chuẩn bị sẵn sàng về thuốc, trang thiết bị, nhân lực và kinh phí để ứng phó kịp thời khi dịch bệnh bùng phát. Đồng thời, công tác thông tin, truyền thông về phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ cũng cần được đẩy mạnh, đặc biệt là nhắm đến các đối tượng có nguy cơ cao.
Tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế các tuyến về giám sát, các biện pháp phòng, chống, chăm sóc, điều trị, phòng, chống lây nhiễm bệnh đậu mùa khỉ. Rà soát, cập nhật kế hoạch, kịch bản phòng, chống theo các tình huống để sẵn sàng đáp ứng khi dịch bệnh xảy ra trên địa bàn; sẵn sàng thuốc, trang thiết bị, nhân lực, kinh phí để triển khai các biện pháp thu dung, điều trị, phòng, chống dịch. Tăng cường thông tin, truyền thông về các biện pháp phòng, chống dịch bệnh đậu mùa khỉ theo khuyến cáo của Bộ Y tế, tập trung truyền thông cho các đối tượng có nguy cơ cao. Tăng cường tổ chức kiểm tra, giám sát, chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh đậu mùa khỉ tại các địa phương trong tỉnh; báo cáo kịp thời trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh đậu mùa khỉ theo quy định.
Video đang HOT
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế và các cơ quan liên quan trong việc phòng, chống dịch từ động vật hoang dã, đặc biệt là nhóm động vật có nguy cơ lây nhiễm cao với bệnh đậu mùa khỉ.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Công an tỉnh; Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh T.iền Giang; Cảng vụ Hàng hải Mỹ Tho phối hợp theo dõi tình trạng sức khỏe của khách du lịch, người nước ngoài, công nhân khi đến tỉnh du lịch, làm việc; thông báo cho cơ quan y tế các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ.
Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với Đài Phát thanh và Truyền hình T.iền Giang, Báo Ấp Bắc tổ chức truyền thông bằng nhiều hình thức tới người dân, cộng đồng về tình hình dịch bệnh và các biện pháp dự phòng đôíi với dịch bệnh đậu mùa khỉ theo khuyến cáo của Bộ Y tế: Lưu ý khuyến cáo người dân chủ động khai báo với các cơ quan y tế khi có triệu chứng nghi ngờ, khám và điều trị khi có dấu hiệu mắc bệnh.
Sở Tài chính phối hợp với Sở Y tế căn cứ vào khả năng cân đối ngân sách địa phương, tham mưu UBND tỉnh bố trí kinh phí phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh theo đúng quy định, tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí.
Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, cùng các tổ chức hội đoàn thể tỉnh phối hợp với ngành Y tế và các sở, ngành tỉnh có liên quan chỉ đạo tổ chức, triển khai vận động cán bộ, đoàn viên, hội viên và cộng đồng dân cư áp dụng các biện pháp phòng, chống các bệnh truyền nhiễm tại hộ gia đình và cộng đồng. Chỉ đạo tổ chức tuyên truyền sâu rộng cho thành viên, hội viên các cấp về thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
Đối với UBND các huyện, thị xã, thành phố, Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh về công tác phòng, chống dịch bệnh đậu mùa khỉ trên địa bàn quản lý. Chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể cấp huyện phối hợp với ngành Y tế triển khai tốt các hoạt động về kiểm soát và phòng, chồng bệnh truyền nhiễm đậu mùa khỉ nhằm phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh truyền nhiễm tại cộng đồng và tập trung xử lý triệt để ngay từ trường hợp mắc bệnh đầu tiên, khống chế không để dịch bùng phát, lan rộng.
KHUYẾN CÁO PHÒNG, CHỐNG BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ
Để chủ động phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ, Bộ Y tế hướng dẫn và khuyến cáo người dân nhận biết các triệu chứng nghi ngờ và thực hiện các biện pháp phòng bệnh như sau:
* Các triệu chứng nghi ngờ:
- Có phát ban cấp tính dạng mụn nước hoặc mụn mủ và không giải thích được bằng các bệnh phát ban phổ biến khác (thủy đậu, herpes, sởi, n.hiễm t.rùng da do vi khuẩn, lậu, giang mai…).
- Và có một hoặc nhiều triệu chứng sau: Đau đầu, sốt (>38,5C), nổi hạch (sưng hạch bạch huyết), đau cơ, đau lưng, đau nhức cơ thể, mệt mỏi.
- Và có một hoặc nhiều yếu tố dịch tễ sau:
Trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, có tiếp xúc với trường hợp bệnh xác định hoặc trường hợp bệnh nghi ngờ, thông qua tiếp xúc vật lý trực tiếp với da hoặc tốn thương da (bao gồm cả quan hệ t.ình d.ục), hoặc tiếp xúc với các vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường, đồ dùng cá nhân của người bệnh.
Trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng, có quan hệ với nhiều bạn tình.
* Các biện pháp phòng bệnh:
- Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng 1 lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.
- Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời; đồng thời, cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ t.ình d.ục.
- Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt b.ắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.
- Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khi, cần tránh tiếp xúc với người nghi ngờ/mắc bệnh, động vật có vú (c.hết hoặc sống) như: Động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.
- Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.
Giới nghiên cứu: Virus gây bệnh đậu mùa khỉ đang biến đổi nhanh hơn bình thường
Theo giới nghiên cứu, biến thể mới của virus gây bệnh đậu mùa khỉ (mpox) được gọi là clade 1b lây lan ở CHDC Congo và các nước láng giềng đang biến đổi nhanh hơn dự đoán và thường xảy ra ở những khu vực thiếu nguồn lực để thực hiện các biện pháp giám sát và phòng ngừa dịch bệnh.
Hình ảnh virus đậu mùa khỉ dưới kính hiển vi. Ảnh: Getty Images/TTXVN
Các nhà khoa học từ Mỹ, châu Âu và châu Phi cho rằng việc biến đổi như vậy cũng có nghĩa là sự biến đổi của virus, mức độ nghiêm trọng và cách thức virus lan truyền vẫn là "ẩn số", do đó làm cản trở nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh.
Bệnh đậu mùa khỉ đã xuất hiện ở một số quốc gia châu Phi kể từ năm 1970. Tuy nhiên, hàng chục năm sau đó bệnh này chưa được cộng đồng khoa học và y tế công cộng lưu tâm cho đến khi bùng phát dịch bệnh đậu mùa khỉ trên phạm vi toàn cầu, buộc WHO tuyên bố tình trạng y tế khẩn cấp toàn cầu từ tháng 7/2022 đến tháng 5/2023. Đây là mức cảnh báo cao nhất mà WHO đưa ra đối với một dịch bệnh. Sau đó, đến ngày 14/8 vừa qua, WHO đã ban bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu do bệnh mpox bùng phát ở các nước châu Phi với sự xuất hiện của biến thể clade 1b vốn gây quan ngại toàn cầu vì có khả năng lây lan nhanh chóng và có nguy cơ gây t.ử v.ong cao hơn.
Clade 1b là biến thể của chủng đặc hữu clade 1 gây bệnh đậu mùa khỉ. Chủng clade 1 lây nhiễm qua tiếp xúc với động vật mắc bệnh và chủng này đã gây ra các đợt bùng phát dịch trong phạm vi CHDC Congo trong hàng chục năm qua.
Bệnh thường gây ra các triệu chứng giống như cúm và các vết loét có mủ. Thông thường bệnh ở thể nhẹ, tuy nhiên vẫn có nguy cơ gây t.ử v.ong hay dẫn tới biến chứng nghiêm trọng đối với nhiều trường hợp, đặc biệt là t.rẻ e.m, thai phụ và những người có hệ miễn dịch suy yếu, như những người có HIV.
Theo WHO, từ đầu năm đến nay, CHDC Congo đã ghi nhận hơn 18.000 ca nghi mắc chủng đặc hữu clade 1 và biến thể clade 1b của chủng này cùng với 615 trường hợp t.ử v.ong. Hồi tháng trước, đã có 222 trường hợp được xác nhận mắc biến thể clade 1b tại 4 quốc gia ở châu Phi. Cơ quan y tế Thụy Điển ngày 15/8 xác nhận ca đầu tiên nhiễm biến thể clade 1b tại quốc gia châu Âu này. Đây cũng là trường hợp đầu tiên ở bên ngoài châu Phi nhiễm biến thể mới này của virus gây bệnh đậu mùa khỉ. Tiếp đó, ngày 22/8, Thái Lan đã xác nhận trường hợp được biết đến là ca đầu tiên ở châu Á nhiễm biến thể clade 1b của virus gây bệnh đậu mùa khỉ. Đây cũng là ca thứ hai nhiễm clade 1b được xác nhận bên ngoài châu Phi.
Ông Dimie Ogoina - chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại bệnh viện Đại học Niger Delta ở Nigeria đồng thời là Chủ tịch Ủy ban ứng phó khẩn cấp về bệnh đậu mùa khỉ của WHO bày tỏ quan ngại về thực tế rằng virus dường như đang biến đổi và tạo ra những chủng mới. Ông Ogoina cho rằng nếu không nắm rõ được cách thức biến đổi của virus thì cộng đồng y tế sẽ gặp khó khăn trong việc giải quyết những vấn đề liên quan đến cách thức lây truyền, mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như các yếu tố rủi ro.
Giải trình tự gene của các ca nhiễm biến thể clade 1b, mà WHO ước tính xuất hiện vào giữa tháng 9/ 2023, cho thấy chúng mang một đột biến được gọi là APOBEC3 (một enzyme thuộc họ protein). Theo Tiến sĩ Miguel Paredes - chuyên nghiên cứu về quá trình biến đổi của virus gây bệnh đậu mùa khỉ tại Trung tâm nghiên cứu ung thư Fred Hutchison (Mỹ), virus gây ra bệnh đậu mùa khỉ thường chậm đột biến, nhưng các đột biến do APOBEC thúc đẩy có thể làm tăng tốc quá trình tiến hóa của virus.
Theo ông Paredes, tất cả các trường hợp bệnh đậu mùa khỉ lây từ người này sang người khác đều có dấu hiệu đột biến APOBEC nói trên, đồng nghĩa với việc virus gây bệnh đậu mùa khỉ đang đột biến nhanh hơn một chút so với những gì mà giới nghiên cứu dự đoán.
Theo Tiến sĩ Salim Abdool Karim - nhà nghiên cứu dịch tễ học ở Nam Phi đồng thời là Chủ tịch Ủy ban cố vấn bệnh đậu mùa khỉ của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) châu Phi, các biến thể clade 1b và clade 2b về cơ bản có thể được coi là một bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục. Hầu hết các trường hợp nhiễm đột biến thể clade 1b là ở người trưởng thành.
Virus cũng có thể lây lan qua tiếp xúc gần với người mắc bệnh. Vì vậy, đó có thể là nguyên nhân khiến nhiều t.rẻ e.m bị nhiễm biến thể clade 1b, đặc biệt là ở Burundi và trong các trại tị nạn ở miền Đông CHDC Congo, nơi điều kiện vệ sinh kém và môi trường sống đông đúc có thể đã khiến dịch bệnh lây lan nhanh.
Tuy nhiên, nhiều nước ở châu Phi cũng không có đủ trang thiết bị cần thiết để theo dõi và giám sát dịch bệnh. Các nhà khoa học theo dõi các đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ ở châu Phi cho biết họ thậm chí không có đủ các hóa chất cần thiết để làm xét nghiệm chẩn đoán. Trong khi đó, biến thể clade 1b có thể dễ dàng "lọt lưới" ngay cả phương pháp xét nghiệm này. Ngoài ra, khoảng 50% số trường hợp ở miền Đông CHDC Congo nơi biến thể clade 1b đang lưu hành, chỉ được các bác sĩ chẩn đoán mà không có xác nhận qua xét nghiệm.
Vì vậy, giới nghiên cứu kêu gọi các nước và tổ chức quốc tế cũng như khu vực cần khẩn trương triển khai công tác nghiên cứu, lập kế hoạch ứng phó, bao gồm các chiến lược tiêm chủng, nếu không, nỗ lực kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh sẽ gặp không ít khó khăn.
84% ca bệnh đậu mùa khỉ ở TP.HCM tự nhận có quan hệ đồng tính nam Liên quan đến bệnh đậu mùa khỉ, chiều nay (22/8), ông Nguyễn Hồng Tâm, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM thông tin, trong số 49 ca bệnh được phát hiện từ đầu năm đến nay 84% số ca tự nhận có quan hệ đồng tính nam. Theo ông Nguyễn Hồng Tâm, so với thời điểm năm 2023 là 107 thì...