Tỉ phú thế giới ở đâu giữa đại dịch COVID-19?

Các tỉ phú thế giới đang ở đâu? (Where are the billionaires?) – Đó là tiêu đề bài báo của tạp chí The Atlantic (Mỹ).

Từ trái sang: Jack Ma, Zeff Bezos, Bill Gates và Michael Bloomberg – Ảnh: The Atlantic

Câu trả lời của tạp chí The Atlantic là những người giàu nhất thế giới đang đóng góp hỗ trợ chống lại dịch bệnh bằng nhiều cách khác nhau, nhưng họ không thể thay thế vai trò của chính phủ.

Jack Ma, cựu chủ tịch và đồng sáng lập Tập đoàn Alibaba, Trung Quốc, đã quyên góp hàng triệu bộ xét nghiệm cùng khẩu trang cho các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch COVID-19. Trong đó có 500.000 bộ xét nghiệm và 1 triệu khẩu trang gửi đến Mỹ.

Tỉ phú sáng lập Tập đoàn bán lẻ Amazon Jeff Bezos tuyên bố công ty của ông sẽ thuê 100.000 công nhân với mức lương cao để xử lý nhu cầu vận chuyển tăng vọt và ưu tiên giao các đơn hàng vật tư y tế và đồ gia dụng thiết yếu.

“Chúng tôi nhận ra rằng vào thời điểm như hiện nay, các công ty lớn thật sự có thể giúp đỡ xã hội và chúng tôi luôn sẵn sàng làm thế”, người phát ngôn của Amazon cho hay.

Tại Mỹ, hai trong số các nhà từ thiện y tế công cộng hàng đầu là Bloomberg – người được đặt tên cho Trường Y tế công cộng Johns Hopkins Bloomberg, và Bill Gates – đồng sáng lập Microsoft – đang sống ở hai điểm nóng về dịch COVID-19 ở Mỹ: thành phố New York và bang Washington.

Cả Gates và Bloomberg, thông qua các quỹ cùng tên, đã cam kết chi hàng trăm triệu USD để ứng phó với dịch ở Mỹ và nước ngoài chứ không trực tiếp tài trợ cho việc mua sắm vật tư y tế.

“Quỹ thường không trực tiếp tài trợ cho việc mua sắm thiết bị hay vật tư y tế”, người phát ngôn của quỹ Bill & Melinda Gates cho biết.

Người này nói thêm trong những trường hợp khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu, mục tiêu của quỹ là cung cấp tài chính nhanh chóng và linh hoạt cho các cơ quan chính phủ, các tổ chức đa phương và những tổ chức khác ở tuyến đầu chống dịch. Điều này cho phép các đối tác của quỹ có thể nhanh chóng mua vật tư y tế khi cần thiết.

Quỹ Gates đang hướng nguồn tài chính vào các nỗ lực phát hiện, cách ly, điều trị, cũng như nghiên cứu văcxin. Quỹ cũng cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ quan chính phủ đang nghiên cứu về văcxin.

Quỹ Bloomberg Philanthropies đưa ra 2 sáng kiến. Thứ nhất, bắt đầu từ tuần này, triệu tập các quan chức hàng đầu và các chuyên gia y tế công cộng từ khắp nơi trên đất nước dự cuộc họp thực tế ảo để cập nhật thông tin về virus và huấn luyện xử lý khủng hoảng.

Sáng kiến thứ hai là hợp tác với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) triển khai dự án trị giá 40 triệu USD để ứng phó với dịch ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, đặc biệt là các nước châu Phi.

Nhà dịch tễ học, tiến sĩ Kelly Henning cho hay tại thời điểm hiện tại, việc mua sắm trang thiết bị y tế không phải là điều mà các quỹ nói trên tạo ra tác động nhiều nhất và bà hi vọng chính phủ sẽ hỗ trợ các nỗ lực giúp đỡ này.

Bà Henning cũng nói rằng tuy khu vực phi lợi nhuận và từ thiện thường vận hành nhanh và linh hoạt hơn các chính phủ lớn, nhưng vai trò của những tổ chức này chỉ là lấp đầy khoảng trống chứ không phải bù đắp cho sự thiếu sót của chính phủ.

“Vấn đề không phải là tiền mà là hành chính và quản lý. Đây thực sự là vấn đề cốt lõi của chính phủ. Có một số sáng kiến từ quỹ tư nhân như xét nghiệm rộng rãi người dân, nhưng đây thực sự là việc mà chỉ có chính phủ mới có thể làm” – Frieden, cựu quan chức y tế ở New York thời ông Bloomberg còn làm thị trưởng, nói.

Hơn cả gây quỹ, những thách thức lớn nhất của chính phủ liên bang là tốc độ và khả năng hậu cần để cung cấp cho các bang thiết bị y tế, khẩu trang, găng tay, máy thở hay thậm chí là giường và không gian điều trị.

Bác sĩ Lewis Kaplan – chủ tịch Hội Hồi sức tích cực Mỹ, tổ chức chuyên theo dõi việc cung ứng giường bệnh, thiết bị cấp cứu và nhân sự – khẳng định Mỹ có khả năng đáp ứng nhu cầu y tế khi xảy ra dịch. Nhưng câu hỏi đặt ra là có đủ sức đáp ứng số lượng lớn trong thời gian ngắn hay không, đủ nhân lực và vật lực hay không?

Quy mô của cuộc khủng hoảng sức khỏe đang nhanh chóng làm giảm khả năng của các nhân vật giàu nhất thế giới trong việc tạo các tác động mang tính quyết định, ngược lại với các chính phủ. Suy cho cùng, một vài tỉ đôla từ các tỉ phú khó có thể so sánh với hàng nghìn tỉ đôla mà chính quyền ông Trump dự kiến đổ vào nền kinh tế.

Điều đó không có nghĩa là người giàu không cần thiết với một quốc gia. Vào những lúc thế này, họ có thể giúp đỡ đáng kể.

MINH KHÔI