“Tỉ lệ mắc do EV71 tăng lên là mối nguy lớn nhất hiện nay”
Nhận định về tình hình dịch tay chân miệng, PGS.TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho rằng, cái đáng lo nhất của dịch tay chân miệng hiện nay chính là tỉ lệ mắc do EV71 gây ra tăng lên bởi EV71 là tuýp gây bệnh nặng nhất.
Bên lề hội thảo tại Nha Trang cuối tuần qua, PGS.TS Nguyễn Trần Hiển trao đổi với báo giới xung quang những biến đổi về dịch bệnh.
PGS.TS Nguyễn Trần Hiển. Ảnh: H.Hải
Thưa ông, đến nay cả nước đã có 27 trường hợp t.ử von.g vì mắc tay chân miệng do EV71 gây nên. Ông nhận định như thế nào về con số này?
Năm nay, tất cả các ca t.ử von.g đều được ghi nhận là do vi-rút EV71. Trong các vi-rút đường ruột gây bệnh tay miệng thì vi-rút EV 71 đóng vai trò rất quan trọng về độc lực, khả năng gây các hội chứng não, màng não, hội chứng hô hấp, hội chứng thần kinh dẫn đến t.ử von.g. Vai trò về tính gây bệnh, sinh bệnh nặng của EV 71 cũng rõ so với các chủng vi-rút khác. Người ta cũng thống kê nhiễm EV 71 tỷ lệ t.ử von.g cao hơn so với nhiễm các vi-rút tay chân miệng khác.
Thực tế vụ dịch 2011 cho thấy, các ca t.ử von.g cũng phần lớn do vi-rút EV 71 gây ra. Còn vụ dịch năm 2012, 100% ca t.ử von.g đều đã được khẳng định là do vi-rút EV71 gây ra.
Ngoài 100% số ca t.ử von.g do EV71 gây nên thì năm nay, số ca mắc tay chân miệng tại cộng đồng do EV71 cũng tăng lên. Ông có lý giải gì về vấn đề này?
Mới đây, tại cuộc họp giao ban trực tuyến về tay chân miệng tại Bộ Y tế, con số được đưa ra cho thấy có sự gia tăng đáng kể các chủng gây bệnh. Vụ dịch năm 2011, số ca mắc bệnh do EV71 gây ra chỉ chiếm khoảng 20%. Năm nay, số ca mắc tay chân miệng do EV71 tăng lên đáng kể, chiếm khoảng 80%.
Video đang HOT
Thông thường, dịch tay chân miệng tăng hay không liên quan nhiều đến các vi-rút đường ruột khác. Còn vi rút EV71 thì chỉ yếu gây bệnh nặng.
Hiện chúng tôi cũng đang đặt rất nhiều câu hỏi, tại sao dịch tay chân miệng bùng phát trở lại trong vài năm gần đây? Tại sao miền Bắc năm ngoái ít hơn miền Nam, năm nay lại chiếm tới gần 50% số ca mắc trong cả nước? Tại sao trước đây tay chân miệng chủ yếu do vi-rút Coxsackie còn nay lại chủ yếu là do EV71 gây ra? Và hiện chúng tôi đang nghiên cứu để trả lời cho các câu hỏi này.
Chỉ có thể khẳng định một điều, tỉ lệ EV71 tăng lên là nguy cơ lớn nhất hiện nay bởi nguy cơ gây bệnh nặng.
Thưa ông, đến nay miền Bắc đã ghi nhận khoảng 22 nghìn ca mắc tay chân miệng, chiếm gần 50% số ca mắc trong cả nước nhưng chưa ghi nhận trường hợp nào t.ử von.g. Trong khi đó tại miền Nam, năm nay dịch tay chân miệng giảm với gần 16 nghìn ca mắc nhưng đã có 23 (trên tổng số 27 ca) t.ử von.g tay chân miệng. Ông có lý giải như thế nào về vấn đề này?
Đây là một câu hỏi khó hiện nay, chỉ khi nào khẳng định được kiểu gen của vi-rút gây bệnh tay chân miệng của miền Bắc có khác kiểu gen vi rút gây bệnh ở miền Nam hay không mới có thể trả lời chính xác.
Tuy nhiên cũng có hai lý giải về tình trạng này. Đó là có thể cấu trúc phân tử của vi-rút EV71 ở miền Bắc khác ở miền Nam. Cái này như đã nói, chưa giải định gen nên chưa biết chính xác mà mới chỉ đặt ra như là một giải thiết.
Lý giải thứ hai, đó là bài học về điều trị phát hiện sớm, điều trị tốt. Các vấn đề hồi sức cấp cứu, lọc má.u, phát hiện chuyển độ sớm, những kỹ thuật mới trong điều trị giúp giảm nguy cơ t.ử von.g do tay chân miệng gây ra.
Là viện đầu ngành về dịch tễ, tại Viện Vệ sinh dịch tễ TƯ đã từng nghiên cứu giải trình gen vi rút gây bệnh tay chân miệng chưa, thưa ông?
Chúng tôi có nghiên cứu và phát hiện, trước năm 2008 vi-rút EV71 là các kiểu gen C5. Còn giai đoạn dịch 2011 – 2012 là kiểu gen C5. Như vậy là có sự thay đổi kiểu gen giữa hai giai đoạn.
Còn hiện tại, trước những câu hỏi đang đặt ra về dịch tay chân miệng, hiện chúng tôi đang iện đang lập kế hoạch để giải trình gen gây bệnh.
Xin cảm ơn ông!
Theo báo cáo của Cục Y tế dự phòng, đến nay cả nước ghi nhận hơn 46 nghìn trường hợp mắc tay chân miệng, trong đó có 27 trường hợp t.ử von.g. Điều đặc biệt là năm nay dịch tay chân miệng lại tăng mạnh ở miền Bắc, giảm ở miền Nam. Cụ thể, miền Bắc chiếm gần 50% số ca bệnh nhưng chưa ghi nhận ca nào t.ử von.g. Còn tại miền Nam trong tổng số 16 nghìn ca tay chân miệng đã có 23 ca t.ử von.g.
Theo Dân Trí
Phòng chống tay-chân-miệng: Y tế "đán.h xuôi", giáo dục "thổi ngược"
Trong khi ngành Y tế ra sức tuyên truyền vận động cộng đồng tham gia phòng chống dịch tay chân miệng mỗi ngày một "nóng" thì nhiều trường mầm non trên địa bàn thành phố đang thực hiện theo kiểu đối phó thậm chí giấu ca bệnh không báo cáo.
Theo thống kê của Sở Y tế TPHCM, tính từ đầu năm đến nay trên địa bàn đã có 1.836 trẻ mắc bệnh tay chân miệng (TCM) trong đó có 2 ca t.ử von.g. Hiện loại bệnh này đã xuất hiện ở gần 70% phường xã, tập trung chủ yếu tại các quận huyện vùng ven như Thủ Đức, Bình Chánh, Hóc Môn, quận 12... Tuy nhiên, những con số nói trên mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm bởi số ca mắc bệnh không được đưa đến bệnh viện hoặc chưa được khai báo, thống kê còn nhiều trong cộng đồng.
Ông Lê Mạnh Hùng, Phó phòng Nghiệp vụ y, Sở Y tế cho biết: "Bệnh TCM đang tấ.n côn.g chủ yếu vào đối tượng trẻ dưới 5 tuổ.i, trong đó số trẻ đi học mắc bệnh có xu hướng tăng cao. Đây là điều đáng cảnh báo bởi nếu không ngăn chặn được nguồn lây bệnh thì số ca mắc TCM sẽ tăng theo cấp số nhân" nhưng trên thực tế việc phòng chống, giám sát bệnh TCM của ngành giáo dục mầm non đang mang tính đối phó.
Tại buổi làm việc giữa ngành Y tế và ngành Giáo dục trong công tác phòng chống bệnh TCM (ngày 4/4), nhiều hạn chế đã được vạch ra. Cụ thể, trong thời gian từ ngày 10/2 - 23/3 Trung tâm Y tế Dự phòng thành phố đã tiến hành kiểm tra, giám sát bệnh TCM tại 10 trường mầm non trên địa bàn, đã phát hiện 41 trường hợp trẻ mắc bệnh tại 16 lớp học, nhiều trường có "chùm bệnh" như trường mầm non 19/5 (quận 7) có 5 ca bệnh trong 4 lớp trường mầm non Bông Sen (Q. 8) có 5 ca bệnh trong 3 lớp mầm non Sơn Ca (quận 5) có 5 ca bệnh trong một lớp...
Khảo sát về kiến thức phòng chống bệnh tay chân miệng trên Dantri.com.vn cho thấy, sự hiểu biết về bệnh này khá tốt. Cụ thể:
- 75% (33.510 vote) tin rằng rửa tay và khử khuẩn đồ dùng, đồ chơi sạch sẽ sẽ giúp phòng bệnh.
- 8% (3.700 vote) cho rằng nên cho trẻ hạn chế tiếp xúc với nhau để ngăn ngừa sự lây lan bệnh tay chân miệng trong cộng đồng.
- 17% cho rằng chẳng có cách nào thực sự hiệu quả.
Công tác phòng chống dịch càng trở nên khó khăn khi nhiều giáo viên chủ nhiệm lớp không nắm được cách phòng bệnh. Biện minh cho vấn đề này, nhiều trường lấy lý do giáo viên được tập huấn đã lâu nên quên, hoặc giáo viên mới nhận về trường nên chưa qua tập huấn. Trong khi ngành Y tế "bỏng cổ" kêu gọi tăng cường rửa tay bằng xà phòng và vệ sinh khử khuẩn hàng ngày nơi các bé học tập và vui chơi thì nhiều trường "bỏ ngoài tai" với lý do thiếu hóa chất khử khuẩn hoặc "xà phòng rửa tay bị đán.h cắp"...
Nhưng nguy hiểm hơn cả là hiện tượng các trường giấu ca bệnh không báo cáo cho ngành y tế để khoanh vùng xử lý dịch. Phân tích của bác sĩ Nguyễn Đắc Thọ, Phó giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng, chỉ ra: "Nếu báo cáo ca bệnh, nhà trường sẽ buộc phải đóng cửa lớp học để xử lý dịch, vấn đề này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến việc dạy và học của nhà trường, chưa kể đến tâm lý hoang mang của phụ huynh và học sinh".
Thiếu đồng bộ trong công tác phòng chống khiến bệnh TCM khó kiểm soát
Nhiều khó khăn khác nhà trường đang phải đối mặt đó là tình trạng học sinh mắc bệnh nhưng vẫn được phụ huynh đưa đến trường vì nhiều lý do khác nhau như "con tôi không mắc bệnh TCM", "Bệnh nhẹ không sao"... hoặc không báo cáo mà vẫn âm thầm gửi con để đi làm. Trong khi đó, nhiều giáo viên không nhận biết được những biểu hiện của bệnh khiến nguy cơ lây nhiễm TCM trong môi trường học đường tăng cao.
Trước vấn đề này, bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt, Phó phòng Giáo dục và Đào tạo quận 3, quận vừa có một trẻ t.ử von.g tại trường Mần non 9, cho biết: "Nhiệm vụ của ngành giáo dục là việc dạy và học, nhưng thời gian vừa qua chúng tôi đã phải gánh thêm cả việc phòng chống dịch bệnh. Giáo viên phải tăng ca để làm những công việc ngoài trách nhiệm của mình nhưng không được hưởng bất kỳ khoản trợ cấp nào, trong khi nhân viên ngành y tế tham gia phòng chống dịch thì lại được hưởng.... Việc thanh kiểm tra liên tục của ngành y tế sau khi có ca bệnh xảy ra trên địa bàn đã ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của giáo viên và học sinh".
Công tác phòng chống TCM của ngành Y tế đang vấp phải lực cản lớn khi đối mặt với những cuộc tranh luận nảy lửa của ngành giáo dục về vấn đề song song giữa "quyền lợi và nghĩa vụ". Trước vấn đề này, ông Nguyễn Tấn Bỉnh, Phó giám đốc Sở Y tế, đề nghị Trung tâm y tế, Phòng giáo dục tại các quận huyện cần sớm có đề xuất lên UBND các cấp để xin thêm kinh phí phục vụ cho công tác phòng chống dịch.
Vân Sơn
Theo Dân trí
Xác định nguồn lây bệnh Tay chân miệng Số trẻ 3-5 tuổ.i đi học mắc bệnh tay chân miệng là 11,5% trong tổng số trẻ mắc bệnh. Ngoài ra, trong hai ca t.ử von.g của TP.HCM từ đầu năm đến nay có một trẻ là học sinh một trường mầm non (Q.3). Tại TP.HCM, trong tháng 1 không có trường học nào có từ hai trẻ mắc bệnh tay chân miệng...