Thủy triều đỏ đã tấn công bờ biển Bình Thuận như thế nào?
Xin minh định rõ hiện nay ở Bình Thuận không có hiện tượng thủy triều đỏ. Tuy nhiên, những năm trước đó không ít lần vùng biển tỉnh này đã xảy ra hiện tượng nêu trên và bà con ngư dân rất quen thuộc với thủy triều đỏ.
Trong cuộc họp báo chớp nhoáng vào tối qua 27-4, lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết: “Có hai nguyên nhân chính dẫn đến cá chết hàng loạt: Một là do hoạt động của con người, thải chất độc ra môi trường. Hai là do tác động của thiên nhiên, còn gọi là thủy triều đỏ”.
Vậy thực chất hiện tượng thủy triều đỏ tác động như thế nào đối với các vùng biển Việt Nam? Mời bạn đọc cùng tìm hiểu về hiện tượng này ở vùng biển tỉnh Bình Thuận.
Mùa “trứng báng”
Hằng năm cứ đến đầu tháng 6 âm lịch là biển bắt đầu xuất hiện “trứng báng” từ ngoài khơi và sau đó sẽ bị sóng đẩy vào bờ tạo thành hiện tượng thủy triều đỏ.
Vùng biển Bình Thuận từng ghi nhận có ba đợt thủy triều đỏ tăng đột biến vào các năm 2002, 2004 và 2008 còn các năm khác vẫn có xuất hiện nhưng ảnh hưởng không đáng kể do quy mô nhỏ.
“Trứng báng” là cách gọi nôm na của ngư dân để chỉ hàng tỉ tỉ “viên bi” to bằng đầu đũa mọng nước bị đánh vào bờ mà các nhà khoa học thường gọi là tảo nở hoa hay thủy triều đỏ.
Tảo nở hoa hay thủy triều đỏ rất dễ nhận biết bởi bốc mùi hôi thối cả cây số, nước biển từ màu xanh biến thành màu đỏ quạch rồi ngả màu đen kịt và khi sóng đánh vào bờ đều tạo ra những mảng bọt dày đặc trắng xóa như xà bông.
Mỗi năm khi mưa lớn là từ bờ biển Kê Gà, Thuận Quý (Hàm Thuận Nam), Tiến Thành, Mũi Né (Phan Thiết) hay Phan Rí Cửa (Tuy Phong) thủy triều đỏ đều xuất hiện và tùy theo từng đợt đã gây ra tai biến môi trường nghiêm trọng. Nhiều nơi “trứng báng” bị sóng hất vào bờ tạo thành những bãi rác, có chỗ dày đến vài centimet đen ngòm như nhớt thải.
Từ xa, cách biển hàng chục mét vẫn có thể nghe mùi tanh tưởi của “trứng báng” bị vỡ ra.
Đợt thủy triều đỏ khủng khiếp nhất từ trước tới nay tại vùng biển Bình Thuận được ghi nhận vào tháng 7-2002 khiến hàng loạt doanh nghiệp, chủ nuôi cá mú lồng bị phá sản do ảnh hưởng cá bị chết sạch.
Năm 2008 khi có đợt thủy triều đỏ ở vùng biển Thuận Quý, chúng tôi đã thử múc 1 lít nước biển ở ven bờ vào một chai nhựa trong và ước có khoảng vài triệu trứng báng chen nhau nằm dày đặc trông thật rợn người.
Trong khi đó vào năm 2002 tại Vĩnh Hảo, Tuy Phong (Bình Thuận) người ta múc thử 1 lít nước thấy có chứa đến 39 tỉ tế bào. Đúng là quá khủng khiếp!
Video đang HOT
Cá dễ bắt vì bị… dại
Tư Hảo, một ngư dân ở Thuận Quý cho biết nếu “trứng báng” không quá dày đặc, không quá nhiều thì ngư dân rất mê. “Bởi nhiều quá đi đâu cũng thấy cá dại bơi ngời ngời đút đầu vào lưới” – Tư Hảo nói và cho biết thêm lúc đó chỉ trong một đêm, một mình một thúng giăng lưới ven bờ, anh đã kiếm hàng chục ký cá mòi, cá trích và cả chục con cá đuối to đùng.
Theo ngư dân này, khi mới xuất hiện “trứng báng” còn trôi lềnh bềnh ngoài khơi như lục bình có bề dày 5-6 sải tay. Khi trời mưa, những dề “trứng báng” được “giải”, tức chia cắt thành nhiều mảng trôi vào bờ. Thời điểm này cũng là lúc cá tôm bị dại, đặc biệt là cá mó (một loại cá mình dẹp giống cá dãnh, cá lưỡi trâu) chết rất nhiều.
Tư Hảo cho biết cá mó miệng bự, bong bóng to, ăn tạp nên khi ăn nuốt luôn các viên “trứng báng” vào. Trong khi các loai cá khác chỉ bị dại giống như say rượu, bơi lờ đờ, chậm chạp rất dễ bắt.
Tôi thắc mắc: “mùa trứng báng người ăn cá có bị ngộ độc không?”. Hảo xua tay đáp ngay “Làm gì, nếu bị thì chắc… chết hết rồi! Chỉ những người dại dột ăn bạch tuộc đốm xanh hay cá nóc thì mùa nào chẳng ngộ độc”.
Người dân đổ xô đi bắt cá dại khi xuất hiện thủy triều đỏ.
Khách du lịch không dám tắm
Ba lần có hiện tượng thủy triều đỏ ở Bình Thuận là ba lần chúng tôi đều có mặt chứng kiến người dân sắm vợt lưới kéo nhau ra biển bắt cá dại đông như trẩy hội.
Trong khi đó các resort, khách sạn đều chẳng thấy bóng dáng một du khách xuống tắm. Thủy triều đỏ đã khiến du khách không dám xuống biển.
Theo ông Nguyễn Văn Khoa – Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Bình Thuận thì mỗi năm đến mùa tảo nở hoa số lượng du khách có giảm, tuy nhiên hiện tượng này chỉ kéo dài trong khoảng một tuần là nước trong xanh trở lại.
Trong khi đó theo anh Trường, một thợ lặn sò chuyên nghiệp ở Thuận Quý thì phải đến trung tuần tháng 7 âm lịch khi có gió nồm thổi về mới tan sạch “trứng báng”.
Anh Trường cho biết mỗi năm đến mùa “trứng báng”, cánh thợ lặn đều lên bờ nghỉ ngơi vì nước rất lạnh. Thông thường anh Trường có thể ngậm ống, lặn sâu dưới biển 5-6 giờ là bình thường nhưng mùa “trứng báng” anh chỉ chịu được chưa đến một giờ đồng hồ.
Người dân đi bắt cá dại khi xuất hiện thủy triều đỏ.
Thủy triều đỏ, tảo nở hoa hay “trứng báng” là một hiện tượng của thiên nhiên đến nay vẫn chưa có “vaccine” đặc trị. Theo các ngư dân, mỗi năm qua đợt thủy triều đỏ thì các loại cá tôm… béo lên thấy rõ và ăn rất ngon.
Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Viện Hải dương học Nha Trang thì cần phải có biện pháp phòng tránh để giảm thiểu những thiệt hại về kinh tế và môi trường mà hiện tượng này đã, đang và sẽ xảy ra.
Theo xác định của phòng thí nghiệm HAB Viet tại Viện Hải dương học Nha Trang, thủy triều đỏ tạo ra bởi một lọai thực vật nổi có tên Phaeocystis of globosa (haptophyta). Kết quả này cũng đã được giáo sư Ojvind Moestrup tại phòng thí nghiệm tảo học, Viện thực vật Copenhagen xác nhận Về nguyên nhân, rất khó để chỉ ra một cách chính xác. Sự bùng nổ của thực vật nổi xảy ra khá thường xuyên tại vực nước ven bờ Bình Thuận. Thông thường hiện tượng này thường xảy ra ở các tháng có khí hậu khô nóng, điều kiện thủy động lực yếu và tác hại của chúng không nghiêm trọng lắm. Sự tồn tại phosphate ở mức hàm lượng cao tại vài vị trí có thể là tàn dư của một nguồn cung cấp dinh dưỡng lớn. Nguồn này có thể từ một diễn biến bất thường của hoạt động nước trồi hoặc của tải lượng vật chất từ hệ thống sông hay từ một hoạt động của con người có quy mô và cường độ lớn trên thềm lục địa…. (Trích báo cáo sơ bộ về tai biến môi trường do triều đỏ tại Bình Thuận của Viện Hải dương học Nha Trang)
PHƯƠNG NAM
Theo_PLO
Thủy triều đỏ khiến cá biển chết là do con người gây ô nhiễm?1
Trao đổi với Dân Việt về một trong 2 nguyên nhân chính được Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) xác định gây ra tình trạng cá biển chết hàng loạt ở miền Trung, các nhà khoa học đã có những ý kiến khác nhau về vấn đề này.
Tối 27.4, tại cuộc họp do Bộ TNMT tổ chức, Thứ trưởng Bộ TNMT Võ Tuấn Nhân công bố thông tin về vụ cá chết bất thường tại một số tỉnh miền Trung, cho biết các nhà khoa học và cơ quan quản lý thống nhất nhận định sơ bộ như sau: Có hai nhóm nguyên nhân chính có thể gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt. Thứ nhất, do tác động của các độc tố hóa học thải ra từ hoạt động của con người trên đất liền và trên biển. Thứ hai, do hiện tượng dị thường tự nhiên kết hợp với tác động của con người tạo nên hiện tượng tảo nở hoa của nước mà trên thế giới gọi là hiện tượng "thủy triều đỏ".
Trao đổi với Dân Việt về thông tin trên, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi - nguyên Cục phó Tổng cục Biển và Hải đảo - cho rằng, việc đưa ra kết luận do thủy triều đỏ như cơ quan chức năng xác định và họ phải chịu trách nhiệm với kết luận đã đưa ra. Tuy nhiên, theo ông cần phải giải thích được rõ hơn nguồn gốc do đâu mà dẫn tới thủy triều đỏ, là do tự nhiên hay có cả sự tác động của con người.
Ông Hồi đặt nghi vấn, việc cá chết nhiều và trên một diện rộng như thế thì việc cho rằng do thủy triều đỏ liệu có chắc chắn không? Ông cho rằng "nói đó là thủy triều đỏ, nhưng cũng phải có bằng chứng cụ thể thì người dân mới tin được".
PGS.TS Nguyễn Chu Hồi.
"Nếu Nhà nước đưa ra giải thích cá chết hàng loạt là do thủy triều đỏ hoặc ai kết luận như vậy thì phải chịu trách nhiệm về kết luận đó. Nếu sau này doanh nghiệp ở đó vẫn có ống xả thải của nhà máy chĩa ra biển, cá vẫn chết và không phải thủy triều đỏ thì sao?" - ông Hồi nhấn mạnh.
PGS Hồi cho rằng, khi đã có kết luận rồi thì phải đưa được ra những khuyến cáo, có cho dân tiếp tục đánh bắt, nuôi trồng và ăn cá không... Các cơ quan chức năng phải có giải pháp cụ thể chứ không chỉ nói chung chung được.
TS Trần Đình Lân - Viện trưởng Viện Tài nguyên và Môi trường biển: "Thủy triều đỏ" là gì?
Tên gọi "thủy triều đỏ" hay "thủy triều xanh" là những thuật ngữ được gọi cho hiện tượng bung nở hoa tảo, từ đó gây chết nhiều loài sinh vật trên biển, trong đó phổ biến và dễ nhìn thấy nhất và chết nhiều nhất chính là cá biển.
Nguyên nhân dẫn tới hiện tượng "thủy triều đỏ" hiện nay đối với các nước trên thế giới vẫn còn là bí ẩn nhưng theo công bố của các nghiên cứu trên thế giới và kết quả nghiên cứu của một dự án do ông cùng đồng nghiệp thực hiện với sự tài trợ của Đan Mạch cho thấy có một số nguyên nhân như: Từ tự nhiên, tức là không giải thích được, có thể do tự nó xảy ra hiện tượng "thủy triều đỏ"; nguyên nhân do ni tơ, phốt pho tăng đột biến hay còn gọi là "phú dưỡng" và thường xuất hiện ở vùng biển kín và nửa kín, làm cho tảo phát triển bất thường nên bung nở hoa. Hai chất ni tơ và phốt pho này cũng có thể do tự nhiên và có thể do con người tác động, tức là đưa vào nước biển các chất "dinh dưỡng" làm cho tảo phát triển đột biến.
TS Lân cũng cho biết, theo kết quả nghiên cứu của Viện Tài nguyên và Môi trường biển, ở Việt Nam từng xuất hiện hoa tảo nở hay gọi là "thủy triều đỏ" ở Cát Bà, Nghệ An, Ninh Thuận, Bình Thuận. Việc cá chết xuất hiện trên cả một diện rộng ở miền Trung lần này với số lượng hàng chục tấn cá bị chết nếu đúng do "thủy triều đỏ" là lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam với mức độ rộng lớn đến như vậy.
Cũng theo ông, hiện tượng "thủy triều đỏ" ở trên thế giới rất phổ biến, gần chúng ta nhất có Philippines. Đặc biệt cách đây 10 năm Hong Kong cũng có hàng chục vụ "thủy triều đỏ", trong đó cũng có những vụ cá chết lên tới hàng chục tấn.
Nói về nguyên nhân cá chết khi xuất hiện "thủy triều đỏ", TS Lân giải thích, có 2 nguyên nhân có thể xảy ra gồm: Cá ở tầng nước mặt bị thiếu ôxy do tảo phát triển, nở hoa chiếm hết ôxy và nguyên nhân còn lại là do cá ăn phải tảo độc. Do đó, trường hợp nếu là cá chết do thiếu ôxy thì thường là tảo không độc nhưng cũng không thể khẳng định là người ăn cá chết ở trường hợp này sẽ an toàn vì tảo đó có thể không độc với cá nhưng lại độc với con người. Còn trường hợp thứ 2, nếu cá chết do ăn tảo độc thì người ăn cá chết đó chắc chắn là sẽ bị ảnh hưởng tới sức khỏe.
Nói về giải pháp khi kết luận cá chết là do "thủy triều đỏ", ông Lân cho biết, cần phải biết rõ được nguyên nhân, nếu là do con người tác động tới thì phải giảm ni tơ và phốt pho để hạn chế sự phát triển của tảo.
PGS.TS Đoàn Văn Bộ: Phải làm lại bộ tiêu chuẩn mới
PGS.TS Đoàn Văn Bộ - Khoa Khí tượng thủy văn và Hải dương học (Đại học Khoa học Tự nhiên) cho hay, năm 1995, Việt Nam đã có tiêu chuẩn chất lượng môi trường nước biển và đến năm 2008 ban hành lại, có bổ sung thêm một số tiêu chuẩn. Tuy nhiên, bộ tiêu chuẩn này gần như là "copy" lại của các nước ASEAN, Úc hay Canada.
Ông Bộ nêu ý kiến: "Tôi đề nghị phải làm lại bộ tiêu chuẩn này bởi gần như không có cơ sở khoa học nào về địa lý, môi trường của Việt Nam cả. Có những vùng, theo tiêu chuẩn đấy là an toàn về môi trường nhưng lại có vấn đề. Có những khu vực bảo là bị ô nhiễm rồi nhưng hệ sinh thái vẫn đẹp đẽ, sinh vật vẫn sống tốt. Nghĩa là tiêu chuẩn đấy rất vô lý, không đúng với thực tế ở Việt Nam".
Từ đó, chiếu vào vụ cá chết hàng loạt dọc bờ biển miền Trung, TS Bộ cho rằng có thể do lỗi tiêu chuẩn chưa sát, có thể là kẽ hở để doanh nghiệp xả thải gây ô nhiễm môi trường nước biển.
"Chắc chắn là có chất độc trong nước biển cá mới chết nhiều như thế. Trong vụ việc này, tôi thấy có thể do ảnh hưởng từ con người " - ông Bộ nhận định.
Trước thông tin Sở TNMT phát hiện có kim loại nặng trong nước biển, ông Bộ cho rằng chỉ có những thủy ngân, asen là có độc lực mạnh gây chết cá ngay, còn các loại như đồng, sắt, chì thì ảnh hưởng lâu dài.
Theo_Dân việt
Chuyên gia phản bác nguyên nhân thuỷ triều đỏ làm chết cá Hiện tượng tảo nở hoa thường làm chết cá tầng mặt, dễ phát hiện bằng mắt thường trong khi ở miền Trung cá lại chết ở tầng đáy, không có biểu hiện rõ ràng, nhiều chuyên gia phân tích. Tối 27/4, Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố kết quả điều tra sơ bộ nguyên nhân cá chết hàng loạt ở miền...