Thủy điện có nghe lời Bộ trưởng Công thương?

An toàn thủy điện phải được coi trọng và lợi ích của người dân vùng hạ du phải được đặt lên hàng đầu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng đã khẳng định như vậy tại Hội nghị giữa kỳ đánh giá tình hình triển khai Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ về tăng cường công tác quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng, vận hành khai thác công trình thủy điện.

Theo VOV, Bộ trưởng thừa nhận, vai trò điều hành các dự án thủy điện nhiều khi khác nhau, nhiều nơi còn chú trọng khâu phát điện, coi thường chỉ tiêu an toàn và tính mạng của người dân

“Giữa lợi ích phát điện với việc cấp nước tại các dự án thủy điện phải được cân đối hài hòa. Trong đó, an toàn thủy điện phải được coi trọng và lợi ích của người dân vùng hạ du phải được đặt lên hàng đầu, việc phát điện phải đặt sau lợi ích của người dân vùng hạ du”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nhấn mạnh.

“Sống chung với lũ” là khái niệm mà người dân đang phải hàng ngày nhớ như in

Mặc dù mong muốn và chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công thương là như vậy nhưng trên thực tế thủy điện vẫn đang đi ngược lại điều này và tình trạng ngăn nước vào mùa cạn, xả nước mùa lũ vẫn xảy ra.

Cách đây đúng tròn một tháng, khi Bộ Công Thương làm việc với UBND tỉnh Phú Yên sau khi kiểm tra việc quy hoạch, đầu tư xây dựng và vận hành thủy điện trên lưu vực sông Ba, Chủ đầu tư Nhà máy Thủy điện Krông H’năng đã nói rằng: “Buộc hồ chúng tôi phải xả xuống dưới mực nước thiết kế 2,5 m để đón lũ nhưng nếu dự báo sai, lũ không về thì sao, nước đâu để bù lại? Nếu làm vậy, mỗi năm chúng tôi sẽ thiệt hại trên 30 tỉ đồng.Lo cho hạ du mà chúng tôi thiệt hại thì nhà nước phải bù cho chúng tôi chứ?”, ông Tuấn đòi hỏi.

Và sau đó ông Cao Quốc Hưng, Thứ trưởng Bộ Công Thương: “Đề nghị Cục Điều tiết điện lực xem lại, nếu theo quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Ba gây thiệt hại cho thủy điện thì lên phương án đền bù lại bằng giá điện”.

Đề nghị của thủy điện cũng được Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực Bộ Công Thương, nhìn nhận: “Thực hiện đúng quy trình này sẽ ảnh hưởng đến các nhà máy. Cần bảo đảm cho hạ du nhưng phải bảo đảm lợi ích các nhà máy thủy điện”.

Tiếp đến ông Nguyễn Tài Anh, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam còn nói thẳng: không thể có phương án cắt lũ trên sông Ba! “Chúng ta không kỳ vọng gì thủy điện sẽ cắt được lũ cho hạ du. Không bao giờ cắt được! Sẽ còn lũ tiếp diễn. Chúng ta phải chấp nhận sống chung với lũ”.

Những phát biểu này khiến dư luận chỉ thấy rằng không ai lên tiếng bảo vệ quyền lợi của dân mà mới chỉ thấy cơ quan quản lý nhà nước bênh cho thủy điện. Và đó không phải lần đầu tiên

Thực tế này từng được chứng minh nhiều lần và có lẽ câu chuyện được nhắc tới nhiều là vụ Đà Nẵng từng dọa kiện Bộ Tài nguyên và Môi trường khi xây dựng quy trình vận hành liên hồ chứa sông Vu Gia – Thu Bồn có nguy cơ khiến người dân hạ du bị thiếu nước vào mùa cạn.

Theo ông Huỳnh Vạn Thằng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Đà Nẵng, cái chính là Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng quy trình để rồi biến một nơi rất ít khi bị thiếu nước hay hạn hán (trước kia có thiếu nước cũng chỉ từ 3-7 ngày vào mùa khô) bây giờ đẩy họ vào tình thế suốt 8 tháng mùa khô bị thiếu nước.

Không riêng gì quy trình vận hành liên hồ mùa cạn, mà với mùa lũ ông Thắng cũng nói rõ là quy trình xây dựng luôn có lợi cho thủy điện.

Minh chứng cho nhận định này, ông Thắng nhắc lại một điểm mà trong quy trình vận hành liên hồ chứa mùa lũ có thực hiện đúng thì người dân hạ du cũng “hứng đủ” lũ.

Đó là quy trình vận hành hồ chứa mùa lũ quy định dự báo xả lũ trong 24h thế nhưng ông Thắng cho rằng chỉ là ép vào chứ không thể thực hiện được vì quá vô lý. Lý do là vì nó chỉ được thực hiện được ở hồ thủy điện lớn như sông Đà, Sơn La vì khả năng dự báo có thể kéo dài được 24h thì dự báo hoàn toàn chính xác.

Còn thủy điện miền Trung lại nằm ngay trên thượng nguồn, sông lại gấp nên không thể dự báo trong 24h được. Khi lũ lớn đến thì hạ hồ nước tạo dung tích để lũ đến cắt bớt đỉnh lũ. Nhưng như trận bão hồi tháng 11/2013 thì chỉ có 6 tiếng đồng hồ đã gây lũ. Nhưng thực ra sau 2 tiếng đồng hồ đỉnh lũ đã xuất hiện.

“Như vậy thì không ai thực hiện được theo như quy trình. Khi đó người ta chỉ biết đỉnh lũ đến là thủy điện xả lũ để đón đỉnh lũ nhưng cũng không kịp vì chỉ sau 2 tiếng đỉnh lũ đã về, kết hợp với cả lũ nhân tạo từ thủy điện xả ra. Như vậy thì không có cách gì để gọi là thủy điện tham gia cắt lũ mà là xả lũ chồng lũ thì đúng hơn”, ông Thắng nêu.

Còn nhớ, khi cơn bão số 15 hồi tháng 11/2013 xảy ra gây lũ đến bất ngờ. Thiệt hại của người dân là có thật, song phía chủ đầu tư thủy điện Đăk Mi 4 vẫn cho rằng họ làm đúng quy trình.

Chính vì thực tế đó, khi Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng yêu cầu thủy điện phải đảm bảo an toàn, loại ích cho hạ du dù sao cũng khiến cho người dân được an ủi thêm phần nào sau những diễn biến liên quan đến thủy điện thời gian qua.

Phương Nguyên

Theo_Báo Đất Việt