Thuốc tế bào gốc – sản phẩm ra lò từ trường đại học

Sau gần 10 năm nghiên cứu và phát triển, Viện Tế bào gốc (Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG – TPHCM) cho ra đời sản phẩm Cartilatist – dạng thuốc từ tế bào gốc ( thuốc tế bào gốc) đầu tiên ở Việt Nam.

Hy vọng mới cho người bệnh

Cartilatist là tên của một sản phẩm tế bào gốc thu từ mô mỡ người, sử dụng để điều trị thoái hóa khớp gối và thoái hóa cột sống. Mỗi liều điều trị được đựng trong một ống thủy tinh nhỏ chứa 5 – 10 triệu tế bào gốc và được bảo quản trong nhiệt độ từ -40 đến -86 độ C.

Tế bào gốc từ mô mỡ được thu nhập, phân lập và tăng sinh theo một quy trình đặc biệt để chọn lựa những tế bào gốc có đặc tính phù hợp nhất. Quy trình tăng sinh là hoàn toàn tự động trong các bioreactor lớn với sự kiểm soát nghiêm ngặt các điều kiện sản xuất và đảm bảo chất lượng để mang lại tính an toàn và hiệu quả sử dụng cao.

PGS.TS Phạm Văn Phúc – Viện trưởng Viện Tế bào gốc cho biết: Thoái hóa khớp và thoái hóa cột sống là một bệnh lý phổ biến trên thế giới. Riêng ở Mỹ có hơn 10% người trưởng thành bị bệnh này. Đây là bệnh mạn tính liên quan sự thoái hóa sụn, dẫn đến hình thành các gai xương, thay đổi cấu trúc xương và cuối cùng là mất chức năng của khớp.

Hiện tại, thoái hóa khớp được điều trị chủ yếu bằng thuốc giảm đau, hyaluronic acid và neridronate. Tuy nhiên, cách điều trị này chủ yếu làm giảm triệu chứng, giúp giảm đau và kiểm soát viêm, không có tác dụng ngăn chặn hay tái tạo thoái hóa khớp.

“Trong một cách tiếp cận khác, thoái hóa khớp được điều trị với huyết tương giàu tiểu cầu (platelet-rich plasma – PRP). Nhiều nghiên cứu cho thấy, cách làm này cải thiện một số triệu chứng của thoái hóa khớp nhưng cũng không hiệu quả sau thời gian dài theo dõi. Do đó, một số nghiên cứu đã kết hợp việc tiêm PRP với tế bào gốc.

Công bố gần đây cho thấy, tế bào gốc trung mô kết hợp với PRP có thể cải thiện được tổn thương sụn, cải thiện các thang điểm VAS so với việc chỉ sử dụng PRP. Việc sử dụng kết hợp tế bào gốc và PRP được cho là tăng hiệu quả điều trị bởi tế bào gốc có thể biệt hóa thành các tế bào gốc sụn và đóng góp quan trọng vào quá trình ức chế viêm khớp” – PGS.TS Phạm Văn Phúc nhấn mạnh.

Bắt kịp xu thế quốc tế

Mặc dù tế bào gốc trung mô ở dạng làm giàu hay tinh sạch có thể điều trị thoái hóa khớp hiệu quả nhưng liệu pháp này vẫn còn hạn chế: hiệu quả điều trị không ổn định, chất lượng tế bào gốc giảm mạnh ở những bệnh nhân lớn tuổi hay mắc các bệnh mạn tính, chi phí điều trị cao.

Để giải quyết những khuyết điểm trên, liệu pháp tế bào gốc off-the-shelf phát triển, mang lại nhiều ưu điểm (tế bào gốc được chọn để sản xuất là loại tốt, không phụ thuộc vào tế bào gốc của bệnh nhân), việc sản xuất được kiểm soát chặt chẽ chất lượng theo các hướng dẫn như GMP-WHO, giá thành giảm do sản xuất hàng loạt.

Cartilatist là kết quả của một nghiên cứu có lộ trình công nghệ rõ ràng, kiên trì trong suốt 10 năm của Viện Tế bào gốc (trước đây là Phòng Thí nghiệm Nghiên cứu và Ứng dụng Tế bào gốc – PTN).

Bắt tay vào nghiên cứu từ năm 2007, PTN nghiên cứu phân lập tế bào gốc từ mô mỡ; nghiên cứu phát triển kit tách chiết tế bào gốc từ mô mỡ người sử dụng collagenase…

Đến năm 2016, PTN bước đầu công bố hiệu quả điều trị thoái hóa khớp bằng SVF và PRP, đồng thời phát triển thành công thế hệ 2 của kit tách chiết tế bào gốc từ mô mỡ (tên là Cell extraction kit) và kit tách huyết tương giàu tiểu cầu 5PRP.

Hai năm sau, công nghệ Cartiatist hoàn thiện ở mức sản xuất quy mô pilot được chuyển giao cho Công ty TNHH Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh để tiếp tục hoàn thiện và sản xuất thương mại. Hiện, Viện Tế bào gốc xem xét việc chuyển giao công nghệ Cartilatist cho đối tác thứ hai tại châu Âu để khai thác thị trường châu Âu và Mỹ.

Trong quá trình nghiên cứu Cartilatist, Viện Tế bào gốc đã đạt nhiều giải thưởng: Giải thưởng Techmart quốc tế Việt Nam cho Kit tách tế bào gốc mô mỡ năm 2015; Giải thưởng Techmart quốc tế Việt Nam cho kit tách huyết tương giàu tiểu cầu năm 2015; Giải thưởng Techmart quốc tế Việt Nam cho quy trình công nghệ nuôi cấy tế bào gốc trung mô năm 2015 và Giải thưởng KOVA cho công trình chế tạo kit tách tế bào gốc mô mỡ và huyết tương giàu tiểu cầu năm 2016.

Theo Giáo dục Thời đại