Thuốc giảm đau như “con dao hai lưỡi”, dùng sao cho an toàn?

Thuốc giảm đau, kể cả kê đơn lẫn không kê đơn, được nhiều người ưa dùng vì nó có tác dụng tức thì nhưng nếu lạm dụng có thể gây nguy hiểm.

Đối với nhiều người, thuốc giảm đau được xem là thần dược vì nó làm cho con người dễ chịu, dịu đi những cơn đau như đau khớp, đau đầu, đau bụng. Trên thực tế, loại thuốc này chỉ mang lại hiệu quả đi kèm với sự an toàn khi được sử dụng đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ. Sử dụng thuốc sai cách có thể gây ra cho cơ thể những hậu quả nghiêm trọng đáng tiếc và thậm chí có thể dẫn tới tử vong.

Thuốc giảm đau OTC (tức không kê đơn) có hai loại chính là acetaminophen (như Tylenol) và NSAID (thuốc kháng viêm non steroid). Nhóm NSAID không cần kê đơn có aspirin, ibuprofen (Motrin và Advil) và naproxen (Aleve), đôi khi NSAID cũng được bán theo đơn của bác sĩ.

Làm sao để sử dụng thuốc giảm đau an toàn?

Đối với nhóm người khỏe mạnh nếu khi dùng thuốc giảm đau không kê đơn cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng, nhìn chung rủi ro đối với loại thuốc nàu tương đối nhỏ. Nếu dùng thuốc thường xuyên, bạn cần lưu ý lựa chọn hai thành phần thuốc này phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ đau, tiền sử bệnh tật và cơ địa.

Trước tiên bạn nên dùng liều thấp nhất với thời gian hiệu quả ngắn nhất, bất kể là thuốc giảm đau nào. Acetaminophen được xem là an toàn nhất cho đường ruột, mặc dù mức giảm đau, giảm viêm kém hơn các loại thuốc khác, riêng Celebrex chỉ nên xem như một phương sách cuối cùng. Không nên dùng thuốc quá liều trong thời gian trên 10 ngày, trừ khi có ý kiến của bác sĩ.

Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu dùng aspirin nhằm giảm thiểu rủi ro tăng bệnh ung thư ruột kết. Không nên dùng thuốc này trước 8 giờ và sau nửa giờ sau khi uống aspirin liều thấp vì Ibuprofen có thể ức chế chặn tác dụng chống đông máu của aspirin.

NSAID và SSRI là nhóm thuốc giảm đau rất dễ tương tác với các loại thuốc giảm đau khác, nên những người mắc bệnh trầm cảm dùng NSAID thì hiệu quả giảm tới 25% so với các loại thuốc chống trầm cảm có tên SSRI (chất ức chế chọn lọc serotonin), như Prozac và Paxil. Ngoài ra việc kết hợp các thuốc SSRI và NSAID có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa, trong trường hợp này acetaminophen được xem là lựa chọn tốt cho nhóm người dùng SSRI.

Dù bị đau như thế nào thì tốt nhất bạn hãy thử dùng liệu pháp không dùng thuốc giảm đau để trị chứng đau mãn tính. Ví dụ như đối với bệnh nhân viêm khớp hoặc đau lưng, nên thay thuốc giảm dau dài kỳ bằng liệu pháp vật lý trị liệu, tập thể dục, giảm cân, và liệu pháp nóng hoặc lạnh.

Nhìn chung khi muốn sử dụng thuốc giảm đau bạn nên cân nhắc giữa cái được và mất khi dùng nhóm dược phẩm này, đặc biệt là nhóm người mắc bệnh tim và có nguy cơ mắc bệnh tim cao, tăng huyết áp không kiểm soát hoặc nhóm người nghiện rượu nặng, trẻ em, phụ nữ có thai và cho con bú, người cao tuổi.