“Thực tế có bức cung, nhục hình liên quan đến án oan, sai”
Phiên chất vấn Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình đang diễn ra tại UB Thường vụ Quốc hội, đại biểu Đỗ Văn Đương truy vấn, có bức cung, nhục hình trong 5 vụ án có dấu hiệu oan sai đang được giám sát? Thượng tướng Lê Quý Vương xác nhận, kiểm tra thực tế có hiện tượng này.
Đại biểu Đỗ Văn Đương nhắc lại 5 vụ án đặc biệt nghiêm trọng dư luận đang quan tâm với hàng loạt câu hỏi: Bản án tử hình với Hồ Duy Hải về tội giết người, cướp tài sản xảy ra năm 2008 có oan hay không? Sao khi Chủ tịch nước đã bác đơn xin ân giảm và bị cáo đã có đơn xin thi hành án sớm thì tòa lại quyết định hoãn thi hành án?
Tại sao cùng tội giết người, hiếp dâm trẻ em mà Lê Bá Mai ở Bình Thuận nhận án tù chung thân còn Hàn Đức Long ở Bắc Giang lại chịu án tử hình?
Vụ ông Nguyễn Thanh Chấn có đơn kêu oan nhiều năm qua nhưng tại sao chỉ đến khi hung thủ thực sự của vụ án là Lý Nguyễn Chung ra đầu thú thì mới được xem xét?
Đại biểu Đỗ Văn Đương hỏi thẳng vào 5 vụ án đặc biệt đang được giám sát.
Vụ Huỳnh Văn Nén ở Bình Thuận có người đã làm đơn tố giác tội phạm từ năm 2000 là biết 2 đối tượng khác gây ra vụ giết người, cướp tài sản chứ không phải Nén nhưng không được xem xét mà đến giờ, khi xét lại vụ án, một trong những lý do đưa ra lại là đơn tố cáo của nhân chứng này chưa được giải quyết?
Bản án tử hình với Nguyễn Văn Trưởng (Hải Phòng) về tội giết người đã đúng, tương xứng chưa khi Trường không trực tiếp hành động, giết chết nạn nhân?
Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình phân trần, 5 vụ án đặc biệt này đang được các cơ quan tố tụng phối hợp giải quyết đều là những vụ án cũ, cần xem xét rất cẩn trọng để phát hiện sai sót trong điều tra truy tố xét xử và cũng như xác định vụ án nào đã giải quyết đúng, chỉ thận trọng xem xét lại do có đơn kêu oan. Các vụ việc, ông Bình nhận định, đều phức tạp nên cần thận trọng để xác định nếu oan thì kết luận là oan còn có tội thì cũng xác định đúng căn cứ buộc tội.
Với vụ án Hồ Duy Hải xảy ra năm 2008, cơ quan chức năng xác định 2 nhân viên của bưu điện Cầu Voi (Long An) giết người gây bức xúc rất lớn trong dư luận, gia đình bị hại, xã hội đòi hỏi tìm ra thủ phạm để trừng trị. CQĐT đã tiến hành truy xét (vì không bắt quả tang) nên quá trình thu thập chứng cứ gặp nhiều khó khăn. Sau đó phát hiện nghi can là Hồ Duy Hải thì quá trình điều tra bị cáo thừa nhận tội, có luật sư dự cung. CQĐT cũng xác định nhiều chứng cứ khác để chứng minh tội trạng của Hồ Duy Hải.
Ông Bình điểm lại diễn biến vụ việc, tại tòa sơ thẩm bị cáo nhận tội, bị cáo nhận là do mình gây ra án mạng này, không có mớm cung nhục hình. Tại tòa phúc thẩm, một phần bị cáo cho là mình không phạm tội nhưng chứng cứ chứng minh không rõ. CQĐT sau đó xác định có một số sai sót trong quá trình điều tra nhưng không làm ảnh hưởng bản chất vụ án nên vẫn kết tội.
Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình trả lời chất vấn trước UB Thường vụ Quốc hội.
Video đang HOT
“Vậy nói có oan hay không trong vụ này, tòa án trên cơ sở nghiên cứu vụ án thì chưa phát hiện căn cứ kháng nghị dù có một số sai sót trong quá trình thu thập chứng cứ của CQĐT. VKSND cũng xác định như vậy nên đã thống nhất báo cáo. Vụ án có sự giám sát của Quốc hội, đã lập tổ liên ngành do VKS chủ trì, phúc tra lại quá trình lấy cung với Hồ Duy Hải. Khi đoàn liên ngành trại giam vào hỏi, bị cáo vẫn nhận tội. Đơn của bị cáo cũng chỉ có nội dung xin giảm án tử hình hoặc nếu không được thì xin thi hành án ngay. Chúng tôi đã rất thận trọng, khi có kết luận giám sát sẽ rất thận trọng, nếu có căn cứ sẽ kháng nghị ngay” – Chánh án tối cao trình bày.
Việc hoãn thi hành khi Chủ tịch nước đã bác đơn xin ân giảm, theo lý giải của ông Bình là thuộc vấn đề pháp lý, do tôn trọng nguyện vọng của gia đình và dư luận xã hội khi mẹ bị cáo đến TA tỉnh Long An xin hoãn thi hành án, báo chí thì phản ánh nhiều, thiên về việc đặt câu hỏi có oan hay không.
Về vụ Lê Bá Mai và Hàn Đức Long, Chánh án TAND tối cao cho biết, cả 2 cùng phạm tội hiếp dâm trẻ em, hình phạt khác nhau là do việc áp dụng pháp luật vì theo quy định của luật thì tội này có khung hình phạt rất rộng, từ 12 năm, 20 năm, tù chung thân đến tử hình nên mỗi hội đồng xét xử có quyết định độc lập khác nhau, trong phạm vi khung hình phạt này. Chánh án tối cao tôn trọng và cũng không thể can thiệp vào quyết định của HĐXX, chỉ khi có căn cứ thì Chánh án tòa, Viện trưởng VKS sẽ xem xét kháng nghị. Với vụ này, ông Bình thông tin, bản thân ông đã ký kháng nghị với tư cách Chán án TAND tối cao và HĐXX giám đốc thẩm đã chấp nhận kháng nghị, hủy án để xem xét lại.
Về hình phạt tử hình của Nguyễn Văn Trưởng (Hải Phòng), Chánh án Trương Hòa Bình điểm lại, vụ án có kháng nghị của Viện trưởng VKS kháng nghị theo hướng giảm án từ tử hình xuống chung thân nhưng Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã bác kháng nghị. Có ý kiến cho rằng Trưởng không trực tiếp làm cho nạn nhân tử vong mà do người khác nhưng người này cũng là tay chân cấp dưới trong băng nhóm do Trưởng cầm đầu, thực hiện theo lệnh của Trưởng nên rõ ràng việc chết người là trong ý chỉ của Trưởng.
“Xin khẳng định đây không phải là vụ án oan nhưng nếu có yêu cầu của Quốc hội thì sẽ tiếp tục xem xét thận trọng, chờ sau khi có kết luận giám sát của đoàn giám sát” – ông Bình quả quyết.
Đại biểu Đỗ Văn Đương dấn thêm vấn đề với một truy vấn khác: “Trong 5 vụ án này dư luận cho rằng có hiện tượng bức cung, nhục hình. Có đơn tố cáo về việc này của chính các bị can bị cáo, giải quyết thế nào?”.
Câu hỏi được chuyển cho Thứ trưởng Bộ Công an – Thượng tướng Lê Quý Vương. Ông Vương xác nhận, qua thực tế kiểm tra thấy đúng là có chuyện bức cung, nhục hình liên quan đến vấn đề án oan, sai.
Thứ trưởng Công an Lê Quý Vương xác nhận thực tế kiểm tra có việc bức cung, nhục hình tại CQĐT.
Cụ thể với 5 vụ án đang được giám sát, ông Vương khái quát, sau khi xảy ra vụ Nguyễn Thanh Chấn thì đồng loạt có nhiều phạm nhân đệ đơn kêu oan sai. Các vụ án này đều xảy ra lâu, ít cũng 5-7 năm, nhiều như Huỳnh Văn Nén, từ 1998 đến nay đã gần 20 năm. Vậy nên khi có thông tin, Bộ Công an đã cùng với các cơ quan để xem xét thận trọng chứ nói về luật, các vụ án này đều đã được đưa ra xét xử, kết tội. Và theo quy trình, các vụ án giết người cũng đều có luật sư tham gia bào chữa.
“Có việc bức cung, nhục hình mà đối tượng nhận tội hay không thỉ cần xem xét tổng thể, đánh giá cụ thể mới xác định được” – Tướng Vương nói.
Điểm lại vụ Vụ Huỳnh Văn Nén, Thứ trưởng Công an giải thích về lời khai của một nhân chứng về 2 đối tượng là người gây án thì trong đó, người tên Việt thì đã chết từ lâu, người tên Thọ thì đã trốn khỏi địa phương, cần phải lập chuyên án để xác định rõ xem có oan hay không. Người tố cáo việc này chỉ là người nghe nói lại chứ không phải trực tiếp chứng kiến sự việc.
Vụ Hồ Duy Hải, tướng Vương khẳng định, đến giờ cơ bản các chứng cứ đều chứng minh Hải là người gây ra vụ án, đều thiên về khẳng định tội trạng của Hải, còn các điểm khác cần xem xét một cách thận trọng, khách quan.
Lý giải việc xảy ra oan sai, ông Vương cho rằng, nguyên nhân là cơ bản trong công tác tố tụng chưa tôn trọng chứng minh sự thật khách quan, xem xét chứng cứ mới chỉ coi trọng lời khai, theo hướng trọng cung hơn trọng chứng. Thiếu sót ngay trong hoạt động điều tra thể hiện ở việc, cơ quan điều tra mới chỉ tập trung khai thác lời khai mà chưa chú trọng công tác khám nghiệm hiện trường, đánh giá hiện trường, thu giữ bảo quản vật chứng.
Nguyên nhân chủ quan của cán bộ điều tra thì Thứ trưởng Công an nhận định,cơ bản do năng lực, phẩm chất mà có những việc do nôn nóng, chạy theo thành tích nên dẫn đến hấp tấp, làm sai.
P.Thảo
Theo Dantri
Kiên quyết phòng, chống bức cung, nhục hình trong điều tra tội phạm
Sáng 11-9, tại Hà Nội, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tổ chức phiên họp về "Việc chấp hành pháp luật trong thu thập, đánh giá chứng cứ, chống bức cung, nhục hình của Cơ quan điều tra chuyên trách trong hoạt động điều tra vụ án hình sự". Tại phiên họp, Đại tướng Trần Đại Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đã có bài phát biểu với nhiều nội dung quan trọng.
Chấp hành nghiêm túc quy định của pháp luật trong công tác điều tra,
không để oan, sai, bỏ lọt tội phạm
Thống nhất trong chỉ đạo
Với phương châm nhất quán kiên quyết phòng, chống bức cung, nhục hình và những vi phạm pháp luật khác trong hoạt động điều tra tội phạm, trong những năm qua, Đảng ủy Công an Trung ương và Bộ Công an đã chỉ đạo toàn lực lượng CAND quán triệt thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ về phòng, chống tội phạm. Bộ Công an đã ban hành nhiều chỉ thị về việc tăng cường chấp hành pháp luật, chấn chỉnh sai phạm trong hoạt động điều tra; khắc phục tình trạng làm oan người vô tội trong các vụ án hình sự và xử lý trách nhiệm đối với cán bộ công an có liên quan; khắc phục sơ hở, thiếu sót, chấn chỉnh sai phạm trong công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm; ngăn chặn, chấn chỉnh, xử lý vi phạm và các hiện tượng tiêu cực trong thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, chiến sĩ CAND...
Qua đó, công tác tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đã có nhiều chuyển biến tích cực, đi vào nền nếp. Đã phát hiện, khởi tố điều tra và xử lý nghiêm minh, kịp thời theo đúng quy định của pháp luật các hành vi phạm tội xảy ra. Công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm cơ bản đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm; tỷ lệ khởi tố vụ án, khởi tố bị can và kết luận điều tra chuyển Viện kiểm sát đề nghị truy tố năm sau cao hơn năm trước. Cơ quan điều tra các cấp đã chấp hành nghiêm túc những quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự và những văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trong việc phát hiện, thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ; tập trung chỉ đạo chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác điều tra, xử lý tội phạm; đẩy nhanh tiến độ điều tra các vụ án trọng điểm, rà soát các vụ án còn tồn đọng để giải quyết dứt điểm; phối hợp chặt chẽ với Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân đưa nhiều vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp ra truy tố, xét xử bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Vẫn còn thiếu sót
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ, chống bức cung, nhục hình và việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm của Cơ quan điều tra các cấp trong CAND cũng còn một số hạn chế, thiếu sót, cá biệt ở nơi này, nơi khác còn xảy ra một số trường hợp oan, sai, bức cung, nhục hình, ảnh hưởng đến uy tín của các cơ quan tiến hành tố tụng, gây bức xúc trong dư luận. Đối với những trường hợp cán bộ, chiến sĩ công an có hành vi vi phạm trong hoạt động điều tra tội phạm, Đảng ủy Công an Trung ương và Bộ Công an đã chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương phối hợp với Viện kiểm sát, Tòa án và các cơ quan chức năng xem xét, làm rõ và xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những hạn chế, thiếu sót nêu trên, là do tình hình tội phạm những năm gần đây tiếp tục diễn biến phức tạp; số vụ án phát hiện và khởi tố hàng năm đều tăng; tính chất tội phạm ngày càng nghiêm trọng, phức tạp hơn; thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, xảo quyệt; từ đó đã tạo áp lực lớn cho cán bộ, chiến sĩ Cơ quan điều tra các cấp trong khi thi hành công vụ; nhiều trường hợp nguy hiểm đến tính mạng cán bộ, chiến sĩ thực thi công vụ.
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ chưa đồng bộ, thiếu chặt chẽ. Bộ luật Hình sự còn nhiều nội dung chưa được cấp có thẩm quyền giải thích, hướng dẫn, dẫn đến việc đánh giá chứng cứ thiếu thống nhất trong vụ án hình sự.
Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra ở một số địa phương còn thiếu sâu sát trong lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát điều tra viên trong hoạt động điều tra một số vụ án; một số điều tra viên còn có tư tưởng chủ quan, nóng vội trong việc thu thập, đánh giá, sử dụng chứng cứ, còn nặng về thu thập chứng cứ buộc tội, chưa coi trọng đầy đủ việc thu thập chứng cứ gỡ tội.
Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nội bộ để phát hiện những sơ hở, thiếu sót trong hoạt động điều tra vụ án hình sự ở một số đơn vị, địa phương, trong một số vụ án đạt hiệu quả chưa cao.
Xử lý trách nhiệm liên đới
Để kịp thời khắc phục những sơ hở, thiếu sót, cũng như chấn chỉnh các sai phạm trong chấp hành pháp luật về thu thập, đánh giá chứng cứ, chống bức cung, nhục hình trong hoạt động điều tra tội phạm của lực lượng CAND, Đảng ủy Công an Trung ương và Bộ Công an đã chỉ đạo Cơ quan điều tra Công an các cấp và các cơ quan khác trong CAND được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ về phòng, chống tội phạm; các quy định của Bộ Công an về công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm.
Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an các cấp phải nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn đối với Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra và Điều tra viên nhằm phát hiện kịp thời, chấn chỉnh, khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm; xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm nghiêm trọng và kiên quyết điều chuyển khỏi Cơ quan điều tra những cá nhân vi phạm trong công tác điều tra vụ án hình sự; xử lý trách nhiệm liên đới của Thủ trưởng Cơ quan điều tra nếu để xảy ra bức cung, nhục hình, làm sai lệch hồ sơ vụ án.
Chú trọng giáo dục, bồi dưỡng cán bộ, chiến sĩ về tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp; tăng cường kiểm tra, hướng dẫn, ngăn ngừa hiện tượng bức cung, mớm cung, nhục hình trong công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm.
Làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra, hướng dẫn việc chấp hành pháp luật đối với hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra các cấp, tăng cường phối hợp giữa Cơ quan điều tra các cấp trong CAND với các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng những thành tựu khoa học vào công tác điều tra.
Theo báo cáo của TAND Tối cao, từ 1-1-2011 đến 31-12-2013, TAND cấp sơ thẩm đã thụ lý 602 vụ với 828 bị cáo về các tội xâm phạm hoạt động tư pháp, trong đó không thụ lý vụ án nào về tội bức cung. Tuy nhiên, tội dùng nhục hình có xu hướng ngày càng gia tăng: Năm 2011 có 1 vụ/2 bị cáo; năm 2012 thụ lý 4 vụ/7 bị cáo; năm 2013 thụ lý 5 vụ/14 bị cáo. Các tòa án đã giải quyết, xét xử theo thủ tục sơ thẩm 5 vụ với 10 bị cáo về tội dùng nhục hình, phúc thẩm 3 vụ với 3 bị cáo.
Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang cũng cho biết, trong 3 năm qua, đã có 19 cán bộ, chiến sĩ bị tước danh hiệu công an nhân dân, bị khởi tố, truy tố về những vi phạm pháp luật trong hoạt động điều tra; 183 trường hợp trong cơ quan cảnh sát điều tra các cấp do có sai phạm và vi phạm quy trình, quy chế công tác trong hoạt động điều tra đã bị xử lý kỷ luật.
Để thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật trong hoạt động điều tra tố tụng và từ thực tiễn tình hình, Bộ Công an đề nghị Quốc hội sớm sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự; đẩy nhanh tiến độ thông qua các luật liên quan hoạt động điều tra, như Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Tạm giữ, tạm giam... Đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm giải thích Bộ luật hình sự, các luật, pháp lệnh để có sự thống nhất áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình thực hiện. Quốc hội, Chính phủ tiếp tục quan tâm bổ sung biên chế, đầu tư kinh phí, trang thiết bị phục vụ hoạt động điều tra, xử lý tội phạm.
Theo ANTD
Sửa luật để chống bức cung, nhục hình Ngày 6.6, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao Việt Nam phối hợp với Chương trình phát triển của Liên Hiệp Quốc (UNDP) tại Việt Nam tổ chức hội thảo quốc tế về Công ước chống tra tấn và các hình thức đối xử hoặc trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo hoặc hạ nhục con người. Ảnh minh họa Ông Vũ Hồng Nam,...