Thực hiện “quyền im lặng” để giảm tối đa oan, sai
“Nếu bỏ lọt tội phạm là sai một lần thì làm oan là nhân đôi số lần sai vì làm oan người này sẽ là bỏ lọt tội phạm khác. Việc dùng mọi biện pháp, kể cả vũ lực buộc nghi can phải khai nhận tội mà mình không thực hiện là nguyên nhân gốc rễ của những vụ án oan chấn động dư luận vừa qua” – Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu.
Bà Lê Thị Nga là một trong những đại biểu đầu tiên bấm nút, phát biểu trong phiên thảo luận về dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự sửa đổi tại Quốc hội sáng nay, 17/6.
Đại biểu Lê Thị Nga: “Quyền im lặng” là một phương thức tự bảo vệ đơn sơ nhất, nhưng khả thi nhất cho người dân. (Ảnh: Việt Hưng)
Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp đi thẳng vào vấn đề đang nhận nhiều quan điểm trái chiều nhất hiện nay là đề xuất quy định “quyền im lặng” của người bị bắt, tạm giam, tạm giữ. Không dùng khái niệm “quyền im lặng”, bà Nga nhấn mạnh đây là quyền “không buộc phải đưa ra lờ.i kha.i chống lại chính mình hoặc buộc phải nhận mình có tội”.
Bà Nga phân tích, đây là vấn đề xuất phát từ quyền tự nhiên của con người là quyền tự bảo vệ. Theo bà Nga, một người là thủ phạm nhưng có thể có hàng chục người bị tình nghi và bị tình nghi chưa phải là có tội. Luật cần đảm bảo quyền này cho những người bị tình nghi khi bản thân họ tự thấy chưa đủ điều kiện về nhiều mặt như kiến thức pháp luật, về thể chất, tinh thần; họ cần thời gian để bình tĩnh suy nghĩ cân nhắc, cần có người trợ giúp về mặt pháp lý để tránh tình trạng tự đưa mình vào tình thế bất lợi, tự buộ.c tộ.i chính mình.
Nữ đại biểu chỉ rõ, thực tế cho thấy, lần đầu bị công an triệu tập, nhiều người mất bình tĩnh, thậm chí hoảng loạn, nhất là người ít hiểu biết pháp luật, v.ị thàn.h niê.n, người dân tộc thiểu số, có những trường hợp đã t.ự sá.t tại nơi lấy lờ.i kha.i hoặc nơi giam giữ. Bà Nga dẫn ví dụ trường hợp anh Hoàng Văn Ngài, người dân tộc H’Mông, t.ự sá.t năm 2013 tại Công an Gia Nghĩa – Đăk Nông sau 02 ngày bị triệu tập lên làm việc.
Quyền tự bảo vệ, theo đó, thực chất là một phần quan trọng của quyền bào chữa. Đây là một phương thức tự bảo vệ đơn sơ nhất, nhưng khả thi nhất cho người dân dù ở trình độ nhận thức pháp luật thấp nhất trước sự đối diện với cán bộ điều tra được đào tạo bài bản về thủ pháp điều tra, dầy dạn nghiệp vụ thẩm vấn.
Thực hiện quyền này, theo bà Nga, còn giúp giảm tối đa oan, sai.
“Nếu bỏ lọt tội phạm chỉ sai một lần thì làm oan đã nhân đôi số lần sai vì đã bao hàm cả bỏ lọt. Việc dùng mọi biện pháp (kể cả vũ lực) buộc nghi can phải khai nhận tội mà mình không thực hiện, sau đó hợp thức hóa, ngụy tạo chứng cứ khác cho phù hợp với diễn biến lời nhận tội, rồi lấy đó làm chứng cứ để buộ.c tộ.i trước tòa – đây là nguyên nhân gốc rễ của những vụ án oan chấn động dư luận vừa qua” – Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp dẫn chứng với 3 vụ án điển hình là vụ kết tội Huỳnh Văn Nén, vụ Nguyễn Thanh Chấn hay vụ Trần Văn Đỡ (Sóc Trăng).
Video đang HOT
Bà Nga lập luận, “quyền im lặng” đã được thể hiện trong công ước quốc tế về quyền dân sự chính trị mà Việt Nam tham gia từ năm 1982, quy định về nội hàm trong Hiến pháp 2013 cũng như Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Hình sự hiện hành. Tuy nhiên, những tồn tại trong thực tiễn là do kỹ thuật lập pháp không quy định trực tiếp quyền không trình bày lờ.i kha.i mà chỉ có thể hiểu gián tiếp nên thực tế những quy định trên không được chấp hành nghiêm.
Cùng với những hạn chế của tố tụng thẩm vấn, “suy đoán có tội” đã trở thành khá phổ biến. Điều tra, truy tố, xét xử sẽ được kết thúc một cách nhanh chóng nếu có được lời nhận tội. Vì vậy, thực tế nhiều trường hợp đã biến từ “quyền trình bày lờ.i kha.i” thành nghĩa vụ phải khai báo và đã từng xảy ra mớm cung, bức cung, nhụ.c hìn.h. Từ đó, việc không thực hiện quyền trình bày lờ.i kha.i cũng bị đán.h giá là “thiếu thành khẩn”, “không hợp tác với cơ quan tố tụng”; nghi can tự bào chữa bị coi là “quanh co, chối tội hòng trốn tránh trách nhiệm”. Tất cả những tình tiết này đều bị tòa án dùng làm căn cứ để quyết định mức án nặng hơn.
Nữ đại biểu “phê” thẳng: “Việc lãnh đạo liên ngành tư pháp trung ương vừa qua vẫn kiên trì bảo vệ bản án kết tội Hồ Duy Hải trên cơ sở chủ yếu căn cứ vào lờ.i kha.i nhận tội của Hải mà bỏ qua hàng loạt vi phạm rất nghiêm trọng về nội dụng và tố tụng theo tôi cũng là một minh chứng rõ ràng của xu hướng suy đoán có tội”.
Ủng hộ quy định về “quyền im lặng” thể hiện trong dự thảo Bộ luật sửa đổi lần này, bà Nga nhận định, điều đó sẽ giúp cho bị can, bị cáo thấy rõ quyền của mình, người tiến hành tố tụng thấy rõ nghĩa vụ và giúp Nhà nước chống oan, sai. Đây cũng là tiề.n đề rất quan trọng để thực hiện nguyên tắc “trách nhiệm chứng minh”, “suy đoán vô tội”, “đảm bảo quyền bào chữa”.
Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp cung nêu quan điểm ủng hộ đề xuất bắt buộc ghi âm, ghi hình hoạt động hỏi cung. Quy định này, theo bà Nga, nhằm đảm bảo minh bạch quá trình hỏi cung, ghi nhận khách quan hoạt động nghiệp vụ của điều tra viên, kiểm sát viên, luật sư; là bằng chứng khách quan để bảo vệ điều tra viên nếu bị nghi can vu cáo bức cung, nhụ.c hìn.h và bảo vệ nghi can nếu việc bức cung, nhụ.c hìn.h là có thật, bảo vệ luật sư nếu bị nghi ngờ là xui cho bị can chối tội.
Bác bỏ quan điểm cho rằng quy định này thiếu khả thi vì không đủ kinh phí, bà Nga dẫn lại lời Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang tại phiên chất vấn trong kỳ họp cuối năm 2013 khẳng định Bộ này đang lựa chọn giải pháp và từng bước lắp đặt thiết bị nhằm đảm bảo an ninh, an toàn và tăng cường quản lý, giám sát các hoạt động hỏi cung.
Theo đó, trong báo cáo giám sát oan sai vừa qua, UB Thường vụ Quốc hội cũng đã kiến nghị Chính phủ đầu tư kinh phí cho thiết bị ghi âm, ghi hình để ghi nhận chứng cứ, chống bức cung nhụ.c hìn.h.
Như vậy, Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp khái quát, cả Bộ Công an, VKS tối cao, Toà án tối cao, UB Thường vụ Quốc hội và UB Thẩm tra đã cơ bản đồng tình với chủ trương này, sự đồng thuận đã đủ để luật hoá quy định trong lần sửa Bộ luật Tố tụng hình sự này.
P.Thảo
Theo Dantri
Tử tù Hồ Duy Hải: Có đủ 4 căn cứ để kháng nghị
Đây là khẳng định của bà Lê Thị Nga - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp - Phó trưởng đoàn giám sát của UB Thường vụ Quốc hội trong vụ án Hồ Duy Hải.
Trong ngày 20/3, Đoàn giám sát của Quốc hội về tình hình oan, sai đã đề cập tới ba vụ án đặc biệt nghiêm trọng đang có đơn kêu oan là vụ Nguyễn Văn Chưởng (Hải Phòng), vụ Vi Văn Phượng (Bắc Giang) và vụ Hồ Duy Hải (Long An). Trong đó, vụ án Hồ Duy Hải thu hút được nhiều sự quan tâm nhất.
Báo Pháp luật TP HCM dẫn lời ĐBQH Phạm Xuân Thường (Thái Bình) nhận xét: "Sai sót đó khiến chúng ta đã tự cầm gậy đậ.p vào chân mình. Vì chúng ta gian dối đưa các chứng cứ giả vào mới khiến vụ án phức tạp như vậy".
ĐB Thường sau đó khẳng định theo "niềm tin nội tâm" của ông, Hồ Duy Hải chính là thủ phạm, "nó chính là nó chứ không phải ai khác".
Tuy nhiên, việc này liên quan đến tính mạng con người nên ông Thường đề nghị cần rà soát, nghiên cứu lại tất cả và có một buổi họp riêng về vụ án này.
Trong khi đó, ĐBQH Nguyễn Văn Hiến (Bà Rịa-Vũng Tàu) lại là "chưa có căn cứ vững chắc khẳng định Hồ Duy Hải phạm tội".
Tử tù Hồ Duy Hải.
Là người đã tiếp xúc với gia đình tử tù Hồ Duy Hải, bà Lê Thị Nga Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng: "Niềm tin là cái củng cố việc đán.h giá, còn kết án phải căn cứ vào chứng cứ".
Về vụ án này, theo bà Nga đa có cả 4 căn cứ để kháng nghị vụ án.
Báo Lao động dẫn lời bà Nga cho biết: "Những vụ án khác chỉ cần một trong 4 căn cứ để kháng nghị giám đốc thẩm theo luật định là có thể kháng nghị, trong khi vụ Hồ Duy Hải có đầy đủ cả 4 căn cứ: việc điều tra xét hỏi tại phiên tòa phiến diện hoặc không đầy đủ; kết luận trong bản án hoặc quyết định không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; có sự vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố hoặc xét xử; có những sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng bộ luật Hình sự".
Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp phân tích: Vụ án Hồ Duy Hải có nhiều vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong quá trình điều tra vụ án, thể hiện ở vi phạm nghiêm trọng về khám nghiệm hiện trường và quy định về thu thập, đán.h giá chứng cứ, thiếu sót trong trưng cầu giám định.
Việc điều tra xét hỏi tại phiên tòa không đầy đủ, không làm rõ được những mâu thuẫn trong vụ án. Kết luận trong bản án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án, chứng cứ ngoại phạm của Hải chưa được xem xét, đán.h giá kỹ dẫn đến kết luận trong bản án về thời gian Hải có mặt ở bưu điện Cầu Voi là chưa thuyết phục.
Người chịu án oan gian nan đòi bồi thường.
Kết luận trong bản án sai với kết luận giám định. Bản án phúc thẩm phản ánh không đúng về phiên tòa sơ thẩm. Bản án kết luận dựa trên sự "suy diễn chế.t người" của kết luận điều tra và cáo trạng.
"Một điểm nữa là cơ quan điều tra, viện kiểm sát và tòa án đều lựa chọn sử dụng những chứng cứ có lợi trong việc buộ.c tộ.i, mà không phản ánh trung thực, khách quan những chứng cứ có lợi cho việc gỡ tội", bà Nga nhấn mạnh.
Từ đó bà đưa ra kiến nghị: Đây là vụ án rất nghiêm trọng, được dư luận quan tâm, bản án lại đưa đến việc tước đoạt mạng sống của một con người, cần xem xét lại một cách thật thận trọng, để có thể hoàn toàn yên tâm có đủ căn cứ kết tội.
Vụ á.n mạn.g xảy ra tại Bưu điện Cầu Voi (Long An) một lần nữa lại làm nóng phiên họp của đoàn giám sát với những tranh luận về việc đã có đủ căn cứ buộ.c tộ.i Hồ Duy Hải hay chưa.
Tuy nhiên, các ý kiến đều có điểm thống nhất chung rằng quá trình điều tra vụ án này có những sai phạm nghiêm trọng.
Dương Dung
Theo_Người Đưa Tin
Vụ án Hồ Duy Hải: Đủ cả 4 căn cứ để kháng nghị Tử tù Hồ Duy Hải bị tuyên án t.ử hìn.h trong vụ án giế.t ngườ.i, cướp của tại Bưu điện Cầu Voi (Long An) và đã có quyết định thi hành án t.ử hìn.h ngày 5.12.2014. Tuy nhiên, trưa ngày 4.12, Chủ tịch nước đã quyết định tạm hoãn thi hành án... Trên các phương tiện thông tin cũng đã phân tích những...