Thực hiện hiệu quả mục tiêu phát triển BHXH tự nguyện

Sau hơn 10 năm triển khai bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, chúng ta vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra, việc phát triển đối tượng tham gia gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, với sự nỗ lực lớn của ngành BHXH trong triển khai thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, cũng như sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị – xã hội, hiện đang có nhiều chuyển biến tích cực trong việc tổ chức thực hiện chính sách này…

Tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện tới người dân Nghệ An. Ảnh: PHAN LIÊN

Điều chỉnh chính sách phù hợp thực tế

BHXH tự nguyện là chính sách nhân văn với mục tiêu giúp cho mọi người dân, người lao động trong khu vực phi chính thức không tham gia BHXH bắt buộc, khi tham gia BHXH tự nguyện sẽ có lương hưu để ổn định cuộc sống khi hết tuổi lao động. Trong hơn 10 năm qua, chính sách BHXH tự nguyện được thực hiện theo hai giai đoạn, với những quy định khác nhau. Giai đoạn đầu thực hiện theo Luật BHXH năm 2006, giai đoạn tiếp theo thực hiện theo Luật BHXH năm 2014, là sự tổng kết kinh nghiệm của việc thực hiện Luật BHXH năm 2006, trên cơ sở đó có những sửa đổi phù hợp tình hình thực tiễn và đáp ứng tốt yêu cầu mở rộng diện bao phủ BHXH đến người lao động thuộc mọi khu vực của nền kinh tế. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm tổ chức thực hiện, số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn chưa đáp ứng yêu cầu đề ra. Theo đánh giá, số lượng người tham gia BHXH tự nguyện còn thấp là do chính sách này chưa thật sự tạo hấp dẫn cho người dân. Bởi thực tế, mặt bằng thu nhập của nhiều người lao động tự do còn thấp, trong khi đó, thời gian đóng tối thiểu để hưởng lương hưu dài (20 năm). Bên cạnh đó, trong việc triển khai thực hiện, chưa có những giải pháp đột phá trong tiếp cận, vận động người dân, chưa có cơ chế hoa hồng đủ sức hấp dẫn các đại lý thu, việc cải cách thủ tục hành chính dù có những bước tiến nhưng chưa thật sự tạo thuận lợi cho người dân trong tiếp cận thông tin và đăng ký tham gia…

Những khó khăn, hạn chế nêu trên đã được chỉ rõ tại Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành T.Ư khóa XII, trên cơ sở đó, Ban Chấp hành T.Ư xây dựng và ban hành Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH với các mục tiêu và giải pháp tổng thể trong việc thực hiện chính sách BHXH. Trong đó, đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2021, nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm khoảng 1% lực lượng lao động trong độ tuổi; đến năm 2025 đạt khoảng 2,5% và đến năm 2030 đạt khoảng 5%. Cùng với Nghị quyết 28-NQ/TW, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp, như: Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách theo hướng giảm thời gian đóng BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu xuống còn 15 năm, tiến tới còn 10 năm; nâng mức hỗ trợ người dân tham gia BHXH tự nguyện phù hợp khả năng của ngân sách nhà nước; thực hiện thí điểm gói BHXH tự nguyện ngắn hạn linh hoạt đáp ứng nhu cầu của người dân; gắn quyền lợi tham gia BHXH tự nguyện với các ưu đãi khác của Nhà nước; giao chỉ tiêu phát triển BHXH tự nguyện cho các địa phương…

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

Theo thống kê, hiện cả nước còn khoảng 30 triệu người chưa tham gia BHXH – đây là cơ hội để ngành BHXH tiếp tục thực hiện mục tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc cũng như BHXH tự nguyện. Ngay khi Nghị quyết 28-NQ/TW được ban hành, với định hướng chính trị thực hiện “BHXH toàn dân” và dưới sự chỉ đạo sát sao từ Chính phủ, ngành BHXH đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và quyết liệt. BHXH Việt Nam đề xuất với Chính phủ tăng mức hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện hoặc linh hoạt hơn về mức hỗ trợ (mức hỗ trợ tối thiểu bằng 30%, 25%, 10%) để địa phương nào có điều kiện kinh tế thì có thể hỗ trợ mức đóng cao hơn cho người tham gia BHXH tự nguyện. Đề nghị UBND các tỉnh, thành phố giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện vào trong chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội của địa phương theo tinh thần Nghị quyết 102/NQ-CP ngày 3-8-2018 của Chính phủ về việc giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH; tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những yếu kém, hạn chế và nguyên nhân chậm phát triển đối tượng và đưa ra các giải pháp nhằm tăng nhanh đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Phó Trưởng ban Thu BHXH Việt Nam Đinh Duy Hùng cho biết, để mở rộng đối tượng tham gia, ngành BHXH đã chủ động phối hợp các bộ, ngành, đoàn thể… tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chính sách BHXH tự nguyện để nhiều người dân hiểu và đăng ký tham gia. Mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu mỗi thôn, bản, tổ dân phố đều có điểm thu BHXH tự nguyện, có nhân viên đại lý thu. Hướng dẫn, tập huấn chính sách BHXH tự nguyện cho các nhân viên đại lý thu, để lực lượng này phối hợp tuyên truyền, tư vấn đến từng người dân. Giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện cho BHXH cấp huyện và từng đại lý thu. Đa dạng các hình thức, phương thức nhận hồ sơ, trả kết quả, thu tiền đóng, chuyển tiền đóng vào quỹ, tạo điều kiện thuận lợi nhất đối với người tham gia BHXH tự nguyện… Theo đó, đến hết tháng 6, cả nước có 405.695 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 82,7% kế hoạch giao, tăng 42.411 người so với tháng 5-2019.

Tại cuộc họp về tình hình kinh tế – xã hội 6 tháng đầu năm 2019 do Chính phủ tổ chức mới đây, Bộ trưởng Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung khẳng định, thời gian qua, chính sách an sinh xã hội đã được Đảng và Nhà nước quan tâm một cách sâu sắc, toàn diện, hài hòa hơn và được thực hiện đồng bộ với mục tiêu phát triển kinh tế. Đặc biệt, có một vấn đề mới, đó là trong sáu tháng qua, mô hình phát triển BHXH tự nguyện đã đạt kết quả rất tốt, với 135 nghìn người tham gia mới và dự kiến đến hết năm 2019 sẽ có khoảng 490 nghìn người tham gia. Đặc biệt là sự phối hợp của BHXH Việt Nam với ngành lao động – thương binh và xã hội cùng Tổng công ty Bưu điện Việt Nam cũng như sự hỗ trợ trực tiếp từ các địa phương, chỉ trong những tháng đầu năm 2019, đã nâng số lượng người tham gia BHXH tự nguyện lên bằng 10 năm qua. Theo đánh giá của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, những nỗ lực triển khai Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH đã có hiệu quả trong thực tiễn, với sự vào cuộc của các ngành, các cấp, mà trong đó nổi bật là bốn yếu tố: sự vào cuộc quyết liệt của lãnh đạo các cấp ủy và chính quyền; đổi mới cách làm; đổi mới công tác tuyên truyền và xây dựng chính sách BHXH vì người dân…, cho thấy đó là kinh nghiệm, cách làm hay và hiệu quả trong phát triển, mở rộng đối tượng tham gia BHXH.

ANH THU

Theo NDĐT