Thủ phủ hoa nhài của thế giới

Hương thơm nồng nàn của hoa nhài lan khắp các cánh đồng ở Gharbiya, vùng đồng bằng sông Nile màu mỡ vào một ngày cuối tháng 7.

Nửa đêm, Eman Mehanna bật đèn trên chiếc mũ đội đầu, bắt đầu công việc hái hoa nhài. Vùng Gharbiya của Ai Cập là thủ phủ hoa nhài của thế giới, tinh dầu chiết xuất từ hoa nhài ở đây chiếm hơn một nửa tổng lượng cung ứng cho toàn cầu.

“Từ khi còn nhỏ, chúng tôi đã bắt đầu học cách thu hái hoa nhài”, Mehanna vừa nói vừa ngắt hoa trong ngôi làng Shubra Beloula, cách thủ đô Cairo khoảng 100 km về phía bắc.

Những cánh hoa trắng muốt hái từ rặng cây rậm rạp xanh tươi là giống hoa nhài hoàng gia Jasminum grandiflorum, nảy lên trong giỏ của cô.

Một công nhân khoe số hoa nhài mà mình thu hái trên cánh đồng ở làng Shubra Beloula, tỉnh Gharbiya, hôm 23/7. Ảnh: AFP.

Mùa thu hoạch diễn ra từ tháng 6 đến tháng 11, bắt đầu từ nửa đêm và kết thúc sau bình minh vài tiếng. Đây là công việc vất vả, nhưng một người làm việc chăm chỉ có thể thu hoạch tới 5 kg cánh hoa mỗi ngày.

Dù làm việc lúc trời tối sẽ mát hơn, lý do chính khiến việc thu hoạch hoa nhài được thực hiện vào ban đêm bởi lúc đó hoa mới nở rộ.

“Cần phải tập trung để tìm ra những bông hoa đang nở”, Mehanna nói. “Những bông chưa nở, chúng tôi chờ ngày hôm sau mới hái”.

Mặt trời lên, cô đổi chiếc mũ gắn đèn pin bằng mũ che nắng.

Ai Cập và Ấn Độ là hai quốc gia chiết xuất hoa nhài làm nước hoa lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 95% nguồn cung, theo Liên đoàn Quốc tế về Tinh dầu và Hương liệu Thương mại (IFEAT).

Ngành này ước tính thu về 6,5 triệu USD mỗi năm cho Ai Cập, mang lại thu nhập cho khoảng 50.000 người. Ở Ai Cập, hơn 90% diện tích trồng hoa nhài nằm ở tỉnh Gharbiya, vùng đất được dòng nước giàu phù sa và khoáng chất của sông Nile tưới tắm, trước khi đổ ra biển Địa Trung Hải.

Nghề trồng nhài tập trung ở vùng Qutur, nơi có làng Shubra Beloula hay làng Basyoun, quê hương cầu thủ nổi tiếng người Ai Cập Mohamed Salah đang chơi cho đội bóng Liverpool của Anh.

Hai bên con đường bụi bặm là những cánh đồng xanh mơn mởn, điểm xuyết bằng những bông hoa trắng muốt. Từ sáng sớm, người hái trút hoa nhài từ giỏ vào thùng, rồi xếp lên xe tải và đưa đi chế biến.

Công nhân dỡ thùng đựng hoa nhài xuống nhà kho ở làng Shubra Beloula hôm 23/7. Ảnh: AFP.

Nhà máy sản xuất tinh dầu Fakhry xử lý khoảng 70% sản lượng hoa của khu vực. Bước đầu tiên là nén và nghiền những bông hoa mỏng manh. Từ hỗn hợp này, các loại tinh dầu quý được chiết xuất bằng phương pháp chưng cất.

“Đây là nhà máy sản xuất tinh dầu đầu tiên ở Ai Cập”, Badr Atef, quản lý của nhà máy, nói khi giám sát hoạt động cân và bàn giao các thùng hoa.

Atef cho biết Ahmed Fakhry, người lập ra nhà máy, đã lấy cảm hứng mở nông trại hoa nhài từ khi còn là một sinh viên trẻ những năm 1960. Lúc đó, ông tới thăm thị trấn Grasse, nơi khai sinh của các loại nước hoa Pháp trên đảo Cote d’Azur.

Quay lại Ai Cập, Fakhry giới thiệu kiến thức mới về nước hoa của mình với người dân, thành lập cơ sở trồng trọt và chế biến hoa nhài công nghiệp.

“Hiện mỗi ngày Ai Cập thu hái khoảng 20 tấn hoa nhài”, Atef nói, ước tính diện tích hoa nhài ở vùng Gharbiya lên tới 400 hecta.

Nông dân Ai Cập từ lâu luôn phàn nàn rằng đối thủ Ấn Độ, nơi có chi phí sản xuất thấp hơn, đã khiến giá hoa nhài giảm xuống. Nhưng tác động kinh tế của Covid-19 còn gây nhiều khó khăn hơn cho nông dân Ai Cập khi nhu cầu hương liệu giảm mạnh.

Hai người phụ nữ đội giỏ đựng hoa nhài trên cánh đồng làng Shubra Beloula, tỉnh Gharbiya, hôm 23/7. Ảnh: AFP.

Thu hoạch hoa nhài là công việc rất vất vả. “Hãy thử đứng dưới nắng vài phút, bạn sẽ hiểu công việc này khó khăn như thế nào”, Waafa, 60 tuổi, người từ chối thu hoạch hoa năm nay vì giá quá thấp, nói.

Ngay cả trong thời kỳ thuận lợi, một số người hái hoa cũng chỉ kiếm được vài USD sau một ngày dài làm việc, thu nhập mà Waafa cho rằng “chẳng đáng bao nhiêu”.

“Bây giờ thứ gì cũng đắt đỏ”, bà nói.

Nhưng với nhiều người khác, mùa thu hoạch hoa nhài luôn là khoảng thời gian mang lại niềm vui cho họ. “Khi cùng nhau thu hái, chúng tôi có thể trò chuyện và tận hưởng niềm vui”, Mehanna cười nói.