Thu phí điện tử không dừng không có giải pháp mạnh khó cán đích

Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa có văn bản đốc thúc các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ dán thẻ và thực hiện thu phí điện tử không dừng (ETC) qua các trạm thu phí trên cả nước.

Tuy nhiên thực tế, khó khăn nhất hiện nay là số lượng phương tiện dán thẻ ETC còn thấp hoặc có nhưng nhiều lái xe chưa sử dụng. Không sớm khắc phục tình trạng này, tiến độ dự án thu phí ETC khó cán đích theo chỉ đạo của Chính phủ.

Mới có 2,3/5 triệu phương tiện dán thẻ

Theo yêu cầu của Chính phủ giao Bộ GTVT, đến tháng 6/2022, tối thiểu 90% phương tiện trong cả nước được dán thẻ và sử dụng dịch vụ thu phí ETC. Nhưng đến thời điểm này, thống kê của Bộ GTVT cho thấy, mới có khoảng 2,3/5 triệu phương tiện dán thẻ, đạt tỷ lệ 51%. Mặc dù, cả nước đã có 63 trạm thu phí BOT lắp đủ 100% các làn thu phí ETC và các trạm còn lại sẽ hoàn thành lắp đặt trong quý I/2022, nhưng tốc độ phương tiện dán thẻ lại tỷ lệ nghịch.

Báo cáo của Tổng cục Đường bộ Việt Nam (Bộ GTVT) thống kê, trong số khoảng 2,3 triệu phương tiện dán thẻ ETC, số lượng xe nạp t.iền v.ào tài khoản thẻ để sử dụng dịch vụ ETC chỉ đạt khoảng 65% lượng xe sử dụng dịch vụ ETC qua các trạm thu phí đạt được 40 – 70% lưu lượng xe.

Trạm thu phí cao tốc Hà Nội – Bắc Giang đã lắp đặt 6 làn thu phí ETC. Ảnh: Huy Hùng/TTXVN.

Vướng mắc lớn nhất hiện nay của dự án thu phí ETC chính là lượng phương tiện dán thẻ thấp. Thậm chí, nhiều phương tiện đã dán thẻ, nhưng vẫn tiếp tục qua các trạm thu phí bằng hình thức thủ công. Trong khi mục tiêu của dự án là khi hoàn thành lắp đặt 100% các trạm đều có làn ETC, 90% phương tiện dán thẻ.

Trước đó, trong báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ về triển khai hệ thống thu phí ETC, theo lãnh đạo Bộ GTVT, do hệ thống thu phí ETC lần đầu tiên được triển khai tại Việt Nam, quy trình quản lý, vận hành hệ thống liên quan đến nhiều đối tượng, nên phát sinh không ít bất cập, gây khó khăn cho lái xe, doanh nghiệp vận tải như: Xe qua trạm phải trả t.iền mặt trong khi tài khoản giao thông vẫn trừ t.iền, nhiều phương tiện chưa đủ điều kiện vẫn đi vào làn ETC…

Bên cạnh đó, nhiều chủ xe, lái xe chỉ lưu thông trong nội thành, không đi qua trạm thu phí hay các doanh nghiệp, lái xe tại các tỉnh miền núi không đi ra ngoài, nên đề xuất không dán thẻ ETC…

Để tiếp tục triển khai, hoàn thiện dự án thu phí ETC theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đang tập trung đôn đốc các trạm thu phí chưa lắp đặt làn ETC khẩn trương hoàn thành, đảm bảo khi triển khai thu phí ETC vào tháng 6/2022 sẽ dừng thu phí thủ công.

Giải pháp mạnh tay

Công điện số 155/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 22/2/2022 về việc triển khai dán thẻ định danh dịch vụ thu phí ETC nêu rõ, yêu cầu các Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố, người đứng đầu các cơ quan và tổ chức đoàn thể chính trị – xã hội ở Trung ương và địa phương chỉ đạo dán thẻ định danh đối với toàn bộ ô tô thuộc phạm vi quản lý của cơ quan, đơn vị (kể cả đối với các đơn vị trực thuộc) để sử dụng dịch vụ ETC; vận động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan, đơn vị, địa phương gương mẫu thực hiện dán thẻ định danh đối với ô tô cá nhân để tham gia dịch vụ ETC, không sử dụng hình thức thu phí thủ công kể từ ngày 1/6/2022.

Các chuyên gia giao thông cho rằng, để hoàn thành mục tiêu trên, cả nước phải hoàn thiện việc dán thẻ cho hơn 2 triệu phương tiện nữa trong thời gian ngắn. Song, với tỷ lệ và tốc độ dán thẻ ETC như hiện nay, việc đạt được mục tiêu không dễ nếu không triển khai ngay các giải pháp cấp bách; đồng thời, cần có sự vào cuộc, đồng hành của cơ quan quản lý Nhà nước, tạo niềm tin cho chủ phương tiện sử dụng dịch vụ ETC.

Cụ thể, Bộ GTVT đã phê duyệt đề xuất của Tổng cục Đường bộ Việt Nam chỉ thu phí ETC trên cao tốc Hà Nội – Hải Phòng từ đầu tháng 5/2022. Với xe không dán thẻ thu phí ETC sẽ không được đi vào cao tốc. Giải pháp này tạo ra sự khác biệt về lợi ích cho những chủ phương tiện dán thẻ ETC và từng bước nhân rộng thực hiện trên các tuyến cao tốc khác, qua đó nâng tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ.

Ngoài ra, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ ETC, đơn vị quản lý trạm thu phí phối hợp với lực lượng chức năng xử phạt nghiêm tình trạng phương tiện không dán thẻ cố tình đi vào làn ETC, gây cản trở, ùn tắc giao thông.

Theo TS Nguyễn Xuân Thủy, Chuyên gia giao thông, đã đến lúc phải có những giải pháp mạnh để khắc phục bất cập trong công tác thu phí ETC, nhất là tình trạng số lượng xe dán thẻ thấp. Đơn cử như kiên quyết đóng các làn thu phí thủ công hiện nay, vì còn làn thủ công, các chủ phương tiện, lái xe vẫn tiếp tục sử dụng. Hoặc các trạm thu phí chưa hoàn thành lắp đặt hệ thống thu phí ETC thì không cho thu phí.