Thủ lĩnh Hezbollah bị sát hại: Bước leo thang đáng báo động ở Trung Đông

Vụ sát hại thủ lĩnh Sayyed Hassan Nasrallah trong cuộc tấn công đầy bất ngờ vào trụ sở của Hezbollah ở vùng ngoại ô phía Nam Beirut, đã đánh dấu sự leo thang đáng báo động nhất trong gần một năm xung đột giữa phong trào ở Liban (Lebannon) và Israel.

Binh sĩ Israel được triển khai gần biên giới với Liban, ở miền Bắc Israel, ngày 27/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Theo báo The Guardian (Anh), ngay sau bài phát biểu đanh thép của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc – nơi ông dường như trực tiếp đe dọa Iran cũng như cam kết sẽ tiếp tục “làm suy yếu” Hezbollah – những báo cáo đầu tiên về một cuộc tấn công lớn bắt đầu xuất hiện.

Trong vòng chưa đầy một giờ, các nhà báo Israel có mối liên hệ với cơ quan quốc phòng và an ninh của nước này đã đưa ra giả thuyết rằng thủ lĩnh Nasrallah sẽ trở thành mục tiêu. Và ngay sau đó, một số nguồn tin cho hay ông Nasrallah đã có mặt tại trụ sở của phong trào Hezbollah vào thời điểm xảy ra cuộc tấn công ngày 27/9. Sáng ngày 28/9, quân đội Israel thông báo ông Nasrallah đã thiệt mạng.

Vụ tấn công được cho là vô cùng quan trọng đã nhanh chóng được xác nhận ngay sau khi xảy ra, thông qua một loạt tuyên bố từ Israel – bao gồm hình ảnh cho thấy Thủ tướng Netanyahu ra lệnh tấn công qua điện thoại từ phòng khách sạn của ông ở New York.

Điều rõ ràng hơn bao giờ hết, sau loạt các hành động leo thang của Israel chống lại Hezbollah trong tháng này – bao gồm cả các vụ ám sát có chủ đích cùng với loạt vụ nổ hàng nghìn máy nhắn tin và bộ đàm – các quy tắc cơ bản từ lâu chi phối sự cân bằng răn đe giữa hai bên đã bị phá vỡ.

Thủ lĩnh Hassan Nasrallah của Hezbollah. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong phần lớn những tháng đầu của cuộc xung đột với Hezbollah – nổ ra từ ngày 8/10/2023 một ngày sau cuộc tấn công của Hamas từ Gaza – nhiều nhà phân tích cho rằng Israel sẽ không ám sát các thành viên cấp cao nhất của phong trào này. Nhưng những tháng gần đây, những “lằn ranh đỏ” đó đang dần bị xóa nhòa.

Khi phạm vi địa lý của các cuộc tấn công ở cả hai bên đã tiến sâu hơn vào cả Liban và Israel, các hoạt động của Tel Aviv cũng nhắm vào ngày càng nhiều chỉ huy cấp cao của Hezbollah, ngoài những người trực tiếp tham gia vào việc phát động các cuộc tấn công trên bộ ở phía nam Liban.

Từ đầu năm tới nay, các nhà ngoại giao và nhà phân tích trong khu vực cho rằng mục đích của những tác động qua lại đầy thận trọng giữa Israel và Hezbollah – thường thông qua đặc phái viên Mỹ Amos Hochstein và những người trung gian cho nhóm này – chính là đảm bảo những nhân vật cấp cao nhất của phong trào này sẽ không bị nhắm mục tiêu.

Tuy nhiên, về phía Israel trong 2 tuần qua, đã có bằng chứng cho thấy một số vụ tấn công đã được lên kế hoạch trong những động thái leo thang đáng kể.

Các cơ quan an ninh của nước này đã đưa ra những tuyên bố về âm mưu bất thành của Hezbollah nhằm vào những nhân vật cấp cao của Israel. Trong khi đó, cũng có ý kiến ​​cho rằng sự leo thang của Israel nhằm chống lại các kế hoạch của nhóm tay súng này là để phát động một cuộc tấn công lớn.

Có thể thấy rằng tất cả những động thái đó, đang ngày càng rõ ràng, là màn mở đầu cho một nỗ lực được chuẩn bị từ lâu và theo nhiều hướng để tiêu diệt Hezbollah.

Binh sĩ Israel được triển khai gần biên giới với Liban, ở miền Bắc Israel, ngày 27/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Mặc dù có thể mất nhiều ngày nữa để biết được toàn bộ hậu quả từ cuộc không kích hôm 27/9, nhưng có thể thấy rõ rằng Thủ tướng Netanyahu và các chỉ huy quân sự của ông đã đánh cược rất lớn, không chỉ liên quan đến tình hình ở miền Bắc Israel, nơi hàng chục nghìn người đã phải di dời do giao tranh, mà còn liên quan đến khu vực rộng lớn hơn và mối quan hệ của quốc gia này với các đối tác quốc tế.

Diễn ra trong bối cảnh các nỗ lực quốc tế do Mỹ và Pháp dẫn đầu nhằm làm trung gian cho lệnh ngừng bắn kéo dài ba tuần với Hezbollah, động thái này được coi là đã xô đổ những nỗ lực của Chính quyền Tổng thống Biden, vốn tin rằng họ đã nhận được sự đảm bảo từ ông Netanyahu về lệnh ngừng bắn tạm thời.

Thay vào đó, dường như Thủ tướng Netanyahu và giới lãnh đạo quân sự của ông đã bí mật chuẩn bị cho một cuộc tấn công đã được định thời gian để nhấn mạnh một cách dữ dội những cảnh báo đối với Hezbollah và Iran tại Liên hợp quốc trước đó.

Quan trọng nhất, các cuộc tấn công này được coi là thách thức trực tiếp đối với Tehran, nơi ông Nasrallah đã đại diện cho đồng minh chiến lược quan trọng nhất trong khu vực.

Theo giới chuyên gia, giờ đây, mọi cam kết đều có thể sẽ bị huỷ bỏ.

Song dù bộ chỉ huy và kiểm soát của Hezbollah đã bị tổn hại nghiêm trọng, thì có khả năng là phong trào này vẫn giữ được năng lực đáng kể.

Các đồng minh khác của Iran – bao gồm cả ở Iraq, Syria và Yemen – có thể đưa vào sử dụng các tên lửa và thiết bị bay không người lái tối tấn để chống lại Israel và các các mục tiêu của Mỹ.

Và câu hỏi quan trọng nhất là liệu Iran có đáp trả vụ tấn công khiến thủ lĩnh Nasrallah thiệt mạng hay không? Liệu nước này có thể bị lôi kéo vào một cuộc xung đột lan rộng không? Hay liệu cuộc tấn công này có phải là do Israel thực hiện nhằm đưa ra các điều kiện để tấn công Iran hay không.

Trước những mối quan ngại đó, Đại sứ quán Iran tại Beirut đã lên án cuộc không kích của Israel vào đêm ngày 27/9, trước khi Israel tuyên bố rằng thủ lĩnh Nasrallah đã thiệt mạng – rằng các cuộc tấn công này đại diện cho một sự leo thang nghiêm trọng “làm thay đổi luật chơi” và cảnh báo “Israel sẽ bị trừng phạt thích đáng”.