Thủ lĩnh Hamas biến mất nhiều tháng, làm dấy lên tin đồn đã chết

Trong nhiều tháng qua, người ta không thấy thủ lĩnh Hamas là Yahya Sinwar lên tiếng, làm dấy lên đồn đoán nhân vật này đã bị tiêu diệt trong một cuộc không kích của Israel.

Trong hình ảnh do IDF công bố, biểu đồ ở phía sau cho thấy tên của Yahya Sinwar có dấu chấm hỏi trên đầu. Ảnh: IDF

Theo tờ The Telegraph ngày 5/10, trong một căn phòng trong trụ sở của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Tổng Tham mưu trưởng, Trung tướng Herzi Halevi giơ ngón tay trỏ về phía trước. Israel vừa ám sát thủ lĩnh Hezbollah và chuẩn bị tấn công trên bộ vào Liban khi ông triệu tập các tướng lĩnh và chỉ huy để nhận chỉ thị.

Tuy nhiên, những bức ảnh của cuộc họp được phát hành cho báo chí lại cho thấy một hình ảnh dường như không liên quan ở phía sau. Trên màn hình gắn trên bức tường ốp gỗ là 14 bức ảnh chân dung của các lãnh đạo Hamas – hầu hết đều có dấu gạch chéo đỏ trên đó, đánh dấu rằng họ đã bị tiêu diệt.

Ở đầu danh sách là kẻ thù số một, lãnh đạo Hamas Yahya Sinwar. Lần đầu tiên kể từ khi chiến tranh ở Gaza bắt đầu, trên đầu ông này có một dấu hỏi.

Hình ảnh này đã làm dấy lên một làn sóng đồn đoán mới rằng người bị Israel truy nã gắt gao nhất, người đã lên kế hoạch và ra lệnh cho các vụ thảm sát ngày 7/10/2023, cuối cùng đã bị tiêu diệt.

Liệu có phải IDF cuối cùng đã tiêu diệt được nhân vật này?

Những tin đồn về cái chết của ông Sinwar đã xuất hiện vài tuần trước khi các quan chức tình báo Israel bắt đầu báo cáo rằng một trong những cuộc không kích chính xác san bằng Gaza có thể đã giết chết ông này.

Không có bằng chứng cụ thể nào, nhưng tình hình có vẻ tương tự như các vụ ám sát trước đây ở Gaza, vốn mất vài tuần mới được công bố chính thức.

Theo hai quan chức Israel, giới chức quốc phòng tin ông Sinwar đã chết. Một nguồn tin nói: “Rất có khả năng Yahya Sinwar đã bị tiêu diệt trong một trong những cuộc không kích của IDF. Các đánh giá từ giới lãnh đạo an ninh Israel cho thấy ông Sinwar có khả năng cao đã bị tiêu diệt”.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thận trọng. Một số người đặt câu hỏi rằng Israel có thể tiêu diệt thủ lĩnh Hamas thế nào khi mà ông này được cho là đang ẩn nấp sâu dưới lòng đất mà xung quanh là các con tin Israel.

Trong bối cảnh các lãnh đạo cấp cao Hamas đang bị tiêu diệt dần, ông Sinwar có thể đã cho rằng cách tốt nhất để giữ an toàn cho mình là hoàn toàn rút khỏi tầm nhìn.

Các quan chức Mỹ nói với tờ New York Times rằng họ tin Sinwar vẫn còn sống và đang đưa ra các quyết định quan trọng cho Hamas.

Manh mối

Dấu hỏi trên ảnh chân dung ông Sinwar đặt ra khả năng ông này đã bị giết. Ảnh: IDF

Theo các nguồn tin Israel, một trong những bằng chứng về cái chết của ông Sinwar là không có liên lạc với lãnh đạo này.

Người đưa thư đã ngừng chuyển các tờ giấy viết tay của ông Sinwar về vấn đề đàm phán con tin với Israel.

Tuy nhiên, Israel cũng thông báo rằng họ đã tiêu diệt cánh tay phải của ông Sinwar khoảng ba tháng trước. Rawhi Mushtaha là một trong những người tham gia vào chuỗi liên lạc phức tạp để gửi các thông tin.

Bộ máy tình báo của Israel từng dựa vào việc theo những người đưa thư để tìm và tiêu diệt thủ lĩnh quân sự Hamas, Mohammed Deif, người đã bị giết trong một cuộc không kích ở Gaza vào tháng 7.

Các nguồn tin cho rằng giới chức quốc phòng Israel đang ở trong tình huống tương tự như khi một cuộc không kích nhắm vào Deif ở Khan Younis vào ngày 13/7. Thông báo chính thức về cái chết của người này được công bố gần ba tuần sau đó, vào ngày 1/8.

Ông Sinwar được bổ nhiệm làm lãnh đạo chính trị của Hamas sau khi Ishmail Haniyeh bị giết trong một cuộc tấn công ở Tehran vào tháng 7, khiến ông trở thành nhân vật quyền lực nhất của tổ chức này.

Ông Sinwar, được coi là người đã lên kế hoạch cho vụ thảm sát ngày 7/10/2023, là mục tiêu quan trọng nhất đối với Israel.

Cuộc săn lùng

Ông Yahya Sinwar năm 2022. Ảnh: Arab News/TTXVN

Những người có trách nhiệm truy lùng ông Sinwar thuộc một loạt đơn vị của Cơ quan An ninh Israel, bao gồm các sĩ quan tình báo, các đơn vị đặc nhiệm của IDF, các kỹ sư quân sự và các chuyên gia giám sát.

Các đội ngũ chuyên gia làm nhiệm vụ tiến vào các đường hầm của Hamas thuộc bộ phận đặc biệt của Lực lượng Công binh, được trang bị radar xuyên đất tiên tiến của Mỹ. Yahalom, một bộ phận đặc biệt trong Lực lượng Công binh, có nhiều kinh nghiệm về chiến tranh đường hầm và có thể tiếp cận các radar tiên tiến này.

Nhiều manh mối đã xuất hiện trong các khu phức hợp của Hamas, tiết lộ cho Israel mọi thứ từ kế hoạch, mệnh lệnh, bản đồ và thiết kế của các cấu trúc phức tạp.

Máy tính, tài liệu và các video từ máy quay giám sát bị thu giữ đã giúp Israel tiếp tục lần theo dấu vết của ông Sinwar.

Ngay cả các cuộc thẩm vấn cũng không mang lại những thông tin tình báo chi tiết về phương pháp tổ chức, điều hành của Hamas trong một khoảng thời gian ngắn như vậy.

Dù vậy, các cuộc thẩm vấn hàng nghìn thành viên Hamas và các nhóm tay súng khác bị bắt giữ kể từ ngày 7/10/2023 cũng đã giúp ích.

Cho đến nay, điều này đã giúp Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tìm thấy các đường hầm và kho vũ khí, cũng như phát hiện ra các bệnh viện, cơ sở của Hội Trăng lưỡi liềm đỏ mà Hamas bị cáo buộc sử dụng để hoạt động.

Tầm quan trọng của công việc theo dõi liên lạc của ông Sinwar với các thành viên khác cũng đã trở nên rõ ràng.

Trước đây, đơn vị tình báo tín hiệu bí mật 8200 của Israel đã làm nhiệm vụ nghe lén các cuộc liên lạc của Hamas.

Tuy nhiên, vai trò của họ đã bị giảm bớt kể từ khi ban lãnh đạo Hamas từ bỏ toàn bộ liên lạc điện tử, thay vào đó sử dụng giấy và thông điệp truyền miệng do những người đưa tin thân tín đưa.

Ông Sinwar liên lạc với toàn bộ ban lãnh đạo của phong trào này cả trong Gaza và bên ngoài, cũng như với Lữ đoàn al-Qassam thông qua các phương tiện phức tạp. Dùtuân thủ các biện pháp an ninh phức tạp để bảo vệ bản thân, nhưng điều này không ngăn cản ông tiếp tục nhiệm vụ và đưa ra các quyết định.

Hậu quả

Nếu ông Sinwar đã bị giết, điều này sẽ đặt ra nhiều câu hỏi.

Khaled Meshaal, cựu lãnh đạo của Hamas, có lẽ là người duy nhất có thể thay thế ông Sinwar và điều hành tổ chức này một cách hiệu quả, mặc dù từ nước ngoài và không ở bên trong Gaza.

Ngoài ra, cũng có khả năng các con tin có thể đã bị giết trong cùng một cuộc không kích vào ông Sinwar.

Nếu vậy, chính phủ Israel sẽ phải đối mặt với sự phẫn nộ từ phần lớn người dân, những người muốn có một thỏa thuận ngừng bắn với Hamas.

Về lý thuyết, tiêu diệt ông Sinwar có thể mang lại cho Thủ tướng Netanyahu chiến thắng mà ông cần để ký một thỏa thuận kết thúc cuộc chiến và giải thoát những con tin còn lại.

Khalil al-Hayya, phó lãnh đạo Hamas, đang đại diện cho tổ chức này trong các cuộc đàm phán, mặc dù những cuộc đàm phán này đã bị đình trệ trong nhiều tuần. Tuy nhiên, vì người này không có quyền tự quyết để đạt được thỏa thuận, nên sẽ không có lệnh ngừng bắn nào cho đến khi ông Sinwar xuất hiện, tham gia lại vào các cuộc đàm phán, hoặc khi ông được tuyên bố là đã chết và một lãnh đạo mới được bổ nhiệm.

Ông Giora Eiland, cựu lãnh đạo Hội đồng An ninh Quốc gia Israel, nhận định rằng có dấu hiệu cho thấy ông Sinwar đã bị giết. Nhưng ông nói thêm rằng ông chưa nhận được bất kỳ thông tin nào từ các quan chức Israel. Ông nói: “Điều này vẫn là một bí ẩn”.

Bài phát biểu của Thủ tướng Israel vào ngày 6/10 đã gây bất ngờ khi ông liệt kê ông Sinwar cùng các chỉ huy khác bị Israel tiêu diệt. Ông Netanyahu nói: “Iran không hiểu quyết tâm của chúng ta trong tự vệ và bắt kẻ thù phải trả giá. Sinwar và Deif không hiểu điều này; cũng như Nasrallah hay Mohsen”.