Thú đua chim bồ câu giữa trời Sài Gòn

Không biết từ khi nào, một nhóm người ở Sài Gòn bắt đầu đam mê thú chơi đua bồ câu. Họ gọi những con bồ câu đua là chiến binh, gọi chuồng dành cho chim bồ câu là “căn cứ”…

Bồ câu đua là những con bồ câu đúng nghĩa được chăm sóc, nuôi nấng cẩn thận chỉ với một mục đích duy nhất có thể bay về đến chuồng sau mỗi cuộc đua.

Chuyện về một người… nghiện chim đua

Tôi ngồi với anh Quý vào một sáng cuối năm, suốt cả buổi trò chuyện chỉ quanh đi quẩn lại về bồ câu. Anh Quý là một trong những người hiếm hoi ở Sài Gòn đã chơi chim bồ câu đua hơn 30 năm. Anh nói, anh mê chim bồ câu từ năm 15 tuổi, theo anh trai chơi riết rồi nghiện. Giờ cái thú nghe tiếng đập cánh của chim về chuồng khi chiều xuống vẫn cứ vẹn nguyên như ngày đầu mới tập tễnh chơi.

Anh Quý bảo với tôi là một trong những nguyên tắc cơ bản nhất để chơi chim bồ câu đua là phải chơi chim ngoại. Chim ngoại nghĩa là những con chim không phải của Việt Nam. Đó là giống chim của Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc, hoặc có thể là của Bỉ… Chim ngoại sải cánh dài, sức khỏe tốt, bay được đường xa và đặc biệt là có trí nhớ rất chuẩn. Chẳng hạn như bồ câu Thái Lan, đòn dài, ngực lớn bay tìm được đường về chuồng từ khoảng cách trên 600km là chuyện rất bình thường, nếu như được tập luyện thường xuyên. Còn chim thuần Việt, đòn ốm, mỏ dài nhỏ, chỉ tìm được đường về chuồng với khoảng cách trên dưới 100km.

Đàn bồ câu đua của một thành viên diễn đàn vietbird

Trước đây, người ta tìm bồ câu ngoại để về thuần dưỡng bằng nhiều cách, như mua của doanh nhân nước ngoài sang Việt Nam công tác vì thích mà mang chim theo, hay mua lại của những ngư dân đi đánh cá ở khu vực Vũng Tàu hoặc Cà Mau… Nghe thì có vẻ lạ, nhưng với một số con bồ câu bay từ nơi này sang nơi khác, đôi khi mệt đuối vẫn lạc vào những chiếc thuyền đánh cá của ngư dân. Chính anh Quý, cũng từng mua được một con bồ câu Bỉ từ ngư dân ở Cà Mau. Đó là chuyện của những ngày trước, hiện nay, bồ câu ngoại đã được dân mê chim phối giống và nuôi tràn lan ở Sài Gòn. Dĩ nhiên, nuôi tràn lan là một chuyện, có được chim hay lại là chuyện khác. Trước khi dịch cúm gia cầm xuất hiện, việc mua được một cặp bồ câu hay không quá khó khăn. Nhưng sau dịch cúm, chim hay đã hiếm đi rất nhiều.

Cũng như chơi gà độ hoặc cá chọi, muốn có được một con chim hay, khâu quan trọng nhất vẫn là khâu lựa chim. Lựa chim phải dựa trên bổn chim, tức nguồn gốc của chim bố mẹ. Thi thoảng, dân chơi bồ câu may mắn cũng có thể tìm được con chim hay từ hàng nghìn con bồ câu được mang đi bán thịt. Nhưng, đó là chuyện rất hiếm xảy ra. Chính vì vậy, người chơi chim bồ câu đua chuyên nghiệp, là những người tạo được nguồn chim giống để phục vụ được cho sở thích của mình. Nguyên tắc tối quan trọng để tạo chim giống hay là chim đua phải cho phối với chim đua, thường chim được phối là những con chim đã được dợt đường bay thuần thục. Hay còn gọi là chiến binh xuất sắc.

Có được giống tốt, phải biết cách lựa chim con hay nhất trong ổ bằng cách nhìn tướng. Bồ câu có “tương lai” phải đạt được chuẩn, mắt đẹp, bộ cánh lớn, dài. Lông cánh phải khít, để chim có thể lướt gió trên đường bay. Lườn dài để bay được chặng đường xa… Khác với gà chọi, bồ câu đua không quan tâm nhiều đến mỏ và chân.

Lựa được chim hay, bước kế tiếp là phải biết cách chăm chim. Chơi bồ câu đua, chỉ tốn nhiều thời gian cho việc dợt chim còn lại cũng khá đơn giản. Bồ câu con sau khi được chim mẹ mớm mồi khoảng 1 tháng thì cứng cáp, lúc này, người chơi chim sẽ cho chim ăn ngũ cốc, thêm khoáng và các loại thuốc phòng bệnh khác. Với một số người, họ thích chăm chim đua theo kiểu nhốt riêng biệt trống mái để đảm bảo thể lực cho chim, nhưng theo anh Quý thì không cần thiết phải làm điều đó. Vấn đề quan trọng chính là chế độ ăn uống tốt và điều kiện ánh sáng thích hợp, chỉ bấy nhiêu đó là đủ cho chim đua. Có người chọn nuôi chim đua theo kiểu nuôi nhốt trong chuồng sắt dài để bảo vệ chim, nhưng thường thì dân nuôi chim đua chuyên nghiệp không ai làm vậy. Bồ câu nuôi nhốt thường là bồ câu kiểng.

Sau khi chim cứng cáp, theo cách gọi của người chơi chim là chim được 4 hay 5 lồng thì bắt đầu cho chim dợt đường đua. Người chơi chim ban đầu sẽ cho chim dợt ở khoảng cách gần, như từ Củ Chi hoặc Bình Chánh về chuồng. Tiếp đến, nâng dần khoảng cách của đoạn đường chim tìm về chuồng. Có thể là từ Đồng Nai về Sài Gòn, hoặc xa hơn là Bình Thuận, Khánh Hòa… Cá biệt, nhiều người có điều kiện mang cả chim ra tận Quảng Ngãi hoặc Đà Nẵng để thả chim.

Chủ chim mang chim lên xe đò, ngồi xe một mạch cho đến Đà Nẵng. Mở lồng chim, chim bay vút lên bầu trời xong là chủ chim lập tức đón xe quay ngược lại Sài Gòn để kiểm tra xem chim của mình đã về đến chuồng chưa. “Nếu chỉ có vậy thì có gì vui đâu anh?”, tôi hỏi. Anh Quý nhìn tôi rất lâu trước khi trả lời: “Vui lắm chứ, con chim mình nuôi bao lâu giờ tìm được đường về chuồng là vui lắm. Ngồi trên xe đò cứ gọi điện thoại nhờ người thân ngóng giúp xem chim đã về đến chuồng chưa. Vì nó bay nhanh hơn thời gian mình ngồi xe đò rất nhiều. Chăm chim bao nhiêu lâu, chỉ mong nó về chuồng được mà”.

“Nhỡ xui xẻo mà nó không về được chuồng thì sao ạ?”, tôi hỏi tiếp. “Thì cũng đâu có sao, mình lại gây nuôi con chim khác”, anh Quý đáp giọng rất thản nhiên. Bởi, thả chim đua để dợt chim thì cũng rất phiêu lưu. Chẳng ai biết trước được có bao nhiêu nguy hiểm trên đường chim về chuồng, như chim có thể bị bắn, bị chim cắt, diều hâu quắp trên đường bay… Chim bay qua đêm chưa về, thì cầm chắc chim… không bao giờ về nữa.

Thứ đến, đặc tính của chim bồ câu là bay theo đàn, nhưng chim đua hay là những con chim bay riêng lẻ. Chính vì vậy, chủ chim không ngại chuyện chim sẽ nhập đàn mà không về chuồng. Còn nỗi buồn khi không thấy chim về sau khi thả, thì biết nói làm sao cho hết. “Đã đam mê chơi là phải chịu thôi. Anh chơi chim bồ câu đua nhiều năm nay, phải huấn luyện lại bao nhiêu lứa chim vì bị mất chim rồi, nhưng đâu có sao bởi mình lại bắt đầu tìm chim con hay”, anh Quý cho biết.

Đường đua hy vọng

Thật ra, với một số quốc gia khác thì chuyện đua bồ câu đã bình thường như cuối tuần ở Sài Gòn vào trường xem đua ngựa. Ngay cả ở Hải Phòng, nghe dân chơi chim kháo nhau thì các cuộc đua bồ câu đã được duy trì một cách thường xuyên theo định kỳ.

Ở châu Âu, nước Anh đã tổ chức đua chim bồ câu từ năm 1881. Ở Bỉ đua chim bồ câu đã thành truyền thống. Ở Mỹ, đua chim bồ câu được đua hằng năm tại tiểu bang Chicago từ năm 1878. Cả ở nhiều nước tại châu Phi, đua chim bồ câu cũng đã diễn ra từ rất lâu… Còn ở Sài Gòn, mãi đến cuối năm 2010 mới tổ chức lần đầu tiên.

Trở lại câu chuyện với tay nghiện chim bồ câu… chuyên nghiệp. Ngồi với anh Quý nói về bồ câu, có cảm giác đây là đề tài vô tận của anh. Từ bồ câu Thơ mỏ nhỏ mũi dài, cho đến bồ câu Chạp mũi bự, vòng mắt dày, rồi bồ câu Bi mũi bự đỏ như ông già Noel, tròng mắt đỏ, kế đến là bồ câu khủng long vì đầu như con khủng long… Trong tất cả các loại bồ câu, thì bồ câu Bi là loại bồ câu được dân chơi chim thích nhất vì hình dáng đẹp, sức bay tốt. Một cặp bồ câu Bi được bán với giá vài chục triệu đồng là chuyện rất bình thường.

Người chuyên nuôi chim bồ câu Bi hàng đầu Sài Gòn hiện nay là anh Thắng “GôBi”, cái biệt danh “chết” theo thú nuôi bồ câu Bi. Trong cuộc thi của dân chơi bồ câu vừa diễn ra trước tết Nguyên đán, con bồ câu Bi của anh Thắng cũng đoạt giải nhất cho chặng đua từ Bình Định về TP HCM với chặng đường dài hơn 700km. Con bồ câu này về sau anh Thắng nhượng lại cho người chơi khác với giá 31 triệu đồng.

Tính cho đến thời điểm cuộc đua đầu tiên diễn ra tại Sài Gòn sau nhiều năm dân chơi bồ câu chuyên nghiệp chỉ tụ tập chơi theo nhóm lẻ, đây chính là cơn hưng phấn cần thiết của dân chơi bồ câu. Cuộc thi cũng được quy định đầy đủ về điều lệ, giải thưởng do các thành viên của website vietbirds.com tổ chức… Nói theo cách nói của anh Quý thì mỗi năm anh chỉ mong có một cuộc đua như vậy để được thỏa mãn đam mê của mình. Còn chuyện nghe ai loáng thoáng đồn đại rằng người ta cá cược vài chục nghìn USD hoặc vài trăm triệu thì đó là chuyện của… những người thích cá cược, còn với những người chơi bồ câu vì đam mê như anh Quý và bạn bè của anh thì họ tham gia đua chim, đóng 200 nghìn hội phí chỉ để thỏa mãn một thú chơi. Cũng như đá gà, đá cá, đua ngựa, đua chó thậm chí là… đua heo, cuộc chơi có kẻ thắng người thua thì dĩ nhiên là có… dân cá độ xuất hiện thôi.

Ở đợt đua lần đầu tiên được tổ chức này, có tổng cộng 42 con bồ câu chiến tham dự. Mỗi con đều được đánh dấu, chủ chim được phát mã số cào để nhận tin nhắn của Ban tổ chức khi chim về chuồng nhằm tránh những sự cố đáng tiếc… Đây là những con bồ câu đã được huấn luyện rất thuần thục, con kém nhất cũng đã tìm được về chuồng từ khoảng cách hơn 500km. Ấy vậy mà ngay trong ngày thả chỉ 3 con về được “căn cứ”. Ngày hôm sau lác đác về hơn 10 con… Số còn lại, mất sạch.

Ngồi nhìn anh Quý tiếc chim thấy thương lắm. Anh nhẩm tính trọng tài mang chim ra Quy Nhơn, rồi thả chim. 42 con bay đến Khánh Hòa, nhóm trung gian quan sát thấy mất ít con, đến Phan Rang lại “rụng” thêm vài con nữa… Tiếp đến là mất dấu đàn chim, và cuối cùng chim về lác đác. Người có chim về chuồng thì hân hoan, người có chim bị lạc thì buồn bã lặng im. Mỗi người mỗi nỗi niềm riêng. Gọi đây là đường đua hy vọng là vì thế.

Sau cuộc đua này, giới chơi bồ câu đua bắt đầu “lồng” lên tìm đủ thứ “đồ chơi” để chăm sóc bồ câu đua. Họ mua những lồng nuôi nhốt chim điện tử có giá cả nghìn USD. Đây là loại lồng được hẹn giờ, đúng giờ sẽ tự mở và đóng cửa. Họ thiết kế dàn camera quan sát để canh chim về… Ít tiền như anh Quý thì mày mò làm dàn dây chuông cảm ứng để mỗi lần chim về, sẽ phát ra tiếng chuông báo hiệu cho người chơi.

Nuôi chim bồ câu đua, cực nhất vẫn là chuyện mang chim đi dợt. Ngày chưa có anh Thắng ở quận 5, mấy anh em chơi chim cùng hội sẽ chia ca để người này rảnh thì mang giúp chim cho người khác đi dợt và ngược lại. Còn giờ, chỉ cần bỏ ra từ 5 tới 10 nghìn đồng, anh Thắng sẽ mang chim lên xe đò di dợt chim giúp cho dân chơi chim. Đương nhiên, toàn là những người quen biết.

Mà không phải cứ mang chim đi dợt thường xuyên là sẽ tốt. Bởi việc bay chặng đường xa liên tục sẽ làm suy chim. Thời gian tối thiểu để cho chim nghỉ ngơi sau mỗi lần dợt chim ít nhất là khoảng 10 ngày.

Anh Quý bảo với tôi rằng, những người chơi chim bồ câu đua như anh chỉ mong đến một ngày được tham gia một hội chơi được thừa nhận, kiểu như Hội sinh vật, Hội cá cảnh… Và quan trọng hơn, được tham gia vào những trận đua tổ chức theo định kỳ. Về phía người chơi chim, họ sẽ vui lòng chấp nhận chuyện phòng dịch cho chim, tự liên lạc với cán bộ thú y để được thừa nhận chuồng trại đạt chuẩn nhằm ngăn ngừa dịch… Tất cả, họ chỉ muốn con chim bồ câu được sải cánh trên bầu trời tranh tài với nhau.

Còn chuyện cá cược, ai sai phạm thì buộc phải bị xử lý theo luật định thôi. Với tôi, đây là ý tưởng rất hay đấy chứ(!). Tại sao chúng ta có trường đua ngựa, trường đua chó… được tổ chức bài bản và quản lý chặt chẽ, thì tại sao lại không có được một trường đua chim bồ câu.

Cũng là một cách để những người chơi bồ câu đua chuyên nghiệp có được sân chơi chính thống. Hơn nữa, đây có thể là một trong những điểm thu hút du khách đến TP HCM bởi sự độc đáo của loại hình này, nếu như ước mơ của họ thành sự thật.

(Theo An Ninh Thế Giới)