Thứ cây ví như “lộc trời” trổ bông miên man ở Đắk Lắk là cây gì mà dân vô rừng hái đem về bán?

Trên dãy núi Cư Yang Sin hùng vĩ từ huyện MDrắk kéo dài qua Krông Bông tới tận Lắk (tỉnh Đắk Lắk), cây đót (còn gọi là bông chít) mọc xanh tốt um tùm.

Vào dịp đầu Xuân, cây đót trổ bông khắp núi rừng thu hút người dân địa phương trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đến hái. Bà con ví bông đót là “lộc trời” ban tặng để có tiền sắm sửa Tết, để “chống lại” cái đói mùa giáp hạt.

Đót là loại cây cỏ dại mọc trên các triền núi, lưng đồi. Mỗi năm cây đót nở đúng một lần, thường vào đầu Xuân. Người dân hái bông đót về làm nguyên liệu kết chổi đót – một vật dụng phổ biến trong gia đình.

Núi Cư Yang Sin – nơi có nhiều cây đót, hằng năm mang “lộc trời” đến cho người dân địa phương.

Hái đót là công việc vất vả, phải thức dậy từ khá sớm, cuốc bộ hàng chục ki-lô-mét, len lỏi trong rừng để kiếm tìm bông đót. Anh Lù Xuân Dùng (45 tuổi), ở thôn Ea Bar, xã Cư Pui (huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk) men theo những con đường nhỏ ngoằn nghèo, băng qua những bụi cây cao quá đầu người để tìm đến khu vực có đót.

Vừa nhìn thấy bông đót, anh Dùng lấy con dao rựa phát cỏ lấy đường đi, rồi men theo con đường nhỏ vào hái từng ngọn đót.

Với phụ nữ công việc hái đót càng nhọc nhằn gấp bội. Nếu siêng năng, chăm chỉ, cộng thêm may mắn thì một người có thể thu nhập khoảng 50 – 60 kg đót tươi/ngày, thậm chí có người hái được cả tạ đót. Với giá khoảng 6.500 đồng/kg đót tươi, đót khô có giá khoảng 20.000 – 21.000 đồng/kg thì mỗi người có thể kiếm được hơn 300.000 đồng/ngày.

Để hái bông đót, người dân phải dậy từ lúc gà gáy, chuẩn bị thức ăn, nước uống, những dụng cụ cần thiết (dao rựa, bao tay, dây buộc) và ít dầu gió để phòng côn trùng đốt.

Đót thường mọc trên núi cao, nơi vách đá, người hái đót còn gặp nguy hiểm nếu chẳng may bị rắn, rết, côn trùng cắn hoặc chuyện bị lá đót, cây gai sắc cứa vào tay gây thương tích, phấn từ bông đót dính vào cổ gây ngứa ngáy rất khó chịu…

Mùa đót thường kéo dài khoảng 3 tháng, trong thời gian này không chỉ người đi hái đót có thu nhập mà còn tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương đi phơi đót thuê với giá từ 150.000 – 200.000 đồng/người/ngày. Sau mỗi vụ đót, người kiếm được ít thì cũng vài ba triệu đồng, còn người nhiều thì cũng được chục triệu đồng.

Đót sau khi hái về thì đem phơi khô. Công việc này cần nhiều sức lực nên người lớn, trẻ em đều làm được.

Đót phơi sau 5 – 7 ngày thì được thu gom lại…

… chằng buộc cẩn thận…

… chất vào trong kho bảo quản chờ xe đến vận chuyển đi tiêu thụ.

Một mùa hái “lộc trời dần trôi qua trong niềm vui “trúng mùa, trúng giá” đồng nghĩa với nỗi lo về mùa “giáp hạt” không còn đè nặng trên đôi vai những nông dân chân lấm tay bùn nơi những cánh rừng già, trước đó là một cái Tết no đủ, sung túc nhờ những vạt đót trên các triền núi, lưng đồi.