Thông điệp sắc lạnh gửi đến Trung Quốc

Mỹ, Nhật Bản và Australia vừa mới đây đã đưa ra một tuyên bố chung trong đó thể hiện sự phản đối đối với “những hành động dọa dẫm, ép buộc đơn phương” trong các cuộc tranh chấp ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Đây được xem là một thông điệp sắc lạnh mà 3 cường quốc trên muốn nhằm thẳng vào Trung Quốc.

Ngoại trưởng 3 nước Australia, Nhật Bản và Mỹ (từ trái qua phải).

Tuyên bố được đưa ra sau cuộc họp 3 bên bên lề hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) là kết quả của những nỗ lực từ phía Nhật Bản trong việc tập hợp sự ủng hộ cho cuộc tranh chấp giữa nước này với Trung Quốc xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông, các nhà phân tích nhận định.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida và Ngoại trưởng Australia Julie Bishop đã có cuộc gặp gỡ bên lề hội nghị APEC hôm thứ Sáu (4/10). Mặc dù tuyên bố chung mà 3 nước này đưa ra không hề đả động đến cái tên Trung Quốc nhưng nó lại nhấn mạnh đến hai vùng Biển Đông và biển Hoa Đông – nơi Bắc Kinh đang có những cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải với hàng loạt các nước láng giềng xung quanh.

Cả 3 nước Mỹ, Nhật Bản và Australia đều thể hiện sự “phản đối đối với bất kỳ hành động dọa dẫm, ép buộc đơn phương nào nhằm làm thay đổi sự nguyên trạng ở biển Hoa Đông”. Các nước trên cũng nhấn mạnh “tầm quan trọng của nỗ lực giảm thiểu căng thẳng và tránh những tính toán sai lầm cũng như các sự việc không mong muốn”.

Tuyên bố ba bên cũng “tái khẳng định tầm quan trọng của hòa bình và sự ổn định, tôn trọng luật pháp, thương mại tự do và tự do hàng hải ở Biển Đông”.

Giáo sư Zhuang Jianzhong – Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia thuộc trường Đại học Jiaotong Thượng Hải, nhận xét, ông tin rằng Nhật Bản đóng vai trò dẫn đầu trong việc đưa ra tuyên bố nói trên. “Tuyên bố chung đó rõ ràng nhằm trực tiếp vào Trung Quốc mặc dù nó thậm chí đã cố tình tránh đả động đến cái tên Trung Quốc hay &’Điếu Ngư’”, ông Zhuang nói.

Trong khi đó, ông Liu Jiangyong – một giáo sư về quan hệ quốc tế của trường Đại học Tsinghua, Trung Quốc, thì lên tiếng cảnh báo rằng: “Nhật Bản đang can thiệp vào các cuộc tranh chấp lãnh thổ của Trung Quốc với các nước láng giềng trên cái cớ tự do hàng hải nhưng nước này đã lựa chọn sai chiến thuật trong vấn đề này”.

Những cuộc khẩu chiến qua lại giữa giới quan chức và chuyên gia hai nước Nhật Bản, Trung Quốc như thế này là chuyện hết sức bình thường trong thời gian qua.

Mỹ, Nhật Bản và Australia đã từng cân nhắc đến khả năng thiết lập một liên minh quân sự giống NATO ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương như một cách để kiềm chế sự nổi lên của Trung Quốc, ông Zhuang nói thêm.

APEC bàn về hoạt động hải quân của Trung Quốc

Trong một diễn biến khác có liên quan, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida hôm qua (5/10) đã lên tiếng bày tỏ sự quan ngại trước những hoạt động hải quân ngày càng quyết liệt và hung hăng của Trung Quốc tại cuộc họp giữa các bộ trưởng trong khuôn khổ hội nghị APEC ở Indonesia.

“Việc cho phép những hoạt động chuyên chở hàng hóa và đi lại của con người một cách tự do trên các vùng biển là vô cùng quan trọng. Các nước thành viên APEC có liên quan đến nhau ở các vùng biển và tất cả các bên đều được lợi trong việc duy trì, bảo đảm tự do hàng hải”, ông Kishida phát biểu tại cuộc họp kéo dài hai ngày, bắt đầu từ hôm 4/10 ở đảo Bali, Indonesia.

“Thiết lập các quy định theo luật lệ là nền tảng căn bản cho sự phát triển kinh tế trong khu vực”, Ngoại trưởng Nhật Bản đã phát biểu như vậy với những quan chức đến tham dự hội nghị, trong đó có cả Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.

Căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc leo thang nghiêm trọng trong suốt một năm qua sau khi Tokyo mua lại 3 trong số 5 hòn đảo thuộc quần đảo Senaku/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông. Quần đảo Senkaku/Điếu Ngư hiện đang nằm trong sự quản lý của Tokyo nhưng Bắc Kinh đang tìm cách phá vỡ thế nguyên trạng ở đây. Trong suốt nhiều tháng qua, Trung Quốc thường xuyên đưa tàu thuyền và sau này là cả máy bay chiến đấu đến tiếp cận quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư nhằm thách thức quyền quản lý của Nhật Bản ở đây. Hành động này của Trung Quốc nhiều lần đẩy hai nước Trung-Nhật đến sát bờ vực của một cuộc xung đột.

Kể từ khi Thủ tướng Shinzo Abe lên cầm quyền, ông này luôn duy trì một lập trường cứng rắn và kiên quyết không lùi bước trong cuộc tranh chấp với nước láng giềng Trung Quốc. Nhật Bản quyết liệt đối đầu với Trung Quốc. Thủ tướng Abe đã ra sức củng cố sức mạnh quân sự của Nhật Bản đồng thời tăng cường tìm kiếm liên minh để sẵn sàng đối phó với Trung Quốc.

Ngoài tranh chấp ở biển Hoa Đông, Trung Quốc còn liên quan đến những cuộc tranh chấp nóng bỏng ở Biển Đông. Trung Quốc đang có tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông với 4 nước Đông Nam Á gồm Brunei, Malaysia, Philippines, Việt Nam và Vùng lãnh thổ Đài Loan. Các nước và vùng lãnh thổ đều hết sức bất bình trước tham vọng độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc thông qua yêu sách đường 9 đoạn. Nước này đang gây sóng gió trong khu vực vì những hành động quyết liệt và hiếu chiến nhằm xác lập chủ quyền một cách thái quá của họ ở khu vực biển chiến lược và giàu tài nguyên nói trên.

Lo ngại tình hình có thể leo thang thành xung đột, Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang tích cực và nỗ lực nhằm tìm kiếm một Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) có tính ràng buộc với Trung Quốc. Bộ Quy tắc này sẽ giúp quản lý, kiểm soát các cuộc tranh chấp ở Biển Đông.

Kiệt Linh – (tổng hợp)

Theo_VnMedia