Thông điệp của Mỹ khi rút hết oanh tạc cơ khỏi Guam
Mỹ rút hết oanh tạc cơ chiến lược khỏi Guam để ngăn chúng trở thành mục tiêu đánh phủ đầu trong khi vẫn trấn an đồng minh tại châu Á.
Không quân Mỹ hồi giữa tháng 4 rút toàn bộ 5 oanh tạc cơ B-52H khỏi sân bay quân sự Andersen trên đảo Guam nhưng không triển khai lực lượng thay thế, đánh dấu lần đầu tiên trong 16 năm qua Lầu Năm Góc không triển khai bất cứ máy bay ném bom chiến lược nào trên đảo Guam.
Động thái này kết thúc nhiệm vụ mang tên “Duy trì hiện diện Oanh tạc cơ Liên tục” (CBP) từ năm 2004, trong đó một phi đoàn B-52, B-1B Lancer hoặc B-2 Spirit luôn có mặt trên đảo Guam nhằm hỗ trợ các chiến dịch quân sự của Mỹ tại châu Á – Thái Bình Dương và cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu, cũng như bảo đảm gây áp lực liên tục với Triều Tiên.
Oanh tạc cơ B-52H diễn tập Voi đi bộ trên đảo Guam hôm 13/4. Ảnh: USAF.
Bộ chỉ huy Chiến lược Mỹ (STRATCOM) cho rằng động thái rút lực lượng này sẽ tăng cường hiệu quả chiến đấu khi oanh tạc cơ B-52H đóng tại Bắc Mỹ vẫn có thể vươn tới Thái Bình Dương, trong khi thời gian triển khai máy bay ném bom đến hàng loạt điểm nóng như Trung Đông sẽ được rút ngắn.
Phát ngôn viên STRATCOM Kate Atanasoff khẳng định việc rút oanh tạc cơ B-52H khỏi Guam phù hợp với Chiến lược Phòng thủ Quốc gia mới, cũng như phương án “Triển khai Lực lượng Linh hoạt”, trong đó các quyết định triển khai lực lượng được Lầu Năm Góc đưa ra một cách nhanh chóng, không báo trước để gây bất ngờ cho đối phương.
“CBP diễn ra đều đặn và dễ đoán trước, tạo ra điểm yếu tác chiến nghiêm trọng. Đối phương có thể dễ dàng vạch phương án tiêu diệt oanh tạc cơ tại Guam vì sự hiện diện công khai của chúng”, Timothy Heath, chuyên gia cấp cao tại tổ chức nghiên cứu RAND ở Mỹ, nhận xét.
Trên thực tế, Trung Quốc đang sở hữu một loại vũ khí rất lợi hại là tên lửa đạn đạo tầm xa DF-26, còn có biệt danh “sát thủ Guam”, được nước này ra mắt năm 2015 và biên chế năm 2018. Tên lửa DF-26 được cho là có tầm bắn khoảng 4.500 km, mang theo đầu đạn tới 1,8 tấn, có khả năng tấn công tàu sân bay di chuyển trên biển và căn cứ Mỹ trên đảo Guam ngay cả khi bắn từ sâu trong lãnh thổ Trung Quốc.
Triều Tiên hồi năm 2017 cũng phóng thử thành công tên lửa đạn đạo tầm xa Hwasong-12 có thể đánh trúng mục tiêu từ khoảng cách 6.000, khẳng định đây là một phần trong kế hoạch “khống chế Guam”.
“Rút oanh tạc cơ chiến lược khỏi Guam sẽ giảm số lượng mục tiêu để Trung Quốc và Triều Tiên nhắm bắn”, Carl Schuster, cựu tư lệnh Trung tâm Tình báo Hỗn hợp Thái Bình Dương của Mỹ, nêu quan điểm.
Video đang HOT
Động thái này dường như cũng giúp trấn an các đồng minh của Mỹ như Nhật Bản và Hàn Quốc. “Kết thúc CBP cho thấy Mỹ coi trọng các nghĩa vụ phòng thủ khi nghiêm túc cải thiện khả năng răn đe và sẵn sàng chiến đấu của các lực lượng then chốt”, Heath nhận xét.
Các lực lượng chủ chốt như oanh tạc cơ sẽ được rút khỏi tầm tấn công phủ đầu của đối phương, trong khi vẫn duy trì sức răn đe nhờ trang bị tên lửa tầm xa và sự hỗ trợ từ máy bay tiếp dầu. “Chúng có thể tham chiến ở Thái Bình Dương trong vòng chưa đầy một ngày sau khi xuất phát từ căn cứ ở bang Bắc Dakota và Louisiana”, Schuster cho hay.
Không quân Mỹ tuần trước chứng minh điều này bằng cách triển khai một oanh tạc cơ B-1B Lancer bay 30 tiếng liên tục từ căn cứ ở bang Nam Dakota đến Nhật Bản để hội quân với tiêm kích đóng quân tại nước này.
Oanh tạc cơ B-1B huấn luyện cùng tiêm kích Mỹ và Nhật hôm 22/4. Ảnh: USAF .
“Hoạt động này cho thấy cam kết của Mỹ với an ninh và ổn định tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương thông qua việc triển khai lực lượng chiến lược toàn cầu. Chúng tôi vẫn là lực lượng hùng mạnh, sáng tạo và có khả năng phối hợp để bảo đảm tầm nhìn về khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương cởi mở và tự do”, tướng Charles Brown, tư lệnh Lực lượng không quân Mỹ tại Thái Bình Dương, cho biết.
Schuster khẳng định quân đội Mỹ vẫn duy trì hiện diện quân sự hùng hậu tại châu Á – Thái Bình Dương với hàng loạt phi đoàn tiêm kích tàng hình F-35, chiến đấu cơ F-15 và F-16, cũng như tàu chiến và tàu ngầm có khả năng ứng phó trong giai đoạn đầu của mọi xung đột quân sự trong khu vực.
“Các đồng minh và đối tác của Mỹ cũng có lực lượng quân sự mạnh, động thái này thể hiện sự tin tưởng vào năng lực phòng thủ của họ“, Schuster nói.
Tuy nhiên, vẫn có lo ngại cho rằng thông điệp của Washington sẽ bị hiểu sai, nhất là khi chính quyền Tổng thống Donald Trump đang yêu cầu đồng minh tăng đóng góp ngân sách cho lực lượng đồn trú Mỹ. Ông chủ Nhà Trắng hồi năm 2018 từng công khai chỉ trích chi phí quá cao để triển khai oanh tạc cơ từ Guam cho những cuộc tập trận ở Hàn Quốc.
Trong bối cảnh những bình luận của Trump đặt ra nhiều nghi vấn về cam kết của Mỹ tại châu Á – Thái Bình Dương, động thái rút hết oanh tạc cơ khỏi Guam càng gây thêm ngờ vực.
“Chấm dứt CBP gửi thông điệp chiến lược rõ ràng tới các đồng minh ở Thái Bình Dương rằng Mỹ đang dần rút lực lượng khỏi đây. Đó không phải hành động trấn an, nó nhắc nhở rằng mọi thứ đang thay đổi”, Peter Layton, cựu sĩ quan không quân Australia, nêu quan điểm.
Layton nhấn mạnh đợt rút quân diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang tăng cường hoạt động quân sự với hàng loạt đợt diễn tập gần Đài Loan và trên Biển Đông. “Kết thúc CBP một cách công khai càng thể hiện Mỹ đang rút chân khỏi khu vực trong khi Trung Quốc trỗi dậy“, ông cho hay.
Giới chuyên gia cho rằng Lầu Năm Góc sẽ phải tìm cách duy trì hiện diện trên bầu trời Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. “Quan chức Mỹ cần cho đồng minh thấy sự vắng bóng của oanh tạc cơ chiến lược là nhằm tăng cường cam kết với khu vực, không phải ngược lại”, chuyên gia Heath nói.
Nước cờ của Mỹ khi rút hết máy bay ném bom khỏi Guam
Lần đầu tiên trong 16 năm, Không quân Mỹ không duy trì bất cứ máy bay ném bom hạng nặng nào tại đảo Guam.
Máy bay ném bom B-52 Stratofortress, B-1 Lancer và B-2 Spirit của Mỹ bay trên bầu trời Guam năm 2016. Ảnh: CNN
Khi 5 chiếc B-52 Stratofortresses rời căn cứ không quân Andersen tại Guam vào ngày 17/4, điều này đồng nghĩa với việc chương trình "Máy bay ném bom hiện diện thường trực" (CBP) chấm dứt. Kênh CNN (Mỹ) cho biết CBP là chương trình then chốt của Lầu Năm Góc để bảo đảm với các đồng minh ở châu Á và Tây Thái Bình Dương.
Theo CBP, những máy bay ném bom B-52 Stratofortress, B-1 Lancer và B-2 Spirit được triển khai đến căn cứ không quân Anderden luân phiên sau 6 tháng. Đảo Guam được coi là địa điểm chiến lược cho không lực Mỹ khi chỉ cách Triều Tiên, Biển Đông vài giờ bay. Nhưng ở thời điểm này, Trung tâm Chỉ huy Chiến lược Mỹ cho rằng máy bay ném bom hoạt động hiệu quả hơn khi xuất kích từ căn cứ quân sự tại Mỹ.
Những máy bay ném bom này vẫn được triển khai tới Thái Bình Dương khi cần thiết nhưng nếu xuất phát từ Mỹ chúng sẽ phản ứng nhanh chóng hơn với các điểm nóng như Vịnh Ba Tư.
Người phát ngôn của Trung tâm Chỉ huy Chiến lược Mỹ - Thiếu tá Kate Atanasoff nói: "Mỹ đang chuyển sang phương pháp tạo điều kiện để máy bay ném bom chiến lược chuyển động từ vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương sang nhiều địa điểm nước ngoài khác khi cần thiết trong khi những máy bay này vẫn 'cư trú' lâu dài tại Mỹ".
Động thái này phù hợp với Chiến lược Phòng vệ Quốc gia 2018 của Lầu Năm Góc đề nghị lực lượng Mỹ có thể hoạt động "khó đoán trước".
Về mặt quân sự, động thái này mang nhiều hàm ý. Nhà nghiên cứu quốc phòng tại tập đoàn RAND (Mỹ) Timothy Heath đánh giá: "Việc triển khai dễ đoán và cố định tại Guam khiến các chiến dịch lộ điểm yếu".
Trên thực tế, một trong những tên lửa đạn đạo tầm trung đáng gờm của Trung Quốc là DF-26 được mệnh danh là "sát thủ Guam" bởi khả năng vươn tới căn cứ quân sự Mỹ từ lãnh thổ Trung Quốc. Năm 2017, Triều Tiên đã thử nghiệm tên lửa đạn đạo tầm trung có tên Hwasong-12 và được giới quan sát đánh giá là có tầm bắn tới Guam.
Nhiều nhà phân tích cho rằng việc rút máy bay ném bom khỏi Guam có thể giảm mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo của Trung Quốc, Triều Tiên. Với hỗ trợ của máy bay tiếp liệu, máy bay ném bom vẫn có thể từ căn cứ tại Mỹ đến Thái Bình Dương trong chưa đầy một ngày. Hôm 22/4, Không quân Mỹ đã cử máy bay ném bom B-1 từ căn cứ tại South Dakota đến Nhật Bản trong hành trình khứ hồi 30 giờ, kết hợp cùng chiến đấu cơ F-15 và F-2 của Nhật Bản.
Cựu giám đốc chiến dịch tại Trung tâm Tình báo phối hợp thuộc Trung tâm chỉ huy Thái Bình Dương Mỹ - Carl Schuster nhận định mặc dù máy bay nem bom đã quay trở về Mỹ nhưng quân đội nước này vẫn duy trì đủ lực lượng chiến đấu cơ trong khu vực như F-35, F-16 và F-15 tại Nhật Bản cùng chiến hạm và tàu ngầm trang bị tên lửa Tomahawk. Ngoài ra, theo ông Schuster, đồng minh và đối tác của Mỹ cũng sở hữu lực lượng vũ trang năng lực tốt do vậy "động thái cũng thể hiện sự tự tin của những quốc gia này với năng lực quốc phòng".
Máy bay ném bom B-1 cùng chiến đấu cơ Hàn Quốc trong cuộc tập trận chung năm 2017. Ảnh: CNN
Dưới đây là video các máy bay ném bom B-52 Stratofortress, B-1 Lancer và B-2 Spirit của Mỹ cùng sát cánh trên bầu trời (nguồn: CNN)
Tuy nhiên, việc rút máy bay ném bom lại diễn ra ở thời điểm chính quyền Tổng thống Donald Trump chủ động đề nghị đồng minh chi trả chi phí cho các căn cứ quân sự Mỹ tại nước sở tại.
Sau Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều Tiên tại Singapore trong năm 2018 với Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un, Tổng thống Trump đã công khai hỏi giá trị của các máy bay ném bom tại Guam khi chúng sử dụng trong tập trận với Hàn Quốc.
Nhà lãnh đạo Mỹ khi đó nói: "Tập trận rất tốn kém, chúng ta chịu phần lớn chi phí cho sự kiện này, đưa máy bay ném bom từ Guam tới. Đó là khoảng thời gian dài để những chiến đấu cơ to lớn bay tới Hàn Quốc luyện tập rồi quay trở về Guam. Tôi biết nhiều về những máy bay ném bom này, chúng rất đắt đỏ".
Phát biểu trên đã gây băn khoăn về cam kết của Tổng thống Trump với Thái Bình Dương. Đối với một số chuyên gia, quyết định rút máy bay ném bom khỏi Guam còn gia tăng cảm giác này.
Máy bay ném bom từ Guam từng được sử dụng nhằm thể hiện thông điệp của Mỹ trong thời gian căng thẳng gia tăng với Triều Tiên.
Nhà phân tích Peter Layton tại Viện Griffith châu Á (Australia) phân tích: "Việc chấm dứt CBP đã gửi thông điệp chiến lược tới các đồng minh tại Thái Bình Dương của Mỹ. Đó không phải là trấn an mà là lời nhắc rằng thời gian đang thay đổi".
Các nhà phân tích cho rằng Lầu Năm Góc cần tìm phương hướng để duy trì hiện diện trên bầu trời vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Ông Heath nói: "Các quan chức Mỹ cần nỗ lực hơn để trấn an các đồng minh và khu vực rằng sự vắng mặt tạm thời và tính khó đoán định của sự hiện diện Mỹ là đại diện cho cam kết gia tăng của Washington với khu vực".
Đảo Guam, nằm trên Thái Bình Dương, trở thành lãnh thổ của Mỹ từ năm 1898. Theo Sky News (Anh), căn cứ quân sự và hải quân Mỹ hiện chiếm 30% diện tích của đảo Guam. Một căn cứ hải quân và cơ sở thuộc Lực lượng Bảo vệ Bờ biển của Mỹ nằm ở phía Nam đảo Guam, trong khi ở phía Bắc là một căn cứ thuộc Không quân Mỹ. Đảo Guam luôn được Lầu Năm Góc coi là một vị trí chiến lược trong chính sách của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.
Hà Linh
Mỹ rút hết oanh tạc cơ B-52 khỏi Guam Mỹ rút 5 chiếc B-52 khỏi căn cứ Guam và không điều lực lượng thay thế, kết thúc chiến dịch triển khai thường trực kéo dài 16 năm tại đây. Dữ liệu trên trang theo dõi máy bay Aircraft Spots tuần trước cho thấy 5 oanh tạc cơ chiến lược B-52H rời sân bay quân sự Andersen trên đảo Guam để trở về...