Thơm ngon gà bản Đầm Hà

Hiện nay người dân các xã ở Đầm Hà đã phát huy thế mạnh rừng đồi để nuôi gà bản Đầm Hà – giống gà được bà con nuôi từ nhiều đời nay, có thịt thơm ngon vì chúng được chăn thả bán tự nhiên.

Gà bản Đầm Hà được nuôi ở gia trại của chị Nguyễn Thị Luyến, thôn Hải An, xã Quảng An.

Xã Quảng An của huyện có nhiều hộ nuôi gà bản Đầm Hà theo hướng sản xuất hàng hóa. Xã có thôn Tầm Làng có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch.

Tháng 12/2019, huyện Đầm Hà đã xây dựng Đề án Xây dựng Làng dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại thôn Tầm Làng. Theo đó, công trình được xây dựng ở thôn Tầm Làng – nơi có 98% người Dao sinh sống. Công trình dự kiến huy động hơn 101 tỷ đồng từ nhiều nguồn, đầu tư vào việc tạo lập không gian văn hóa (cổng làng, nhà truyền thống Dao Thanh Phán, nhà văn hóa cộng đồng, khu vực tắm suối truyền thống), xây dựng hạ tầng thiết yếu (giao thông, phục dựng miếu thờ, bến đỗ xe..), kinh phí đầu tư phát triển bền vững (chăm sóc bảo vệ rừng đầu nguồn, hệ thống cây xanh quanh làng, vườn hoa, xử lý rác thải), kinh phí xây dựng làng nghề truyền thống, bảo tồn các giá trị văn hóa phi vật thể…

Anh cán bộ xã Quảng An đi cùng tôi bảo: Muốn du lịch phát triển tốt cũng phải có ẩm thực đặc trưng để tạo dấu ấn cho du khách đến đây, do vậy, gà bản Đầm Hà được nhiều hộ trên địa bàn xã chúng tôi phát triển, trước mắt để phát triển kinh tế của người dân và chắc chắn sẽ làm vừa lòng các du khách trong thưởng thức ẩm thực khi đến Quảng An.

Nhiều người còn gọi gà bản Đầm Hà là gà leo cây.

Anh cán bộ xã đưa tôi vào quán ăn ở chợ Quảng An, nằm ở trung tâm xã và dặn ông chủ quán phải chọn đúng gà bản Đầm Hà. Đó là giống gà cổ ngắn, chân thấp, thân hình tròn gọn, đa phần gà mái vừa có mũ lại có râu. Gà bản Đầm Hà ban ngày lang thang trên đồi, buổi trưa leo đậu trên cây như chim để tránh nắng, buổi tối nhiều con cũng leo lên cây ngủ, nên nhiều người còn gọi là gà leo cây.

Món gà đã chín được bê lên rắc thêm chút lá chanh thơm lừng. Con gà ông chủ quán mới luộc xong chưa chặt, miếng da vàng bóng, giống như thoa nghệ rồi nhúng trong lớp mật ong loãng. Thịt gà được chặt ra, lớp da và thịt không bị tách rời, thịt săn chắc, ăn giòn nhưng không dai, béo mà không ngán. Gà bản Đầm Hà còn có thể nấu được nhiều món khác như chiên, rang muối lá chanh, hấp. Thế nhưng, nhiều người vẫn thích món gà luộc, vì màu sắc bắt mắt, khi ăn giữ nguyên hương vị thịt gà chứ không bị các gia vị khác làm át đi. Miếng thịt gà luộc dù được chặt to nhưng không dai, vẫn mềm và giòn.

Những năm trước, để tìm mua được con gà bản Đầm Hà rất khó, vì người dân các thôn bản Đầm Hà chưa có khái niệm nuôi gà theo hướng sản xuất hàng hóa. Họ chỉ nuôi vài ba con để đến ngày tết hay ngày nhà có công việc mới cải thiện, nên dù khách có hỏi mua họ cũng không bán.

Hiện nay, gà bản Đầm Hà được nhiều hộ nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, dù thực khách có mua hàng tấn cũng có. Đó là nhờ sự vào cuộc của anh Nguyễn Văn Tuyền, ở thôn Tân Hòa, xã Quảng Tân, hiện là Giám đốc HTX Tuyền Hiền. Anh Tuyền đã có nhiều công xây dựng thương hiệu gà bản Đầm Hà, nên số lượng gà bản Đầm Hà hiện nay được phát triển rất nhiều.

Món gà bản Đầm Hà được giới thiệu tại Liên hoan Ẩm thực Quảng Ninh 2020, tại Sunworld Hạ Long Complex (TP Hạ Long). Ảnh do địa phương cung cấp.

Đầu tháng 6/2019, tại huyện Đầm Hà, Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký cho sản phẩm gà bản Đầm Hà và HTX Tuyền Hiền là đơn vị được chọn, sản xuất thành công giống gà bản bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo, cung cấp cho các hộ chăn nuôi toàn huyện.

Qua chia sẻ, anh Tuyền cho biết, anh nhận thấy giống gà bản Đầm Hà được bà con ở các làng, bản nuôi giữ giống từ nhiều đời, là sản vật nổi tiếng của địa phương và khu vực miền Đông, vì vậy anh mong muốn phát triển thành sản phẩm đặc trưng. Ban đầu, anh đầu tư gần 200 triệu đồng xây dựng trang trại phát triển sản xuất gà giống bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo. Để có được gà giống bố, mẹ, anh Tuyền lặn lội lên tận Quảng Lâm, Quảng An là các xã vùng cao của huyện, rồi vào các bản của bà con đồng bào dân tộc thiểu số thu gom. Anh Tuyền đứng ra vận động thêm một số hộ cùng chí hướng để thành lập ra HTX Tuyền Hiền, chuyên sản xuất gà giống và nuôi gà thương phẩm địa phương, tạo thương hiệu gà bản Đầm Hà.

Gà bản Đầm Hà đã được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao, gà thương phẩm đã vượt ra ngoài địa bàn huyện và được tiêu thụ chủ yếu tại TP Hạ Long, Móng Cái, Cẩm Phả, Hà Nội… Hiện nay, trên địa bàn huyện Đầm Hà đã có hơn trăm hộ làm mô hình nuôi giống gà này với quy mô từ 500 con đến 2.000 con/hộ. Số gà thương phẩm được HTX Tuyền Hiền bao tiêu toàn bộ và hàng năm đều tiêu thụ hết.