Thời tiết bất thường trong năm 2016
Tuyết rơi ở Hà Nội, Nghệ An; mưa lũ miền Trung kéo dài trên diện rộng… cho thấy thời tiết ở Việt Nam ngày càng diễn biến phức tạp.
Tuyết rơi diện rộng đầu năm
Từ ngày 22 đến 27/1, miền Bắc đón đợt không khí lạnh mạnh nhất từ đầu mùa đông 2015-2016. Trong ba ngày 23-25/1, băng giá và tuyết rơi ở hầu khắp các đỉnh cao từ 1.000 m trở lên ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ.
Cơ quan khí tượng nhận định, đây là đợt lạnh mạnh nhất 40 năm qua với hàng loạt kỷ lục được ghi nhận. Ngày 24/1, trạm khí tượng Sa Pa (Lào Cai) ghi nhận nhiệt độ -4 độ C; Mẫu Sơn (Lạng Sơn) cũng -4 độ C. Tại Hà Nội, lần đầu tiên đỉnh núi Ba Vì tuyết rơi kéo dài, ở trạm Hà Đông chỉ 5,4 độ C.
Hơn 20 địa điểm có băng giá và tuyết ở Việt Nam. Đồ họa: Việt Chung – Phạm Hương
Nhiều vùng cao ở Thanh Hóa, Nghệ An được cho là hiếm gặp thì nay tuyết bao phủ trắng xóa như huyện Bá Thước, Mường Lát; Tương Dương, Quế Phong. Đợt rét đã ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi.
Nguyên nhân là không khí lạnh ở vùng trung tâm Siberia (Nga) có cường độ mạnh, dù đến Việt Nam đã giảm nhưng vẫn gây đợt rét khốc liệt cho Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Khi tràn qua Trung Quốc, áp cao lạnh Siberia cũng gây nên đợt rét kỷ lục cho quốc gia này trong 30 năm qua.
Xâm nhập mặn chưa từng có ở đồng bằng sông Cửu Long
Do tác động của El Nino, từ giữa tháng 2 đồng bằng sông Cửu Long phải đối diện với xâm nhập mặn, lượng mưa giảm 20-30% so với trung bình nhiều năm. Lượng nước trữ trong hệ thống thủy lợi và các vùng thấp trũng đều bị thiếu hụt do năm trước lũ không về. Dòng chảy Me Kong về Việt Nam giảm 50%, khiến mực nước xuống thấp nhất trong 90 năm qua.
Nước biển lấn sâu và đất liền, có nơi tới 70-90 km, sâu hơn trung bình nhiều năm 15-20 km. Hệ quả là hàng trăm nghìn ha lúa bị chế.t, hàng nghìn người không có nước sinh hoạt. Một số người muốn có nước sạch phải bỏ ra 70-80 nghìn đồng, thậm chí 100 nghìn đồng mới được một lít nước.
Thiên tai hoành hành các tỉnh miền Tây. Ảnh: Cửu Long.
Tình trạng xâm nhập mặn đồng bằng sông Cửu Long được đán.h giá là đặc biệt nghiêm trọng trong 100 năm qua. Nó xuất hiện sớm hơn gần 2 tháng so với cùng kỳ, với phạm vi vào sâu đất liền 90 km – chưa từng xuất hiện trong lịch sử quan trắc. Đã có 10/13 tỉnh thành phố bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trong rất nhiều biện pháp “cứu” miền Tây, Việt Nam đã đề nghị Trung Quốcxả nước để khắc phục tình trạng hạn hán tại một số tỉnh. Từ tháng 6, những cơn mưa “vàng” xuất hiện giúp khu vực được giải nhiệt.
Hạn hán kỷ lục ở Nam Trung Bộ và Tây Nguyê n
El Nino dài nhất trong lịch sử (kéo dài từ cuối năm 2014 đến 2016) khiến Nam Trung Bộ và Tây Nguyên phải đối mặt với tình trạng khô hạn nghiêm trọng nhất trong 10 năm qua. So với trung bình nhiều năm, lượng mưa thiếu hụt khoảng 30-50%, có nơi 80%. Số lượng hồ, sông, suối cạn nước tăng nhanh mỗi ngày, hàng chục nghìn ha đất lúa phải dừng sản xuất.
Video đang HOT
Tại Nam Trung Bộ, hồ chứa thủy lợi, thủy điện khu vực chỉ đạt 25-40% dung tích thiết kế, thấp hơn cùng kỳ năm 2015. Trong đó, nhiều hồ nhỏ cạn nước, các đậ.p dâng phần lớn không còn khả năng cung cấp nước. Hồ thủy điện cũng hạn chế phát điện mà tập trung cung cấp nước phục vụ sản xuất.
Những cánh đồng nứt nẻ ở Tây Nguyên. Ảnh: Nhật Hạ.
Để có nước sinh hoạt, người Nam Trung Bộ đã sử dụng đến mạch nước ngầm. Khoan giếng đã trở thành “công việc” hàng ngày của họ. Một số nơi quá khó khăn, người dân phải trông chờ vào nước xe bồn, xe cứu hỏa được tỉnh phân phối với định mức khoảng 20 lít/hộ/ngày.
Tình trạng khô hạn ở Nam Trung Bộ và Tây Nguyên kéo dài từ tháng 3 đến tháng 7 gây thiệt hại nặng nề về cây trồng, nhất là lúa và hàng trăm nghìn hộ dân không có nước sinh hoạt.
Bão đến muộn
Năm nay mùa bão trên khu vực tây bắc Thái Bình Dương đến muộn và kết thúc muộn. Đầu tháng 7 cơn bão đầu tiên xuất hiện và tháng 12 vẫn còn áp thấp hoạt động trên biển Đông.
Trên khu vực biển Đông đã xuất hiện 9 cơn bão và 7 áp thấp nhiệt đới, nhiều hơn trung bình nhiều năm. Trong đó ba cơn bão và hai áp thấp ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam. Đặc điểm nổi bật là hầu hết số bão và áp thấp nhiệt đới hình thành ngay trên biển Đông.
Cụ thể bão số 1 Mirinae đổ bộ Thái Bình – Ninh Bình tháng 7; bão số 3 Dianmu vao khu vực Hai Phong – Thai Binh tháng 8; bão số 4 Rai đổ bộ Quảng Nam – Quảng Ngãi tháng 9. Còn 2 áp thấp nhiệt đới đổ bộ Quảng Trị – Thừa Thiên Huế tháng 10, và khu vực Bình Thuận – Bà Rịa Vũng Tàu tháng 11.
Mùa đông nóng
Lập đông từ 7/11, nhưng cho tới nửa đầu tháng 12 miền Bắc vẫn ghi nhận mức nhiệt cao, như 13h ngày 12/12 tại trạm Láng (Hà Nội) 30 độ C, Chí Linh (Hải Dương) 29 độ C. Một số nơi Tây Bắc Bộ còn trên 31 độ C như Yên Châu và Mường La (Sơn La).
Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương cho biết, nhiệt độ nửa đầu tháng 12/2016 cao nhất trong 10 năm gần đây, với mức nhiệt trung bình 22,2 độ C, cao hơn 4 độ so với trung bình nhiều năm.
Nguyên nhân là không khí lạnh yếu và di chuyển chậm trên quãng đường dài qua lục địa châu Á có nền nhiệt cao hơn. “Tất cả đợt không khí lạnh ở Việt Nam đều xuất phát từ áp cao lạnh Siberia (Nga) tràn xuống. Để tạo nên một đợt rét đậm thì áp cao lạnh Siberia phải có cường độ mạnh và đi với tốc độ nhanh trong quá trình di chuyển đến Việt Nam”, một chuyên gia nhận định. Tuy nhiên, xét trên quy mô toàn cầu, sự gia tăng nhiệt độ ở Việt Nam đồng pha với thế giới.
Mưa lũ liên tiếp và kéo dài diện rộng
Từ giữa tháng 10 đến nay, miền Trung đón 5 đợt mưa lũ với điểm khác biệt là diễn ra trên diện rộng và thời gian dài. Ông Hoàng Đức Cường, Giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương nói “lần đầu tiên chúng tôi phải dùng từ đặc biệt lớn với đợt lũ này”, bởi nó đang lặp lại lịch sử của năm 2013.
Từ ngày 30/10 đến 10/11, lũ các sông từ Hà Tĩnh đến Ninh Thuận và khu vực Tây Nguyên lên cao. Tiếp theo ngày 30/11-9/12, lũ diện rộng từ Thừa Thiên Huế đến Ninh Thuận. Chỉ ba ngày sau, miền Trung lại đón đợt lũ mới bắt đầu ngày 12/12 trên phạm vi rất rộng từ Quảng Bình – Ninh Thuận và lên cả Gia Lai với lượng mưa có nơi 600-700 mm.
Nhiều địa phương ở Phú Yên bị cô lập do nước lên cao, giao thông bị chia cắt. Ảnh: NPV.
Tổng lượng mưa tập trung trong khoảng 2 tháng nhiều nơi lớn hơn trung bình cả năm, cá biệt một số khu vực mưa trên 2.500 mm như Trà My (Bắc Trà My, Quảng Nam) 2.610 mm, Minh Long (Quảng Ngãi) 2.720 mm.
Mưa lớn làm lũ các sông lên cao ở mức báo động 3, nhiều khu vực xấp xỉ mức lũ lịch sử như ở sông Vệ, sông Kone, sông Ba. Các hồ chứa thủy lợi, thủy điện đầy nước phải xả, làm gia tăng ngập lụt. Các tuyến giao thông bị chia cắt do ngập lụt, sạt lở, sản xuất đình trệ, đời sống người dân gặp khó khăn.
“Ít nhất 3-4 năm gần đây chúng tôi chưa ghi nhận lượng mưa lớn như năm 2016. Lượng mưa ở Trung Bộ năm nay phổ biến cao hơn so với trung bình nhiều năm 20-40%, cá biệt có nơi cao hơn 40-90% như Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi”, tiến sĩ Nguyễn Đăng Quang, Trưởng phòng dự báo khí tượng hạn vừa, hạn dài nhận định.
Tiến sĩ Quang cho rằng cơ chế thời tiết, khí hậu năm nay có điểm khác biệt là sự gia tăng hoạt động của các trung tâm nhiễu động – rãnh thấp xích đạo trên vùng biển nam biển Đông Việt Nam.
Theo Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, từ đầu năm đến nay, thiên tai làm 235 người chế.t và mất tích, thiệt hại hơn 37.600 tỷ đồng.
Phạm Hương
Theo VNE
Ngân hàng thế giới hỗ trợ chống thiên tai, lũ lụt cho Việt Nam
Thời gian qua, việc lũ lụt thiên tai, hạn hán ở Việt Nam diễn ra rất nghiêm trọng, làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống nhân dân cả nước. Ngoài sự hỗ trợ tương thân tương ái của người dân cả nước thì chúng ta cũng nhân được sự hỗ trợ của các tổ chức nước ngoài mà tiêu biểu là Ngân hàng Thế giới.
Theo đán.h giá của Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường, trong 20 năm qua, trung bình mỗi năm, Việt Nam phải hứng chịu khoảng 650 các hiện tượng thiên tai lớn nhỏ, khoảng 500 người t.ử von.g, thiệt hại hơn 14.000 tỷ VND. Số tiề.n để khắc phục hậu quả của mưa lũ, sạt lở khoảng 11.000 tỷ VND. Đán.h giá của ngân hàng thế giới cho biết, hàng năm, tổn thất kinh tế trực tiếp bình quân do bão và lũ lụt ước bằng khoảng 0,8% tổng sản phẩm quốc nội (GDP), đứng thứ 3 (sau Myanmar và Philippines) trong các quốc gia thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).
Bao mồ hôi công sức tằn tiện, chắt chiu nhiều năm của người miền Trung đã bị "cơn hồng thủy" cuốn phăng ra sông, ra biển.
Cách đây khoảng 10 năm, đã có những cảnh báo từ ngân hàng thế giới về việc nước ta sẽ là một trong hai quốc gia sẽ bị tác hại nặng nề nhất tại vùng Đông Á vào năm 2100 do hiện tượng trái đất bị hâm nóng làm cho mực nước biển dâng cao. Nếu không kịp thời có chính sách khắc phục, khoảng 11 % dân số Việt Nam, tức là khoảng 9 triệu người sẽ bị ảnh hưởng, tỷ lệ cao nhất thế giới.
10 năm sau, cơn bão dữ từ lời cảnh báo ấy vẫn đều đều tới và ngày càng hung tợn hơn, trút vào vùng tâm lũ cả nước - miền Trung. Vết thương do thảm họa môi trường vẫn chưa hết nhức nhối, những người dân nghèo ở miền Trung lại nếm chịu thảm cảnh thiên tai từ những cơn lũ chưa từng thấy trong nhiều năm qua. Thương sao đứ.a tr.ẻ mới chào đời chưa tới mười ngày đã phải cùng mẹ đi lánh lũ tại một ngôi trường, trong cảnh chen chúc, chật chội, bức bối. Xó.t x.a thay những người mẹ, người cha từ trên xó nhà nhìn xuống dòng nước mà bất lực: ngày mai gia đình sẽ sống sao đây khi hoa màu, cây cối, gia súc, gia cầm, vật dụng chẳng còn chi?
Xó.t x.a thay những người mẹ, người cha từ trên xó nhà nhìn xuống dòng nước mà bất lực: ngày mai gia đình sẽ sống sao đây khi hoa màu, cây cối, gia súc, gia cầm, vật dụng chẳng còn chi?
Thường thì khi nói về nguyên nhân gây ra lụ lụt, câu trả lời trước tiên vẫn liên quan đến lượng mưa - tức do "ông trời". Tuy nhiên, một nguyên nhân mà ít khi được đề cập đến khi xảy ra thiệt hại này là do nạn phá rừng và thủy điện - tức do con người. Theo nhiều chuyên gia, nguyên nhân sâu xa của những diễn biến thất thường này là do biến đổi khí hậu bởi nạn phá rừng và phát triển thủy điện.
Còn nhớ, hiện tượng El Nino được cho là nguyên nhân chính gây nên cơn hạn lịch sử cho Tây Nguyên vừa qua nhưng con người không thể rũ bỏ hết trách nhiệm cho tự nhiên. Trên toàn vùng cao nguyên đất đỏ, có đến 485 nhà máy thuỷ điện lớn, vừa và nhỏ được quy hoạch xây dựng. Để thực hiện dự án, gần 100 nghìn ha rừng sẽ bị "chuyển đổi", hay nói thẳng ra là tuyệt diệt. 7 năm qua, Tây Nguyên mất gần 360 nghìn ha rừng. Rừng không còn, không có gì giữ nổi nước.
Theo báo cáo mới nhất của Chương trình Lương thực Thế giới (FAO), Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ thiên tai, đặc biệt là mưa bão và lũ lụt. Nạn phá rừng đầu nguồn để khai thác gỗ, phát triển nông nghiệp, thủy điện... làm thảm thực vật trên lưu vực ngày càng giảm dẫn đến khả năng cản dòng chảy kém, lũ tập trung nhanh hơn. Và đợt mua lũ vừa qua có lẽ cũng không năm ngoài nguyên nhân này - nạn chặt phá rừng đầu nguồn.
Thủy điện Hố Hô, góp một phần không nhỏ vào thiệt hại của người dân miền Trung trong cơn lũ tháng 10, nhưng nó vẫn được đán.h giá "xả lũ đúng quy trình".
Cùng với nạn phá rừng là tình trạng phát triển tràn lan các thủy điện. Và một thực trạng rất đáng báo động, trong đợt mưa lũ lớn các hồ thủy điện, đặc biệt là các hồ lớn hoàn toàn không có tác dụng cắt lũ. Do mưa lớn ở thượng nguồn nên lượng nước lũ về các hồ thủy điện tăng đột biến, các hồ thủy điện buộc phải xả lũ. Tuy "xả đúng quy trình" nhưng hạ du vẫn ngập nặng là vì các hồ chứa thủy điện không có tác dụng trữ nước cắt lũ. Nguyên nhân gây ra đợt lũ lớn là do hồ chứa thủy điện khu vực miền Trung - Tây Nguyên đa phần dung tích nhỏ nên xả dồn dập gây ra tình trạng lũ chồng lũ...
Chi cục Phòng chống lụt bão miền Trung - Tây Nguyên cho biết, đến sáng nay 17/12, có 13 hồ thủy điện xả qua tràn. Mưa dai dẳng kết hợp hàng chục thủy điện cùng xả lũ khiến 6 tỉnh miền Trung kiệt quệ.
Có thể nói, ứng phó biến đổi khí hậu luôn là chủ đề được nhắc tới trong tất cả cuộc hội nghị, diễn dàn trên thế giới. Trên cương vị đối nội và đối ngoại, trong mỗi chuyến công du của mình, Chủ tịch nước luôn kêu gọi sự hỗ trợ từ các tổ chức toàn cầu giúp đỡ Việt Nam trong việc ứng phó về biến đổi khí hậu. Như mới đây, trong bài phát biểu tại Hội nghị APEC 2016, Chủ tịch nước đã kêu gọi các nước chung tay giúp đỡ Việt Nam chống biến đổi khí hậu và nhận được sự đồng thuận của rất nhiều nước. Trước đó, nhờ mối quan hệ tốt đẹp của Việt Nam và ngân hàng thế giới mà chúng ta đã nhận được gói hỗ trợ 560 triệu USD để giải quyết việc xâm thực mặn ở đồng bằng sông Cửu Long.
Mới đây, trong cuộc gặp gỡ ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Chủ tịch nước Trần Đại Quang cũng nhấn mạnh tình trạng biến đổi khí hậu kéo dài ở Việt Nam đang trở thành vấn đề nóng, gây thiệt hại lớn cho người dân, do vậy mong muốn phía Ngân hàng Thế giới quan tâm và cũng như tìm giải pháp để hỗ trợ người dân Việt Nam khắc phục thiên tai, ổn định đời sống và sản xuất.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam.
Ông Osumane Dione khẳng định, cá nhân ông trên cương vị mới sẽ làm hết sức mình để củng cố và phát triển quan hệ hợp tác giữa World Bank và Việt Nam.
Rất tin tưởng vào lời hứa của giám đốc ngân hàng thế giới, bởi thời gian qua với mối quan hệ tốt đẹp của lãnh đạo hai bên, ngân hàng thế giới đã đưa ra những dự đoán và hỗ trợ kịp thời cho Viêt Nam trong viêc ứng phó và biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, để sử dụng có hiệu quả sự hỗ trợ này như lời hứa của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, các cán bộ ngành, địa phương cần phải xem xét lại việc quy hoạch rừng đầu nguồn và xây dựng đậ.p thủy điên. Chỉ có quyết tâm cải cách thì mới thay đổi được tương lai. Không có gì là quá muộn.
Thu An
Theo NTD
Trường học, sách vở ngập bùn sau lũ ở Bình Định Phòng học, bàn ghế, sách vở... ngập trong nước lẫn bùn đất khiến các thầy cô ở Bình Định phải vất vả thu dọn để sớm đón học sinh trở lại trường, Ngày 19/12, thầy cô các trường trên địa bàn tỉnh Bình Định tất bật với việc dọn dẹp bùn đất, thu dọn sách vở bị hư hỏng sau đợt lũ vừa...