Thời khắc bán đảo Triều Tiên bên miệng hố chiến tranh 23 năm trước
Lần đầu tiên bán đảo Triều Tiên đối mặt nguy cơ bùng nổ chiến tranh vì khủng hoảng hạt nhân là vào năm 1994.
Hình ảnh vệ tinh chụp tổ hợp hạt nhân Yongbyon của Triều Tiên vào năm 1994. Ảnh: pri.org
Những căng thẳng liên quan đến tham vọng hạt nhân của Bình Nhưỡng từng có nguy cơ leo thang thành xung đột vào năm 1994 khi chính quyền Mỹ lúc bấy giờ, dưới thời tổng thống Mỹ Bill Clinton, nghiêm túc cân nhắc phương án đơn phương tấn công lò phản ứng thuộc tổ hợp hạt nhân Yongbyon của Triều Tiên nhằm ngăn nước này khôi phục nguyên liệu thô để chế tạo bom hạt nhân, theo CNN.
Tháng 6/1994, Triều Tiên chuẩn bị chuyển một số thanh nhiên liệu ra khỏi lò phản ứng hạt nhân ở tổ hợp Yongbyon để chiết xuất plutonium. Các thanh nhiên liệu nói trên chứa hàm lượng plutonium đủ để sản xuất 5 – 6 quả bom hạt nhân.
Ông Ashton Carter, khi đó giữ vai trò trợ lý bộ trưởng quốc phòng Mỹ, đã nói với kênh PBS rằng: “Việc này sẽ giúp Triều Tiên cán đích tham vọng hạt nhân và đây là điều không thể chấp nhận. Chúng tôi không tin có thể đàm phán thuyết phục Triều Tiên dừng lại, vậy nên chúng tôi cân nhắc khả năng sử dụng vũ lực để buộc họ rút lại chương trình hạt nhân”.
Theo nhiều cựu quan chức Lầu Năm Góc, quân đội Mỹ đã vạch ra các phương án tấn công lò phản ứng hạt nhân ở tổ hợp Yongbyon. Song họ cũng được khuyến cáo rằng vụ tấn công như vậy sẽ châm ngòi cho một cuộc chiến tranh tổng lực có thể khiến một triệu người t.hiệt m.ạng.
Mỹ cũng cân nhắc tìm kiếm các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ hơn đối với Triều Tiên tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhưng phương án này vẫn tiềm ẩn nguy cơ khiến tình hình vượt khỏi tầm kiểm soát.
Cuộc họp quyết định ở Nhà Trắng
Tổng thống Mỹ Bill Clinton (giữa) chủ trì một cuộc họp tại Phòng Tình huống ở Nhà Trắng vào tháng 3/1994. Ảnh: CIA
Sau hàng tháng căng thẳng dâng cao, ngày 15/6/1994, tại cuộc họp ở Nhà Trắng, các quan chức Lầu Năm Góc, bao gồm cả bộ trưởng quốc phòng William Perry và tổng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng John Shalikashvili, báo cáo với Tổng thống Clinton ba phương án củng cố lực lượng 37.000 binh sĩ Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc. Ông Perry nói với ông Clinton rằng cả ba đề xuất trên đều rủi ro nhưng sẽ là tai họa nếu không chọn phương án nào.
Video đang HOT
Lầu Năm Góc ủng hộ phương án vừa phải: Điều thêm 10.000 binh sĩ Mỹ, các oanh tạc cơ tàng hình F-117, tên lửa hành trình, oanh tạc cơ tầm xa và bổ sung một cụm tác chiến tàu sân bay đến Hàn Quốc hoặc khu vực lân cận, đồng thời kêu gọi sơ tán mọi công dân Mỹ đang sinh sống và làm việc ở Hàn Quốc.
Các quan chức Lầu Năm Góc cho biết quyết định triển khai tên lửa hành trình và oanh tạc cơ tàng hình F-117 nhằm mục tiêu tấn công một lò phản ứng hạt nhân ở Yongbyon.
“Chỉ một ngày nữa thôi, chúng tôi sẽ triển khai các biện pháp tăng viện lớn cho binh sĩ Mỹ ở Hàn Quốc. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chuẩn bị tiến hành sơ tán công dân Mỹ khỏi Hàn Quốc”, ông Perry kể trong cuộc phỏng vấn với CNN năm 1999.
Trả lời phỏng vấn kênh PBS về sau này, ông Perry cho hay Lầu Năm Góc đã cân nhắc kỹ các kế hoạch khẩn cấp và kết luận rằng trong trường hợp Triều Tiên tấn công Hàn Quốc, Mỹ chắc chắn sẽ đ.ánh bại đối thủ.
“Nhưng con số thương vong phụ thuộc rất lớn vào sự chuẩn bị của chúng tôi. Nói cách khác, chúng tôi có thể giảm mạnh số thương vong nếu tăng viện hợp lý. Vậy nên, tôi trình bày với Tổng thống Clinton về kế hoạch tăng viện cho binh sĩ Mỹ ở Hàn Quốc”, ông Perry nói.
Điều Lầu Năm Góc lo ngại nhất là Triều Tiên sẽ tấn công phủ đầu Hàn Quốc vì Bình Nhưỡng vẫn coi những hoạt động tăng cường lực lượng hay sơ tán dân của Washington như tín hiệu báo trước một cuộc tấn công sắp xảy ra.
Trong cuộc phỏng vấn với CNN năm 1999, ông Robert Gallucci, cựu trưởng đoàn đàm phán Mỹ về vấn đề hạt nhân Triều Tiên năm 1994, tiết lộ bản thân ông cũng tin “chiến tranh suýt xảy ra”. Ông gần như chắc chắn rằng cuộc tấn công vào Yongbyon sẽ thổi bùng ngọn lửa chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên.
“Chúng tôi đã thể hiện rõ ràng rằng chúng tôi sẵn sàng chọn giải pháp quân sự nếu cần thiết nhưng đấy hẳn nhiên không phải phương án ưu tiên”, ông Gallucci nói.
Ngòi nổ được tháo vào phút chót
Chủ tịch Triều Tiên Kim Nhật Thành (phải) đón tiếp cựu tổng thống Mỹ Jimmy Carter vào năm 1994. Ảnh: kancc.org
Tuy nhiên, trong lúc ông Clinton đang nghe các quan chức báo cáo những phương án lựa chọn, cựu tổng thống Mỹ Jimmy Carter đã gọi về từ Bình Nhưỡng, thông báo ông đạt được bước tiến lớn sau cuộc gặp với lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành.
“Tôi nhớ là trước khi tổng thống chọn phương án, cánh cửa phòng họp bỗng mở ra và chúng tôi được báo có cuộc gọi của cựu tổng thống Carter từ Bình Nhưỡng. Ông ấy muốn nói chuyện với tôi”, Gallucci kể.
Ông Jimmy Carter trước đấy đến Bình Nhưỡng với tư cách công dân Mỹ và gặp mặt lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành với hy vọng có thể giải tỏa cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo. Từ Bình Nhưỡng, ông gọi điện về để báo tin đã đạt được thỏa thuận đột phá trong vấn đề hạt nhân Triều Tiên.
Ngay lập tức, cuộc họp tại Nhà Trắng dừng lại giữa chừng để theo dõi các diễn biến mới nhất mà ông Carter tường thuật qua điện thoại. “Tôi xem cam kết mà ông Kim Nhật Thành đưa ra là rất quan trọng”, cựu tổng thống Mỹ Carter nói.
“Chúng tôi đang báo cáo với ông Clinton và nêu lên ba phương án thì cựu tổng thống Carter gọi về bảo rằng ông ấy đã nói chuyện với ông Kim Nhật Thành và rằng ông Kim Nhật Thành nói sẵn sàng dừng chương trình hạt nhân ở Yongbyon nếu Mỹ chịu cung cấp cho Triều Tiên một lò phản ứng nước nhẹ, thay thế cho lò phản ứng hạt nhân đang sử dụng lúc đó”, ông Perry thuật lại tình huống bất ngờ trong phòng họp ở Nhà Trắng với đài PBS.
Vài ngày sau, Triều Tiên đồng ý đóng băng chương trình hạt nhân, đổi lại, họ sẽ được cung cấp các lò phản ứng hạt nhân mới không có khả năng sản xuất plutonium cấp độ vũ khí cùng dầu để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong nước. Mỹ cũng chấp nhận một nhượng bộ khác khi nhất trí đàm phán trực tiếp với Triều Tiên. Bản kế hoạch 5027 của Mỹ với nhiều phương án dập tắt cuộc tấn công bất ngờ từ Triều Tiên vào lãnh thổ Hàn Quốc bị xếp sang một bên.
Perry, người ra lệnh lên kế hoạch tấn công phủ đầu, rốt cục đã bác bỏ phương án này. Tin tưởng quân đội Mỹ có thể xóa sổ tổ hợp hạt nhân Yongbyon mà không gây rủi ro rò rỉ phóng xạ song ông Perry cũng cho rằng cuộc tấn công như vậy sẽ làm bùng phát chiến tranh tổng lực trên bán đảo Triều Tiên.
Ông đề nghị tổng thống Mỹ Clinton tìm kiếm các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ hơn từ Liên Hợp Quốc, một phương án ít khiêu khích hơn nhưng vẫn có rủi ro.
“Trưởng đoàn đàm phán hạt nhân bên phía Triều Tiên đã nói với tôi rằng một nghị quyết trừng phạt của Liên Hợp Quốc và các động thái thực hiện biện pháp trừng phạt có thể được xem như hành động gây chiến”, Gallucci cho hay.
Hồng Vân
Theo VNE
IAEA: Triều Tiên khôi phục nhà máy sản xuất plutonium
Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế, từ phân tích ảnh vệ tinh, cho biết Triều Tiên có thể đã tái khởi động một lò phản ứng nhằm tái chế plutonium sử dụng cho vũ khí hạt nhân.
Triều Tiên được cho là đang tái khôi phục các hoạt động tại lò phản ứng Yongbyon. AFP
Những dấu hiệu mà Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) thu thập được cho thấy Triều Tiên đã khôi phục hoạt động tại lò phản ứng 5 megawatt, mở rộng các cơ sở ly tâm và tái chế plutonium tại lò phản ứng hạt nhân Yongbyon, AFP dẫn thông báo của lãnh đạo IAEA Yukiya Amano ngày 6.6.
Ông Amano cho hay những đ.ánh giá này dựa trên việc quan sát các hình ảnh chụp từ vệ tinh chứ không phải là thị sát tại hiện trường, nên không thể nói chắc được.
Các máy ly tâm có chức năng làm giàu uranium đến mức độ có thể sử dụng làm lõi cho vũ khí hạt nhân. Trong khi đó, quá trình tái chế bao gồm việc chiết plutonium từ nhiên liệu đã qua sử dụng từ các lò phản ứng, một cách khác để chế tạo một quả bom hạt nhân, theo Reuters.
Lò phản ứng Yongbyon từng là "trái tim" của chương trình hạt nhân Triều Tiên, bị ngưng hoạt động vào năm 2007 theo thoả thuận giải trừ để nhận viện trợ. Tuy nhiên, Triều Tiên đã làm mới lại lò phản ứng này sau lần thử hạt nhân thứ 3 hồi năm 2013. Đến tháng 9.2015, Triều Tiên tuyên bố khu lò phản ứng Yongbyon đang hoạt động nhằm cải thiện chất lượng và số lượng vũ khí hạt nhân của nước này, theo Reuters.
Hiện chưa rõ Triều Tiên sở hữu bao nhiêu uranium ở mức độ vũ khí và plutonium. Trong khi đó, plutonium chiết xuất từ nhiên liệu đã qua sử dụng tại Yongbyon được cho đã từng được Triều Tiên sử dụng để chế tạo bom hạt nhân.
Vào tuần trước, Viện chiến lược Mỹ-Triều Tiên tại đại học John Hopkins (Mỹ) phân tích hình ảnh vệ tinh gần đây phát hiện 2 toa tàu chở theo các bồn chứa xuất hiện gần phòng thí nghiệm hoá phóng xạ tại khu Yongbyon.
Những toa tàu tương tự từng được nhìn thấy khi Triều Tiên tiến hành các hoạt động tái chế vào đầu những năm 2000. Các bồn chứa được cho là dùng để chứa hoá chất cho hoạt động này. Ngoài ra, các nhà phân tích còn phát hiện có khói bốc lên từ nhà máy tại Yongbyon. Nhà máy này có nhiệm vụ cung cấp hơi nước cho hoạt động tái chế, theo Yonhap.
Hồi tháng 2, Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia Mỹ James Clapper cảnh báo Triều Tiên có thể khôi phục plutonium từ nhiên liệu đã qua sử dụng tại lò phản ứng Yongbyon trong chỉ vài tuần hoặc vài tháng; đồng thời cơ sở làm giàu uranium tại đây cũng đã được mở rộng.
Bảo Vinh
Theo Thanhnien
Triều Tiên nói các tên lửa đang nhằm vào Mỹ Triều Tiên tái khẳng định mục tiêu phát triển tên lửa hạt nhân có thể vươn tới Mỹ cùng ngày với vụ phóng một tên lửa đạn đạo bất chấp sức ép từ Washington và Bắc Kinh. Triều Tiên khoe tên lửa đạn đạo xuyên lục địa mới trong cuộc duyệt binh hôm 15/4. Ảnh: ChosunTV "Lãnh thổ rộng lớn ấy là Mỹ...
