Thoát ‘bão’ thuế quan, liệu Apple có vượt được ’sóng’ AI?

Apple , dưới sự lãnh đạo của Giám đốc điều hành Tim Cook, đã đạt được một chiến thắng đáng kể trong cuộc chiến thuế quan , khi các điện thoại thông minh được miễn trừ mức thuế nhập khẩu mới 50% từ Ấn Độ, và chip bán dẫn cũng tránh được thuế quan nhờ cam kết sản xuất linh kiện tại Mỹ.

Khách hàng trải nghiệm các sản phẩm của Apple tại Cupertino , California , Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Tuy nhiên, mối quan tâm lớn hơn đối với Apple là vị thế của họ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), một lĩnh vực mà công ty được cho là đang bị tụt hậu.
Thành công về thuế quan và chiến lược điều hướng của Apple
Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ Ấn Độ lên 50%, nhưng các điện thoại thông minh đã được miễn khỏi các khoản thuế mới này. Đây là thắng lợi then chốt cho Apple trước mùa ra mắt iPhone tháng Chín. Đồng thời, Apple cũng sẽ tránh được các khoản thuế mới đối với chip bán dẫn do đã cam kết sản xuất linh kiện iPhone tại Mỹ. Ông Cook đã công bố cam kết đầu tư thêm 100 tỷ USD vào Mỹ để sản xuất các bộ phận iPhone trong nước, điều này đã giúp Apple nhận được sự ủng hộ từ chính quyền, như Tổng thống Trump đã nhấn mạnh việc Apple “đang trở lại Mỹ”.
Mặc dù ông Cook ước tính thuế quan có thể tiêu tốn của công ty 1,1 tỷ USD trong quý này, nhà phân tích Gene Munster, đối tác quản lý của Deepwater Asset Management, tin rằng thuế quan chỉ là một phần nhỏ trong các vấn đề dài hạn của Apple, chiếm khoảng 20%. Nhà phân tích Runar Bjrhovde, tại công ty phân tích thị trường Canalys, và chuyên gia Nabila Popal, quản lý cấp cao tại công ty nghiên cứu thị trường International Data Corporation (IDC), cũng nhất trí rằng chuỗi cung ứng linh hoạt và mối quan hệ tốt của Apple với chính quyền sẽ giúp công ty “điều hướng chống lại mối đe dọa này”.
Đa dạng hóa chuỗi cung ứng: trọng tâm vào Ấn Độ
Apple đã bắt đầu dịch chuyển một phần chuỗi cung ứng sang các nước như Ấn Độ và Việt Nam khoảng 5 năm trước, nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19 và các mối đe dọa về thuế quan. Chiến lược đa dạng hóa này được triển khai nhiều năm trước, cho phép công ty điều chỉnh linh hoạt trước những thay đổi bất ngờ.

Ấn Độ được xem là lựa chọn duy nhất ngoài Trung Quốc có khả năng lắp ráp iPhone với quy mô và chi phí cạnh tranh để cung cấp cho thị trường Mỹ. Ông Cook đã tiết lộ rằng trong quý II/2024, hầu hết iPhone bán ra tại Mỹ đến từ Ấn Độ. Trong vòng 9 năm qua, Ấn Độ đã tăng sản lượng iPhone từ con số 0 lên khoảng 14% tổng sản lượng iPhone toàn cầu của Apple. TechInsights dự kiến con số này sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025. Chính phủ Ấn Độ đã tích cực cải thiện cơ sở hạ tầng và ban hành các chính sách khuyến khích, trợ cấp để thúc đẩy sản xuất điện thoại thông minh.

Các bang như Tamil Nadu và Karnataka đã đưa ra các ưu đãi riêng để thu hút các nhà cung cấp của Apple và các nhà sản xuất công nghệ khác, bao gồm xây dựng các khu ký túc xá và cơ sở vật chất cho công nhân. Foxconn, một trong những nhà cung cấp lớn nhất của Apple, đang đầu tư lớn vào Ấn Độ, với các kế hoạch mở rộng nhà máy và tuyển dụng hàng chục nghìn công nhân, chủ yếu là nữ giới.
Thách thức và so sánh với năng lực sản xuất của Trung Quốc

Mặc dù Ấn Độ đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc lắp ráp iPhone, đặc biệt là các mẫu cao cấp như iPhone Pro, quốc gia này vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức để bắt kịp Trung Quốc. Ấn Độ đang phải vật lộn với các quy định chính phủ phức tạp, cơ sở hạ tầng không đồng bộ, và thiếu kinh nghiệm trong sản xuất linh kiện chính xác.

Chuyên gia Navkendar Singh từ IDC nhận định Trung Quốc đi trước Mỹ và Ấn Độ khoảng 20 năm về quy mô, sản lượng hoặc cơ sở hạ tầng cho các công ty công nghệ cao.

Trung Quốc hiện vẫn chiếm khoảng 80% tổng số iPhone được lắp ráp và đã có một hệ sinh thái sản xuất dày đặc về chuỗi cung ứng, nhân tài và cơ sở hạ tầng từ trước khi iPhone đầu tiên ra đời vào năm 2007. Ấn Độ cũng gặp phải các vấn đề về lao động, khi các cuộc đình công liên quan đến điều kiện sinh hoạt và thực phẩm.

Mặc dù vậy, Apple đang tiếp tục đa dạng hóa chuỗi cung ứng như sản xuất các bộ phận máy ảnh ở Malaysia. Chuyên gia Kevin O’Marah, người sáng lập công ty nghiên cứu chuỗi cung ứng Zero100, tin rằng Apple có thể tái sản xuất các thành phần chính của chuỗi cung ứng Trung Quốc ở Ấn Độ trong vòng 5 năm, mặc dù ông nhấn mạnh rằng “Ấn Độ không phải là Trung Quốc thứ hai” nhưng sẽ là một trung tâm sản xuất quan trọng.

Mối lo ngại lớn hơn: Thách thức về AI

Trong khi các vấn đề về thuế quan được xem là có thể kiểm soát được, các nhà phân tích nhận định rằng việc Apple bị tụt hậu trong lĩnh vực AI là một vấn đề lớn hơn và khó khăn hơn để khắc phục. Apple đã trì hoãn một bản nâng cấp lớn cho trợ lý Siri của hãng, vốn được kỳ vọng sẽ cung cấp các câu trả lời cá nhân hóa hơn và hoạt động trên nhiều ứng dụng, giúp “Táo khuyết” bắt kịp với các khả năng tương tự như Google và OpenAI đang phát triển. Google thậm chí đã sử dụng sự chậm trễ này để quảng bá sản phẩm của mình, ám chỉ việc Apple trì hoãn các tính năng AI.

Các đối thủ của Apple như Nvidia (NVDA) và Microsoft (MSFT) đã đạt được mức vốn hóa thị trường ấn tượng nhờ đầu tư vào AI, trong khi Apple, chủ yếu là một công ty phần cứng tiêu dùng, có mô hình kinh doanh khác biệt so với các công ty cung cấp công cụ AI cho doanh nghiệp. Trong cuộc họp báo cáo thu nhập của Apple, các nhà phân tích đã liên tục đặt câu hỏi cho ông Cook về chiến lược AI của công ty và ý nghĩa đối với các sản phẩm tương lai. Ông Cook đã thừa nhận rằng AI là “một trong những công nghệ sâu rộng nhất trong cuộc sống của con người và cam kết tăng cường đầu tư vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, chuyên gia Ted Mortonson, Giám đốc điều hành và chiến lược gia ngành công nghệ tại Baird, cảnh báo rằng Apple không thể chấp nhận rủi ro tụt hậu quá xa về khả năng AI của iPhone, vì điều này có thể tạo cơ hội cho các đối thủ Android như Samsung, Google và Qualcomm vượt lên.

Theo các chuyên gia, trong khi Apple đã khéo léo điều hướng được các thách thức về thuế quan thông qua đa dạng hóa chuỗi cung ứng và đầu tư chiến lược, cuộc đua về trí tuệ nhân tạo mới thực sự là một cuộc chiến quan trọng hơn, quyết định vị thế của công ty trong tương lai.