Thỏa thuận hòa bình Ukraine: Mong manh như đèn trước bão
Sau 16 giờ đàm phán căng thẳng, cuối cùng nhóm “Bộ tứ Normandie” cũng đã ký được một thỏa thuận hòa bình toàn diện cho Ukraine, trong đó việc ngừng b.ắn ở miền Đông. Tuy nhiên, với những mâu thuẫn cốt lõi giữa các bên, tương lai của văn kiện này chẳng khác gì ngọn đèn trước bão.
Lãnh đạo 4 nước đàm phán tại Minsk (Ảnh: AP)
Việc lãnh đạo nhóm “Bộ tứ Normandie” – gồm Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Francois Hollande – đạt được giải pháp tổng thể dài hạn cho cuộc khủng hoảng Ukraine được xem là một thành công vượt mong đợi của các bên. Thành công đó có được nhờ quyết tâm chính trị rất lớn của Nga và Ukraine, cùng sự trung gian hiệu quả của hai “anh cả” châu Âu là Đức và Pháp.
Trong “ Tuyên bố chung” ký sau cuộc họp, lãnh đạo 4 nước khẳng định hoàn toàn tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, coi giải pháp hòa bình là phương thức duy nhất cho cuộc xung đột đang diễn ra, ủng hộ văn kiện “Tổng thể các biện pháp thực thi các thỏa thuận Minsk” được “Nhóm tiếp xúc về Ukraine” thông qua cùng ngày và thiết lập cơ chế giám sát thực hiện văn kiện này.
Văn kiện được “Nhóm tiếp xúc về Ukraine” ký (từ đây gọi tắt là “văn kiện tổng thể”) quy định rõ các bên xung đột ở Ukraine phải ngừng b.ắn toàn diện tại một số khu vực ở Donetsk và Lugansk từ 00h00 ngày 15/2 theo giờ Kiev (tức 5h00 cùng ngày ở Việt Nam).
Các bên cũng sẽ rút tất cả vũ khí hạng nặng ra khỏi vùng chiến sự với khoảng cách 50 km đối với hệ thống pháo cỡ nòng 100 mm trở lên, 70 km đối với hệ thống rốc-két đa nòng và 140 km đối với hệ thống rốc-két Tornado-S, Uragan, Smerch và hệ thống tên lửa chiến thuật Tochka-U.
Đường cơ sở để binh sĩ Ukraine rút vũ khí hạng nặng được tính từ giới tuyến giao tranh hiện tại, trong khi đối với lực lượng ly khai là giới tuyến cũ quy định trong Bản ghi nhớ Minsk ký ngày 19/9/2014 (hai giới tuyến này cách nhau khoảng 50 km do trong 5 tháng qua, phe ly khai đã đẩy lùi quân chính phủ lui dần về phía Kiev).
“Văn kiện tổng thể” cũng ấn định việc rút vũ khí hạng nặng phải được triển khai trong vòng 2 ngày kể từ khi lệnh ngừng b.ắn mới có hiệu lực và kết thúc trong vòng 14 ngày sau đó. Ngoài ra, chính quyền Ukraine phải tiến hành cải cách hiến pháp, thực thi quy chế đặc biệt cho hai vùng Donetsk và Lugansk, đồng thời khôi phục đầy đủ các chương trình phúc lợi xã hội và trao quyền tự quản nhiều hơn cho người dân vùng Donbass.
Có thể nói việc cả “Tuyên bố chung” và “Văn kiện tổng thể” được ký gần như đồng thời tại Belarus tại hai cuộc họp của nhóm “Bộ tứ Normandie” và “Nhóm tiếp xúc về Ukraine” đã tháo được ngòi nổ cho thùng thuốc s.úng Ukraine. Trước đó, thế giới gần như “ngồi trên đống lửa” khi Mỹ và NATO đã gần như nghiêng về khả năng cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraine để có thể đảo ngược cục diện trên chiến trường đang nghiêng về phía quân ly khai.
Video đang HOT
Tuy nhiên, thực tế cho thấy những kết quả trên bàn đàm phán chưa đủ để mở “cánh cửa hòa bình lâu dài” cho Ukraine chừng nào quan điểm và cách nhìn của các bên về thỏa thuận mới vẫn còn nhiều cách biệt. Các bên chắc hẳn vẫn chưa quên việc “Bản ghi nhớ Minsk” đã bị vô hiệu hóa ngay khi chưa ráo mực hôm 19/9 năm ngoái.
Chính vì vậy, trong phản ứng đưa ra sau khi các thỏa thuận mới được ký kết, cả Mỹ và Ukraine đều có những tuyên bố khá thận trọng, đặc biệt khi cả hai nước này đều chưa tin tưởng Nga và các văn kiện lại có những điều khoản có lợi cho Nga và phe ly khai ở Đông Ukraine nhiều hơn.
Tuyên bố của Nhà Trắng nêu rõ: “Thỏa thuận là một bước tiến đáng kể có khả năng hướng tới giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột và khôi phục chủ quyền của Ukraine. Tuy nhiên, Nga phải ngừng tiếp tay cho lực lượng ly khai, rút binh lính và thiết bị quân sự của mình ra khỏi miền Đông Ukraine”.
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko thậm chí còn tỏ ra hoài nghi hơn khi ông nói rằng “không có gì đảm bảo thỏa thuận mới sẽ được thực thi”. Theo nhà lãnh đạo Ukraine, cuộc đàm phán đã rất khó khăn nhưng quá trình thực thi thỏa thuận còn khó khăn hơn nhiều.
Ở góc độ nào đó, những tuyên bố trên cũng không hẳn không có cơ sở. Để thỏa thuận được thực thi hiệu quả, một trong những yếu tố cốt yếu là Nga và phương Tây phải sử dụng ảnh hưởng của mình để ép các bên xung đột ở Ukraine tuân thủ chặt chẽ các điều khoản đề ra, đồng thời xúc tiến nhanh các thỏa thuận hợp tác năng lượng và thương mại để đặt nền móng cho tiến trình phát triển và hòa bình lâu dài.
Nhưng với cơ chế can dự xung đột đa tầng hiện nay, dù muốn nhưng Nga và phương Tây cũng sẽ khó có thể đảm bảo chắc chắn rằng mọi diễn biến trên thực địa tới đây sẽ không đi chệch hướng. Đơn cử, Nga có thể ép lực lượng ly khai tạm thời rút vũ khí hạng nặng ra khỏi vùng chiến sự nhưng không có gì đảm bảo Kiev sẽ cải cách hiến pháp theo hướng cân bằng (một điều kiện tiên quyết đối Mátxcơva).
Về phía phương Tây cũng vậy, Mỹ và châu Âu có thể ép được chính quyền Kiev chấp nhận nhượng bộ một phần trước các yêu sách tự quản của vùng Donbass, nhưng lại không dám chắc về việc phe ly khai có ngừng ý đồ mở rộng diện tích lãnh thổ kiểm soát ở miền Đông Ukraine hay không. Tương tự, trong quan hệ giữa Nga và phương Tây, dù hai bên cùng chẳng có lợi ích gì khi Ukraine ngày càng chìm sâu vào khủng hoảng song những chiến lược tăng cường ảnh hưởng địa chính trị của mỗi bên đang khiến cho đối thủ và cũng là đối tác phải dè chừng, cảnh giác.
Chính sự nghi ngờ và thận trọng dò xét lẫn nhau đó đã khiến cho việc tuân thủ các thỏa thuận hòa bình trở nên khó khăn và mong manh. Các thỏa thuận vừa mới được ký cũng không ngoại lệ. Việc giao tranh tại miền Đông Ukraine vẫn tiếp diễn ác liệt ngay khi các cuộc đàm phán đang diễn ra ở Belarus và sau khi các thỏa thuận mới đã được ký càng làm tăng thêm những quan ngại về tương lai mịt mờ của các thỏa thuận này.
Đức Vũ
Theo Dantri
Hậu “Thỏa thuận Normandy”, Nga-Pháp “hỉ hả” giao nhận Mistral
Ngày 12-2, cuộc hội đàm trong định dạng "Bộ tứ Normandy" đã kết thúc tốt đẹp với nhóm 13 giải pháp đem lại hòa bình cho Ukraine. Tâm trạng của Kiev và lãnh đạo ly khai Donbass ra sao thì chưa ai biết, nhưng Nga và Pháp đã có thể "hỉ hả" bắt tay hoàn tất thương vụ Mistral.
Cuối ngày 12-2, các thành viên của nhóm "Bộ tứ Normandy", bao gồm Tổng thống Nga Vladimir Putin, Tổng thống Ukraine Petro Oleksiyovych Poroshenko, Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Francois Hollande, đã đưa ra một tuyên bố chung mô tả các kết quả công việc của họ.
Các nhà lãnh đạo đã nhất trí về một thỏa thuận mang tính quyết định là ngừng b.ắn ở miền Đông Ukraine bắt đầu từ lúc 00:00 ngày 15-2. Thông báo được nguyên thủ quốc gia 4 nước Nga, Ukraine, Pháp và Đức đưa ra sau cuộc đàm phán kéo dài 17 giờ đồng hồ tại Thủ đô Minsk của Belarus.
Ngay sau đó "Nhóm tiếp xúc 3 bên", bao gồm đại diện của Nga, Ukraine, Tổ chức Hợp tác và An ninh châu Âu (OSCE) và lực lượng ly khai Donbass cũng đưa ra nhóm 13 giải pháp cần thiết để xây dựng hành lang pháp lý, đảm bảo việc giám sát và tổ chức thực hiện đúng thỏa thuận đã đạt được.
Trong đó, vấn đề quan trọng thứ 2 là hai bên tham chiến sẽ rút vũ khí hạng nặng ra khỏi khu vực giao tranh hiện tại, và thiết lập một vùng phi quân sự. Điều khoản này được xây dựng dựa trên nền tảng giữ nguyên giới tuyến rút quân như thỏa thuận Minsk lần 1 vào tháng 6-2014.
Điều khoản rút "quân đội nước ngoài, vũ khí hạng nặng và lính đ.ánh thuê ra khỏi Ukraine", giải giáp vũ khí các nhóm vũ trang bất hợp pháp được bắt đầu tiến hành vào ngày 16-2 và phải được hoàn thành trong thời gian không quá 14 ngày, dưới sự giám sát của OSCE.
Thỏa thuận này cũng khẳng định lại những điều khoản đã được đề cập trong lệnh ngửng b.ắn được kí kết năm ngoái, trong đó có cải cách chính trị ở Ukraine để thể hiện quyền tự chủ của khu vực Donbass và đảm bảo quyền lợi của người dân khu vực Donesk và Lugansk.
Các điều khoản của thỏa thuận ngừng b.ắn được nêu ra trong một tài liệu có chữ ký của các thành viên nhóm liên lạc, bao gồm các đại diện của phe ly khai, Ukraine, Nga và OSCE. OSCE sẽ tổ chức các nhóm quan chức và nhân viên để đảm nhận nhiệm vụ giám sát việc thực thi lệnh ngừng b.ắn này.
Thỏa thuận Normandy là điều kiện quan trọng để Pháp bàn giao tàu cho Nga
Thỏa thuận này sẽ được thực thi ra sao thì chưa ai biết, bởi nó cũng giữ nguyên một số bất đồng không giải quyết được từ thỏa thuận Minsk, nhưng hiện Pháp và Nga đã có thể xoa tay hoan hỉ về một kết cục có hậu cho thương vụ mua sắm tàu sân bay Mistral.
Ngay sau khi cuộc đàm phán kết thúc tốt đẹp, đã xuất hiện thông tin về việc Pháp sẽ bàn giao tàu sân bay trực thăng Mistral cho Nga trong tháng tới, chấm dứt những tranh cãi, đe dọa kiện tụng lẫn nhau giữa Paris và Moscow, giúp Pháp tránh được những nan đề mà họ gặp phải nếu không bàn giao tàu.
Quá trình chuyển giao tàu sân bay trực thăng đổ bộ Vladivosstok lớp Mistral được đóng tại nhà máy đóng tàu hãng STX của Pháp có khả năng sẽ được khởi động vào đầu tuần tới, một nguồn tin quân sự-ngoại giao Nga tiết lộ với phóng viên của hãng tin nhanh Interfax.
Nguồn tin cho biết, đã có sự tác động từ chính phủ Pháp ngay sau khi đạt được sự thống nhất trong cuộc đàm phán. Lệnh khởi động việc bàn giao Mistral có thể sẽ được phát từ Điện Elysee vào đầu tuần tới và đến nửa đầu tháng 3 tàu phải hoàn toàn sẵn sàng để giao lại cho Nga.
Lẽ ra chiếc tàu sân bay trực thăng Mistral đầu tiên mang tên Vladivostock phải được bàn giao cho Nga vào tháng 11-2014 nhưng chính quyền của Tổng thống Hollande đã quyết định đình chỉ việc bàn giao tàu để ủng hộ lệnh trừng phạt của Mỹ và EU áp đạt cho Nga do cuộc khủng hoảng chính trị ở Ukraine.
Pháp tuyên bố chỉ giao tàu khi tình hình Ukraine có những chuyển biến tốt và Nga thể hiện thái độ tích cực trong giải quyết các sự vụ có liên quan đến vấn đề này. Ngược lại, Nga cũng tuyên bố sẽ đưa ra quyết định kiện Pháp ra tòa, đòi lại t.iền tạm ứng đóng tàu và bồi thường phá vỡ hợp đồng ngay trong tháng 2 này.
Tuy nhiên, việc thỏa thuận ngừng b.ắn này đạt được với vai trò quan trọng nhất của Moscow khi "ép" lãnh đạo Donbass ký thỏa thuận ngừng b.ắn, mặc dù trước đó vài tiếng họ còn phản đối đã thể hiện thái độ tích cực của điện Kremlin. Và dĩ nhiên là điện Elysee không còn lí do gì để từ chối bàn giao tàu cho Nga.
Theo Nguyễn Ngọc (tổng hợp)
An ninh Thủ đô
Hội nghị hòa bình Minsk phải kéo dài sang ngày 12/2 Hội nghị hòa bình 4 bên tại thủ đô Minsk của Belarus đã phải kéo dài thêm một ngày và các bên cũng đã liên tục thay đổi thể thức để có thể đi tới nhất trí về giải pháp chấm dứt cuộc xung đột đẫm m.áu kéo dài hơn 10 tháng qua ở Đông Ukraine. Bốn nhà lãnh đạo cao nhất thể...