Thổ Nhĩ Kỳ mạo hiểm trong mối quan hệ với Nga
Ankara và Moscow từng xảy ra nhiều bất đồng nhưng điều này không có nghĩa Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn căng thẳng trong quan hệ hai nước trở nên trầm trọng hơn khi b.ắn rơi máy bay Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin (phải) hôm 23/9 tiếp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại Điện Kremlin. Ảnh: PPIO
Thổ Nhĩ Kỳ ngày 24/11 b.ắn rơi chiến đấu cơ Su-24 của Nga, nối dài chuỗi xung đột giữa hai quốc gia kể từ khi Nga triển khai không kích ở Syria. Chiến dịch quân sự của Moscow được cho là nhằm cả vào những ngôi làng của người Turk ở khu vực tây bắc Syria. Điều này khiến Ankara giận dữ.
Vụ b.ắn rơi máy bay là lần va chạm đầu tiên giữa một thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Nga kể từ khi Tổng thống Vladimir Putin can thiệp quân sự vào Syria hồi cuối tháng 9. Kịch bản đối đầu nguy hiểm mà NATO và liên minh chống k.hủng b.ố do Mỹ dẫn đầu muốn tránh xa nay trở thành hiện thực.
Thổ Nhĩ Kỳ trước đây nhiều lần thể hiện quan ngại về việc Nga không kích các mục tiêu người Turk. Đây là một nhóm người thiểu số theo đạo Hồi dòng Sunni mà nhiều người Thổ Nhĩ Kỳ coi như họ hàng. Sự tồn tại của cộng đồng này có ý nghĩa quan trọng đối với Thổ Nhĩ Kỳ. Giống Ankara, người Turk cũng có quan điểm chống chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Phiến quân người Turk cho rằng việc Nga mở rộng hoạt động quân sự sang vùng Latakia, tây Syria, sát với biên giới Thổ Nhĩ Kỳ là nhằm hỗ trợ quân đội chính phủ Syria, lực lượng Hezbollah của Lebanon và các lực lượng Hồi giáo dòng Shiite của Iran.
Thổ Nhĩ Kỳ cuối tuần trước triệu tập đại sứ Nga để phản đối những trận không kích “dữ dội” vào các ngôi làng người Turk. Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu cho biết Ankara đã yêu cầu Moscow chấm dứt ngay lập tức các hoạt động quân sự sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Video đang HOT
“Chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng hoạt động quân sự của Nga không phải chống k.hủng b.ố mà là chống lại dân thường người Turk. Hành động này có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường”, Guardian dẫn thông báo từ bộ ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ cho hay. Bộ này cũng thêm rằng Nga còn đ.ánh bom các ngôi làng người Turk ở khu vực Bayr-Bucak, tây bắc Syria, gần biên giới tỉnh Hatay của Thổ Nhĩ Kỳ.
Đối với Ankara, khu vực người Turk ở tây bắc Syria mang ý nghĩa chiến lược. Nó như một vùng đệm ngăn chặn sự bành trướng của các lực lượng quân sự người Kurd ở Syria. Những lực lượng này được cho là có liên hệ với tổ chức Đảng Công nhân người Kurd (PKK) – lực lượng chống chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ hàng chục năm qua.
Báo giới Thổ Nhĩ Kỳ thống kê chỉ trong tuần vừa qua đã có hàng nghìn người dân ở 50 ngôi làng người Turk buộc phải rời bỏ khu vực Gimam, vùng Latakia. Các báo cáo cũng cho thấy nhiều người tị nạn Turk phải tháo chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ qua tỉnh Hatay.
Omer Abdullah, thủ lĩnh Lữ đoàn Sultan Abdulhamit người Turk, đã kêu gọi chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp nhằm chấm dứt các trận không kích kéo dài cả tháng qua, hãng thông tấn Cihan đưa tin.
“Chúng tôi đang cố chịu đựng những cuộc tấn công khủng khiếp ấy và rất cần sự trợ giúp từ Thổ Nhĩ Kỳ”, Abdullah nói. “Những người anh em Turk của tôi đang bị s.át h.ại mỗi ngày và chúng tôi cần sự hỗ trợ của chính phủ. Tại sao lại bỏ mặc chúng tôi thế này?”.
Cơ quan Tình báo Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ (MIT) cũng bị cáo buộc tuồn lậu vũ khí cho các lực lượng người Turk hồi đầu năm. Tờ Cumhuriyet ngày 29/5 đưa ra một báo cáo trong đó chứa nhiều bức ảnh các xe tải được cho là của MIT đang chở vũ khí lậu.
Ngoài ra, giới phân tích đ.ánh giá sự can thiệp quân sự của Nga tại Syria còn khiến Tổng thống Recep Tayyip Erdogan cảm thấy bất mãn. Ông này từng thề hạ bệ Tổng thống Assad khi những nỗ lực hoà giải nội chiến hồi năm 2011 do Thổ Nhĩ Kỳ khởi xướng bị Syria khước từ.
Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đều cho rằng sự hiện diện của Nga sẽ l.àm t.ình hình thêm rối ren, kéo dài cuộc nội chiến tại Syria và làm trầm trọng hơn vấn đề tị nạn ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Đến nay có hơn hai triệu người Syria di cư qua con đường này.
Bình luận viên Simon Tisdall nhận định ông Erdogan có lẽ còn cảm thấy không hài lòng vì hồi tháng 9 không được tham vấn về dự định của Nga ở Syria trong phiên làm việc với Tổng thống Putin ở Moscow.
Thổ Nhĩ Kỳ và Nga có quá khứ căng thẳng vì nhiều tranh chấp, ví như việc Nga hỗ trợ Nagorno – Karabakh ly khai khỏi Azerbaijan, cuộc chiến giữa người Ottoman ở Thổ Nhĩ Kỳ và người Tsarist ở Nga những năm 1877 – 1878… Mối quan hệ được cải thiện tương đối trong những năm gần đây nhờ các thoả thuận về năng lượng và giao thương giữa hai nước.
Nhưng cũng vì thế mà sự phụ thuộc của Thổ Nhĩ Kỳ vào Nga ngày càng gia tăng. Nga hiện là đối tác lớn thứ hai của Thổ Nhĩ Kỳ và 60% khí tự nhiên nước này tiêu thụ đều đến từ Nga.
Chính vì vậy, ông Erdogan chắc chắn không mong muốn sự cố biên giới lần này vượt khỏi tầm kiểm soát. Nhưng những diễn biến tiếp theo sẽ chịu tác động của nhiều bên liên quan và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khó có thể tự định đoạt, Tisdall bình luận.
Gia Quang
Theo VNE
Thổ Nhĩ Kỳ từng bảo vệ hành động vi phạm không phận
"Xâm phạm biên giới ngắn hạn không bao giờ có thể là cái cớ để tấn công" - chính Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan từng tuyên bố như thế sau khi máy bay nước này bị Syria b.ắn vì vi phạm không phận.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan - Ảnh: AFP
Tuyên bố kể trên được đưa ra vào năm 2012, ngay sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tố cáo Syria b.ắn một chiếc máy bay F-4 Phantom của nước này do vi phạm không phận Syria.
Quay lại với những gì mới xảy ra, cũng ông Erdogan nay "thay đổi tư tưởng", mạnh mẽ tuyên bố rằng việc quân đội Thổ Nhĩ Kỳ b.ắn rơi chiến đấu cơ Su-24 của Nga là chính đáng. Hãng thông tấn Sputnik của Nga dẫn lời ông Erdogan: "Chúng tôi không muốn để xảy ra điều này nhưng tất cả mọi người đều phải tôn trọng quyền của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc bảo vệ biên giới của mình".
Đến nay, trận khẩu chiến giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa tới hồi kết thúc, phía Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định chiếc Su-24 b.ị b.ắn hạ xâm phạm không phận của mình, Nga nói điều ngược lại. Nhưng cho dù là có vi phạm đi chăng nữa thì cũng chỉ là 17 giây theo chính tiết lộ của Thổ Nhĩ Kỳ. Và 17 giây chắc chắn không thể dài hơn khái niệm "ngắn hạn" mà ông Erdogan từng đưa ra khi chỉ trích Syria 3 năm trước đây.
Sputnik cũng cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ đang theo đuổi chính sách "đạo đức giả" khi chính máy bay của nước này cũng liên tục vi phạm không phận Hy Lạp trong những năm qua. Sputnik đưa tin, chỉ mới 2 tuần gần đây, giới chức Hy Lạp tố cáo 8 chiến đấu cơ Thổ Nhĩ Kỳ đã xâm phạm không phận Hy Lạp 19 lần cả thảy. Còn tính trong cả năm 2014, con số đó là 1.017 lần.
Người ta đã chụp được bức ảnh này khi chiếc Su-24 của Nga b.ị b.ắn hạ. Phi công đã thoát ra ngoài - Ảnh: AFP
Khi chiếc Su-24 rơi xuống, 2 phi công Nga đã kịp nhảy ra ngoài, nhưng lập tức họ bị các thành viên "nổi dậy ôn hòa" được Mỹ và đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ b.ắn, có thông tin 1 người đã được cứu thoát, người còn lại có lẽ đã c.hết. Còn chiếc trực thăng cứu hộ đi tìm 2 phi công cũng bị các thành viên "nổi dậy ôn hòa" khác dùng vũ khí chống tăng do Mỹ sản xuất mà phá hủy, g.iết thêm 1 binh sĩ Nga nữa.
Tổng thống Nga, ông Vladimir Putin, đã nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ "đâm sau lưng Nga" và đe sẽ "không bao giờ dung thứ cho tội ác này".
Kiều Oanh
Theo Thanhnien
Một trong hai phi công lái Su-24 sống sót Một trong hai phi công trên chiến đấu cơ Su-24 của Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ b.ắn hạ đã được quân đội Syria giải cứu. Quân đội chính phủ Syria - Ảnh: AFP Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết phi công Nga đã về tới căn cứ quân sự Hmeymim ở Syria an toàn, theo Sputnik. Ông Shoigu không hề...