Thổ Nhĩ Kỳ bắt cựu tướng quân đội vì âm mưu đảo chính

Cựu tướng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ Ilker Basbug có đêm đầu tiên sau song sắt vào ngày hôm nay, vì bị cáo buộc âm mưu lật đổ chính phủ trong một vụ việc chưa từng có tiền lệ, được dự đoán sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa quân đội và chính phủ.

Cựu tướng quân đội Thổ Nhĩ Kỳ Ilker Basbug

Ông Basbug, về hưu năm 2010, là tướng lĩnh cấp cao nhất bị bắt trong vụ điều tra nhóm có tên gọi Ergenekon. Năm 2003, các công tố cho hay nhóm dân tộc chủ nghĩa cứng rắn này đã âm mưu lật đổ chính phủ của Thủ tướng Recep Tayyip Erdogan. Tuy nhiên ông Basbug phủ nhận mọi cáo buộc. Khoảng 400 nghi phạm hiện đang phải hầu tòa.

Cựu tướng quân đội này đã được đưa tới một tòa án ở Istanbul vào đầu giờ sáng nay để kiểm tra y tế trước khi được chuyển tới xe cảnh sát để đến nhà tù Silivri, cách tây thành phố khoảng 80km. Hàng trăm bị cáo trong vụ việc hiện cũng đang được giam giữ tại đây.

“Tổng tham mưu trưởng quân đội thứ 26 của Thổ Nhĩ Kỳ bị bắt giữ vì đã thành lập và chỉ đạo một nhóm khủng bố. Tôi để điều đó cho đất nước Thổ Nhĩ Kỳ vĩ đại phán quyết”, ông Basbug cho biết khi rời phòng xét xử.

Vụ Ergenekon là một trong nhiều cáo buộc âm mưu lật đổ chính phủ nhằm vào quân đội . Một số quan chức quân sự đã bị buộc tội trong vụ việc cho biết họ hành động theo một chuỗi mệnh lệnh.

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, đội quân lớn thứ hai trong lực lượng NATO sau Mỹ, từ lâu đã tự xem họ là người bảo vệ của thể chế thế tục của đất nước và đã tiến hành 3 cuộc đảo chính từ năm 1960-1980.

Tuy nhiên, quân đội có lịch sử căng thẳng với đảng AK cầm quyền của thủ tướng Erdogan và hai bên đã rơi vào cuộc “khẩu chiến” trong suốt hai năm rưỡi qua về những cáo buộc trên.

Giới phê bình cho rằng cuộc điều tra Ergenekon tập trung vào những người phản đối AK, trong khi chính phủ phủ nhận cáo buộc này.

Đảng AK được cho là đảng kế nhiệm Welfare, một đảng Hồi giáo dẫn dắt chính phủ những năm 1996-97. Đảng này đã buộc phải từ chức sau một chiến dịch do quân đội đứng đầu.

“Lãnh đạo băng nhóm”

Báo chí nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đây là lần đầu tiên một cựu tướng lĩnh quân đội bị xét xử. Tướng Basbug đối mặt với cáo buộc “lãnh đạo băng nhóm” và âm mưu lật đổ chính phủ. Mạng lưới Ergenekon cũng bị cáo buộc thành lập các trang web tuyên truyền chống chính phủ, làm bất ổn đất nước.

Quyết định đối với tướng Basbug được đưa ra vài giờ sau khi các nhà báo nổi bật của Thổ Nhĩ Kỳ bị xét xử trong cùng vụ việc cho biết các cáo buộc chống lại họ là mang động cơ chính trị và là “một cuộc thảm sát công lý”. Mỹ và EU cũng lên tiếng lo ngại về việc bắt giữ các nhà báo.

Hàng trăm quan chức quân sự cũng bị cáo buộc trong vụ “Sledgehammer”, kế hoạch đảo chính có từ năm 2003. Vụ việc đã khiến nhiều tướng lĩnh các lực lượng vũ trang, quân đội, hải quân và không quân từ chức hồi tháng 7 năm ngoái.

Theo Dân Trí