Thợ gác kèo ong rừng U Minh tiết lộ cách làm mắm ong non lạ miệng

Hàng năm, vào đầu tháng 10 âm lịch hoa tràm ở rừng U Minh lại bắt đầu nở rộ. Đây cũng là thời điểm các tập đoàn gác kèo ong tất bật ăn ong (thu mật); còn các mẹ, các chị cũng rộn ràng vào vụ làm mắm ong từ ong non ( nhộng ong).

Chia sẻ với chúng tôi, ông Trần Văn Nhì (ngụ xã Nguyễn Phích, huyện U Minh) – người có hơn 44 năm làm nghề gác kèo ong, cho biết: “Khi ăn ong, ngoài cắt lấy phần mật thì người thợ dùng dao cắt bớt một phần tàng ong chứa ong non. Phần bị cắt đi, ong thợ sẽ tiếp tục xây tổ, tiếp tục đi hút mật về dự trữ và người gác kèo tiếp tục khai thác mật. Nếu cắt hết hoặc để nguyên tàng ong, chúng sẽ bỏ đi nơi khác xây tổ mới”.

Gác kèo ong là nghề truyền thống lâu năm của nhiều người dân xứ U Minh. (ảnh Chúc Ly)

Theo nhiều thợ gác kèo ong lâu năm ở U Minh, nhiều năm trước, mỗi khi vào mùa ăn ong, tàng ong với những con ong non béo ngậy không sao ăn hết. Từ một phần tàng ong sau mỗi chuyến đi ăn ong, nhiều người tận dụng để chế biến thành các món ăn hấp dẫn, trong đó có mắm ong. Món mắm ong non này có vị béo, thơm và giàu chất đạm. Ăn thấy lạ miệng và ngon nên nhiều người bắt chước làm theo.

Ở xứ U Minh, mắm ong non không xa lạ với người dân; còn những vị khách phương xa chắc còn e ngại khi thưởng thức. Tuy nhiên khi đã một lần được nếm thử chắc chắn sẽ khó quên hương vị của món ăn.

Cách làm mắm ong cũng khá đơn giản. Sau khi lấy tổ ong về, cắt miếng vừa phải, cho vào nồi nước sôi để luộc. Ở công đoạn này người làm phải nhanh tay đảo cho đều để vừa làm chín ong non vừa làm sáp ong tan chảy. Khi nhộng ong ráo nước thì bỏ vào keo cùng một ít muối, đậy nắp lại đem ra phơi nắng.

Khi thấy ong và muối ngấm đều, đổ ong ra trộn đều cùng thính cho có mùi thơm và cho lại vào keo nhựa. Gài chặt phía trên (dùng cây sống dừa), đậy nắp kín và đem ra nắng phơi khoảng 3-4 ngày, khi thấy ong ngả màu vàng nhạt là ăn được.

Ong non được trần vào nước sôi để tan sáp. (ảnh Chúc Ly)

Theo ông Phan Văn Rí – chủ cơ sở sản xuất mắm ong Hai Ngò ( thị trấn U Minh, huyện U Minh), trung bình mỗi năm cơ sở của ông bán ra thị trường khoảng 1 tấn mắm ong với giá 110.000 đồng/kg; trong đó khoảng một nửa được bán vào dịp Tết Nguyên đán.

Thông thường, mắm ong làm khoảng 3 ngày là ăn được và phải ăn hết trong vòng 1 tuần lễ. Tuy nhiên, nếu được bảo quản ở ngăn mát của tủ lạnh thì sử dụng lên đến 1 tháng.

Cách ăn mắm ong cũng dân dã như cách làm ra nó. Người dùng có thể ăn theo cách đơn giản nhất là gắp từng con một ăn kèm với cơm nguội, ổi, me… Nhưng muốn thưởng thức mắm ong đúng điệu thì phải chuẩn bị những “nguyên liệu” ăn kèm như chuối chát, khóm, rau ngò om, ớt, lá sung…