Thiếu thuốc, vật tư y tế vì nhiều cán bộ sợ trách nhiệm, không dám làm
Trước tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, Thủ tướng cho rằng có lý do công tác kiểm tra, thúc đẩy việc mua sắm chưa tích cực; việc phối hợp chưa tốt và nhất là nhiều cán bộ còn sợ trách nhiệm, không dám chịu trách nhiệm.
Chiều 23.6, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành về các giải pháp bảo đảm cung ứng thuốc, vật tư y tế và bảo đảm nguồn nhân lực cho ngành y tế.
Thiếu thuốc là nghiêm trọng
Kết luận cuộc họp, Thủ tướng nhấn mạnh, tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế là vấn đề nghiêm trọng, đang diễn ra tại nhiều nơi, khiến người dân lo lắng. Thủ tướng đã giao Phó thủ tướng Vũ Đức Đam trực tiếp chỉ đạo xử lý, tổ chức cuộc họp trực tuyến toàn quốc và triển khai nhiều giải pháp về vấn đề này.
Thủ tướng nhấn mạnh tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế là nghiêm trọng
Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế, các cơ quan tiếp tục bám sát, đánh giá tình hình, mức độ thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế một cách chính xác, khách quan, trung thực, toàn diện trên cơ sở số liệu thống kê, phân tích cụ thể nguyên nhân chủ quan, khách quan, đưa ra giải pháp phù hợp, sát tình hình, khả thi, hiệu quả.
Các ý kiến tại cuộc họp đã phân tích kỹ các nguyên nhân dẫn tới tình trạng thiếu thuốc và vật tư y tế ở một số nơi. Trong đó, có nguyên nhân khách quan do dịch bệnh làm đứt gãy chuỗi cung ứng, trong đó có thuốc; giá cả đầu vào nguyên liệu tăng cao trên thế giới…
Tuy nhiên, nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu. Cụ thể, việc đấu thầu tập trung triển khai chậm, chưa kịp thời, chưa thực sự nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân liên quan. Các cơ quan cũng chưa thật tích cực đàm phán giá thuốc sát với tình hình thực tế. Thủ tướng cho rằng phải tích cực hơn nữa, “lăn lộn với thực tế” để có giá thuốc phù hợp thị trường và người dân chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay.
Cùng với đó, việc gia hạn các loại thuốc chậm; công tác kiểm tra, thúc đẩy việc mua sắm chưa tích cực; việc phối hợp với các bộ, ngành T.Ư và với địa phương chưa chặt chẽ, hiệu quả. Đặc biệt, nhiều cán bộ còn sợ trách nhiệm, không dám chịu trách nhiệm.
Với mục tiêu chăm sóc, bảo vệ tính mạng, sức khỏe người dân là trên hết, trước hết, Thủ tướng đề nghị trước mắt Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ KH-ĐT, Bộ Tài chính, các bộ, ngành liên quan khẩn trương rà soát tổng thể các quy định hiện hành liên quan việc mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, trên cơ sở đó chủ động, tích cực xử lý, ban hành các văn bản theo thẩm quyền, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền, chỉ rõ các nội dung vướng mắc, nằm ở đâu, ai giải quyết.
Bộ Y tế khẩn trương triển khai các nội dung trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế- xã hội dành cho ngành y tế với kinh phí khoảng 14.000 tỉ đồng.
Video đang HOT
Bộ Y tế rà soát, cùng các cơ quan tổ chức thực hiện nghiêm các quy định hiện hành về đấu thầu tập trung tại T.Ư và địa phương, nếu có vướng mắc thì tham khảo ý kiến các bộ, ngành, bảo đảm cung ứng thuốc đầy đủ cho các cơ sở y tế, trên tinh thần công khai, minh bạch, rõ ràng, chống tiêu cực. Tăng cường quản lý nhà nước tại các đơn vị vị liên quan tới lĩnh vực dược, bảo đảm không chậm trễ cấp phép thuốc, kịp thời sửa đổi, bổ sung các quy định, cắt giảm, đơn giản hóa tối đa các thủ tục hành chính.
Tránh tâm lý lo ngại không dám làm
Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Y tế, các cơ quan đẩy mạnh phân cấp mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế trên cơ sở ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí, quy trình, nâng cao năng lực cán bộ thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát; quy định rõ ràng, minh bạch danh mục mua sắm tập trung và mua sắm phân cấp để các cấp, các đơn vị liên quan dễ thực hiện.
Về tình trạng một số cán bộ, nhân viên cơ sở y tế công lập xin nghỉ việc, Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Y tế sớm đánh giá tình trạng mất cân đối về nhân lực, có phương án chủ động phù hợp để cân đối giữa các địa bàn, giữa các tuyến. “Lãnh đạo Đảng, Nhà nước ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao những kết quả, thành tựu của ngành y tế, Bộ Y tế thời gian qua, đóng góp lớn trong kiểm soát dịch bệnh, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Còn với những việc chưa được thì phải xử lý, khắc phục, nhưng không vì thế mà thiếu ý chí, trách nhiệm với tính mạng, sức khỏe người dân. Ngành y tế cần nhanh chóng kiện toàn các chức danh, rà soát các quy định để làm tốt hơn, tránh tâm lý lo ngại, sợ sai, không dám làm”, Thủ tướng bày tỏ.
Người bệnh kêu thiếu thuốc, đại diện các bệnh viện nói gì?
Tình trạng thiếu thuốc xảy ra ở nhiều nơi, từ tuyến cơ sở tới trung ương, khiến bệnh nhân thiệt thòi, bác sĩ mệt mỏi.
Nhiều bệnh viện trên cả nước đang đối diện thực trạng thiếu trang thiết bị y tế, nhất là thuốc phục vụ người dân. Lãnh đạo các đơn vị đưa ra nhiều nguyên nhân và đang tìm giải pháp cho vấn đề này.
Nhiều bệnh viện thiếu thuốc do liên quan đấu thầu
Ông N.T.H. (52 tuổi, trú TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) vừa đưa người nhà đi khám tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên theo diện bảo hiểm y tế (BHYT). Ông phải chi nhiều tiền để mua thuốc chữa bệnh vì trong bệnh viện không có. "Tuần nào tôi cũng phải đi mua, có toa thuốc 4-5 triệu đồng mà không được thanh toán BHYT", ông H. nói.
Nhiều bệnh nhân ở Đắk Lắk cũng than gặp khó khi mua thuốc tại các nhà thuốc của bệnh viện. Thực trạng thiếu thuốc điều trị cũng được một lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên xác nhận. Vị này cho biết, nguyên nhân là chưa thể thực hiện các gói thầu mua sắm lớn thuộc thẩm quyền của Sở Y tế Đắk Lắk.
"Những gói thầu thuộc diện mua sắm của bệnh viện, chúng tôi đã thực hiện xong. Tuy nhiên, các gói thầu mua sắm thuốc chữa bệnh, trang thiết bị y tế thuộc thẩm quyền của Sở Y tế, đấu thầu tập trung của Bộ Y tế đến nay vẫn làm. Chúng tôi đang làm báo cáo về nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu thuốc", lãnh đạo này cho biết thêm.
Ông Nay Phi La, Giám đốc Sở Y tế Đắk Lắk thông tin, tới đây, Sở chủ trì cuộc họp, báo cáo UBND tỉnh để tháo gỡ vướng mắc trong mua sắm trang thiết bị y tế, thuốc chữa bệnh.
Một người nhà bệnh nhân không mua được thuốc trong Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) và cả ở các quầy thuốc tư bên ngoài.
Tình trạng thiếu thuốc cũng được ghi nhận tại Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa ( Quảng Trị). Lãnh đạo trung tâm xác nhận thiếu thuốc và vật tư y tế xuất phát từ tình trạng trì trệ trong đấu thầu.
"Thiếu thuốc men, vật tư y tế tại thời điểm này ảnh hưởng lớn đến việc khám, chữa bệnh tại đơn vị và cũng chồng thêm khó khăn với những bệnh nhân nghèo. Để hỗ trợ bệnh nhân cũng như đảm bảo công tác khám, chữa bệnh, đơn vị huy động nhiều nguồn lực, áp dụng nhiều biện pháp nhưng không đạt hiệu quả cao", lãnh đạo Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa nói.
Theo TS.BS Nguyễn Công Hựu - Giám đốc Bệnh viện E ( Hà Nội) - tình trạng thiếu thuốc không phải mới, nhiều năm qua vẫn xảy ra nhưng nhỏ lẻ, lần này nghiêm trọng. Quá trình mua sắm cần đấu thầu mất 4 - 5 tháng. Các khoa, phòng khám thống kê, dự trù trang thiết bị, làm kế hoạch mua sắm (phải duyệt hồ sơ và lựa chọn đơn vị trúng thầu).
BS Hựu cho hay quy trình thầu chậm có nhiều lý do, ví dụ bệnh viện dự kiến mua 1.000 viên thuốc nhưng sang năm dùng lên 1.500 viên. Khi đó, bệnh viện phải bổ sung thầu. Trước đây, thiếu hụt thuốc có thể vay đơn vị cung cấp, mượn trước rồi làm hồ sơ trả sau, nhưng hiện tại không thể linh động như vậy.
Bệnh viện E đang làm thầu để khắc phục tình trạng thiếu thuốc, cố gắng đẩy nhanh thủ tục hành chính nhưng vẫn có điều kiện khách quan từ nhà cung cấp không thể triển khai được. Thực tế, có sản phẩm chỉ một nhà cung cấp nên không kịp sản xuất, phân phối.
" Bác sĩ cũng mệt mỏi với thực trạng thiếu thuốc. Họ hàng ngày phải giải thích để người bệnh chia sẻ, nhưng nhiều bệnh nhân và người nhà lại có hành động đôi co", BS Hựu nói.
Theo một đại diện của Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội), bệnh viện thiếu một số thuốc như kháng sinh hoạt chất Meropenem (nhóm 1), thuốc điều trị đái tháo đường Metformin và nhóm thuốc Chen giao cảm. Lý do chủ yếu là gặp khó khăn trong đấu thầu. Trong đó, thuốc kháng sinh hoạt chất Meropenem nằm trong đấu thầu tập trung quốc gia, hiện chưa có kết quả trúng thầu.
Bệnh viện đã chủ động mua một số loại để điều trị cho bệnh nhân nặng, nhưng không thể đủ. Ví dụ, Metformin - thuốc điều trị đái tháo đường - thuộc nhóm đấu thầu tập trung cấp quốc gia. Nếu không có kết quả sớm, nguy cơ thiếu thuốc sẽ trầm trọng.
Lãnh đạo một bệnh viện khác ở Hà Nội cũng chia sẻ việc đang thiếu một số hóa chất cơ bản về miễn dịch, hoặc hóa chất xác định xem người bệnh có bị nhồi máu cơ tim hay không. Vì thế, nếu không phải trường hợp cấp cứu, trong thời gian chờ hóa chất, bệnh viện sẽ gửi mẫu xét nghiệm sang cơ sở y tế uy tín khác để đảm bảo thời gian trả kết quả cho người bệnh. Hiện, bệnh viện này không mua được nhiều mặt hàng thuốc cũng liên quan lý do đấu thầu.
Người dân làm thủ tục khám chữa bệnh tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên.
Tại TP.HCM, Sở Y tế khẳng định về cơ bản các bệnh viện và cơ sở khám, chữa bệnh đảm bảo cung ứng đủ thuốc. Hầu hết bệnh viện đã và đang tổ chức đấu thầu thuốc theo quy định. Tuy nhiên, giám đốc một số bệnh viện cho rằng có tình trạng thiếu thuốc nhưng là vấn đề tồn tại từ rất lâu. Việc này có nhiều nguyên nhân khác nhau.
Ngành Y tế TP.HCM công bố nguyên nhân gây ra việc thiếu một số loại thuốc như Dopamin, dung dịch cao phân tử Dextran, huyết thanh kháng nọc rắn. Các loại phải kiểm soát đặc biệt như thuốc gây nghiện, hướng thần Diazepam, Phenobarbital dạng tiêm, Midazolamg khó tìm do nhà sản xuất trong nước gặp khó khăn về nguồn nguyên liệu hoặc công ty trên thế giới ngừng sản xuất.
Bên cạnh đó, cũng theo đánh giá của Sở Y tế TP.HCM, bệnh viện còn bị động trong mua sắm thuốc thuộc danh mục đàm phán giá và đấu thầu tập trung cấp quốc gia. Nếu chờ kết quả của Trung tâm Mua sắm Tập trung thuốc Quốc gia, thuốc có thể bị thiếu. Nếu chủ động đấu thầu, khả năng gặp khó khăn trong thanh toán khi kết quả đấu thầu của Trung tâm Mua sắm Tập trung thuốc Quốc gia thấp hơn giá mua của các bệnh viện...
Ông Lê Đức Nhân, Giám đốc Bệnh viện Đà Nẵng, nêu tâm lý e ngại đấu thầu. Sắp tới, khi các gói thầu của bệnh viện hết hiệu lực và Nghị định 98 được áp dụng trong đấu thầu trang thiết bị, vật tư, thuốc men với những quy định cụ thể, sẽ có khó khăn. Theo đó, tất cả giá thuốc, hóa chất, vật tư thiết bị y tế, máy móc phải kê khai trên cổng thông tin của Bộ Y tế nên các đơn vị tham gia cần thời gian thực hiện.
"Các đơn vị làm các thủ tục như giá kê khai, công khai tất cả giá đấu thầu trước đây, cũng như những gì liên quan mua bán đều phải công khai trên hệ thống. Tuy nhiên, một số đơn vị, công ty chưa kê khai kịp, một số kê khai rồi lại thay đổi giá, thêm vấn đề thẩm định giá, báo giá..., vì vậy nảy sinh nhiều vướng mắc", bác sĩ Nhân nói.
Một cán bộ Sở Y tế tỉnh Đắk Nông xác nhận, hiện các doanh nghiệp kinh doanh thuốc chữa bệnh, vật tư y tế vẫn chưa xây dựng được bảng giá công khai (theo yêu Nghị định 98 của Chính phủ về quản lý trang thiết bị y tế) và họ cũng ngần ngại cung ứng thuốc.
"Có lẽ vì sợ hụt thu. Ngoài ra, sau dịch COVID-19, tình trạng BHYT đang nợ tiền quá nhiều, kèm tâm lý sợ thanh tra nên doanh nghiệp rất ngại bán thuốc và vật tư y tế cho các cơ sở y tế công lập", vị này cho hay.
Bộ Y tế thừa nhận do tâm lý sợ sai
Theo thông tin ngày 17/6 từ Bộ Y tế, hiện có tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế ở nhiều nơi, chủ yếu là các loại thuốc, vật tư y tế thông dụng thuộc thẩm quyền mua sắm của địa phương, đơn vị, gây ảnh hưởng đến công tác khám bệnh, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Nguyên nhân chính là tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ bị thanh tra, kiểm tra, do vậy không dám làm, không dám đấu thầu, mua sắm của một số địa phương và đơn vị.
Lý do tiếp theo dẫn đến tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế là công tác mua sắm trong lĩnh vực y tế có lúc, có nơi xuất phát từ nhu cầu bị động, phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như tình hình dịch bệnh, mô hình bệnh tật. Đặc biệt, trong các năm 2020-2021, hai năm chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19, nhiều gói thầu phải mua theo hình thức chỉ định thầu rút gọn, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp khẩn cấp để phục vụ cho nhu cầu chống dịch.
Tại cuộc họp trực tuyến toàn quốc về công tác y tế và phòng, chống dịch bệnh sáng 20/6, Thứ trưởng phụ trách điều hành Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nêu tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế ở một số cơ sở thời gian qua. Thứ trưởng cam kết, sau khi nhận được phản ánh của các địa phương, cơ sở y tế về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai mua sắm, đấu thầu, Bộ Y tế sẽ phối hợp, làm việc với bộ, ngành liên quan để phối hợp điều chỉnh, bổ sung, tháo gỡ.
Ngành hải quan tăng cường chống buôn lậu xăng dầu, vật tư y tế Tổng cục Hải quan vừa có văn bản số 1604/TCHQ-ĐTCB yêu cầu Cục Hải quan các tỉnh, thành phố và các đơn vị Cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Kiểm tra sau thông quan, Vụ Thanh tra - Kiểm tra về việc tăng cường thanh tra, kiểm tra, điều tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp...