Thị trấn chỉ có… 2 người

Phiên đấu giá dự kiến sẽ diễn ra vào hôm 15/8 quyết định số phận thị trấn Garryowen (bang Montana, Mỹ) đã bị hoãn lại vô thời hạn. Người ta không biết lý do vì sao, người thì cho rằng chẳng ai đăng ký đấu giá, người lại đoán có thể vì lý do người mua không có quốc tịch Mỹ… Nhưng dù sao việc không bán được cũng làm nhiều người vui bởi thị trấn này lại rất có giá trị về mặt lịch sử dù cư dân của nó hiện giờ chỉ có 2 người.

Không để người nước ngoài thôn tính

Nhà tổ chức buổi đấu giá, công ty danh tiếng Williams & Williams, không cho biết vì sao buổi đấu giá bị hoãn cho dù giá khởi điểm đưa ra là hết sức hấp dẫn: 250 nghìn USD. Người chiến thắng ngoài việc nghiễm nhiên trở thành “thị trưởng” của thị trấn này còn được sở hữu một trạm xăng, bưu điện, một cửa hàng thủ công mỹ nghệ, một tiệm bánh, một tòa thị chính với diện tích hơn 4.700m2 cùng một tòa nhà đa năng rộng hơn 800m2 và cả khu picnic rộng rãi.

Thị trấn Garryowen nhìn từ bên ngoài

Nhưng phần nhiều lý do bị hoãn người ta đồn đoán rằng có lẽ sau chuyện thị trấn Wyoming được bán cho một người Việt Nam vài tháng trước với giá 900 nghìn USD, nếu bây giờ một vùng đất khác lại “rơi” vào tay một người nước ngoài là chuyện khá tế nhị. Công ty Williams & Williams sau đó tuyên bố sẽ không đấu giá thị trấn này nữa mà sẽ bán luôn. Giá cả chưa được tiết lộ nhưng nhiều nguồn tin cho biết sẽ không dưới 1,5 triệu USD và người mua sẽ phải xác định rõ lai lịch trước khi mua.

Ngoài việc nghiễm nhiên trở thành “thị trưởng”, người mua Garryowen còn được sở hữu một trạm xăng, bưu điện, một cửa hàng thủ công mỹ nghệ, một tiệm bánh, một tòa thị chính với diện tích hơn 4.700m2 cùng một tòa nhà đa năng rộng hơn 800m2 và cả khu picnic rộng rãi.

Garryowen là thị trấn thuộc hạt Big Horn nằm trên đường cao tốc liên bang số 90, giữa công viên Quốc gia Yellowstone và Đài tưởng niệm quốc gia Mount Rushmore thuộc bang Montana, có diện tích 26.000m2 và nằm trong khu bảo tồn da đỏ Crow Indian Reservation. Cả thị trấn nhỏ nhất nước Mỹ này chỉ có 2 người sinh sống: ông chủ thị trấn và một người phụ trách trông coi. Ông chủ tên là Chris Kortlander vốn là một người kinh doanh đồ cổ khá nổi tiếng. Chris mua lại thị trấn này vào năm 1993 sau khi ngôi nhà của ông ở Malibu (California) bị thiêu rụi vì cháy rừng. Số tiền Chris đã mua thị trấn này không được tiết lộ nhưng trong vòng 20 năm qua người ta tin rằng ông đã đủ thu hồi vốn và lãi to với những dịch vụ phát sinh ở đây. Chris cho biết: “Lúc đầu tôi chỉ thấy người ta có vẻ thờ ơ với thị trấn có giá trị lịch sử này thế là tôi mua, mua để bảo tồn mà thôi. Chính phủ không quan tâm, những bộ tộc da đỏ không để ý thì tôi làm thay họ việc này”.

Chris đã làm công việc này rất khá. Ngoài chuyện bảo tồn những rừng dương và rừng bông gòn sinh lợi lớn, Chris còn lập một bảo tàng chiến tranh ngay tại đây. Bảo tàng này khá nổi tiếng, trưng bày những hiện vật liên quan đến tướng quân thời nội chiến Nam-Bắc, George Armstrong Custer, trong đó có rất nhiều hiện vật quý, từ vũ khí cho đến thủ bút của vợ tướng quân, sách vở… Nhờ bảo tàng này mà năm 2004 Chris Kortlander được giải thưởng cấp quốc gia khi trở thành Nhân vật du lịch của năm. Những cũng vì những hiện vật quý giá được trưng bày ấy mà năm tiếp theo (2005) toàn bộ hiện vật trong bảo tàng cùng nhau ra tòa tranh cãi khi chính quyền bang Montana cáo buộc Chris đã “thuổng” rất nhiều sách, vũ khí của bộ tộc da đỏ Crow. Chris đấu tranh tới cùng và sau đó được trả lại. 5 năm sau, chính quyền có nhiều bằng chứng thuyết phục hơn và lần này lại lôi Chris ra tòa nhưng một lần nữa Chris lại thắng lý song cuối cùng chính quyền chỉ trả lại một phần hiện vật. Sự nhùng nhằng pháp lý này khiến Chris quyết định bán thị trấn chứ không bán kèm bảo tàng. Ông cũng đang kiện chính quyền bồi thường với số tiền 188 triệu USD vì làm ảnh hưởng tới công việc kinh doanh của mình.

Thủ lĩnh da đỏ White Bull và tướng Edward Godfrey bắt tay giảng hòa ngay trên ngôi mộ của một người lính da trắng vô danh sau trận thua lịch sử của tướng George Armstrong Custer. Vùng đất này giờ trở thành tài sản của Chris Kortlander

Một di tích lịch sử của nước Mỹ

Thị trấn Garryowen trở thành di tích khi là nơi đầu tiên xảy ra trận chiến huyền thoại Little Bighorn giữa tướng George Armstrong Custer với các bộ tộc da đỏ vào những ngày đầu của lịch sử nước Mỹ. Ngày 25/6/1876 vị tướng 36 tuổi cùng 200 lính của mình trong lữ đoàn bộ binh số 7 đã bị liên quân của 3 bộ tộc da đỏ Bắc Mỹ (Crazy Horse, Cheyenne và Sioux) đánh cho thua tơi bời và tử trận tại đây. Cuộc thất bại lịch sử ấy đã đi vào sách và nhiều phim Hollywood, nổi nhất là phim Little Big Man với sự tham gia của nam diễn viên Dustin Hoffman. Một phần của Garryowen ngày nay vẫn còn một vài ngôi mộ chiến sĩ vô danh từ trận chiến này. Đây cũng là một vài nơi hiếm hoi ở Mỹ vẫn còn tồn tại nghĩa trang dạng này khi tất cả các ngôi mộ trong các cuộc chiến đều được đưa về nghĩa trang quốc gia Arlington.

Khu tưởng niệm trận đánh huyền thoại Little Bighorn

Năm nay, ở tuổi 53, vì lý do sức khỏe, Chris Kortlander quyết định bán thị trấn này. “Tôi đã làm tất cả những gì có thể trong phạm vi khả năng tài chính của mình”, ông Kortlander chia sẻ. “Tôi tin rằng địa điểm này còn rất nhiều tiềm năng cho những ai quyết định đúng đắn. Vẫn còn rất nhiều yếu tố lịch sử ở đây cần được gìn giữ. Khi bạn gìn giữ được bạn sẽ khai thác được nhiều hơn những gì tôi đã làm”. Có điều Chris không nhắc lại nhưng nhiều người cũng đã biết rằng ông từng rao lên eBay bán thị trấn với giá gần 7 triệu USD nhưng chẳng ai mua.

Cho dù Garryowen chưa bán được nhưng giờ cả nước Mỹ đều rất quan tâm tới sự kiện này. Người thì bảo vẫn nên để nó ở đó với chủ cũ bởi chỉ có ông mới gìn giữ được di tích này. Người khác bảo nên mua ngay bởi chẳng có gì sướng hơn khi mua thị trấn này và đương nhiên được công nhận là… thị trưởng. Chris bảo hiện ông đã nhận được khá nhiều cuộc gọi của cá nhân và tổ chức nhưng đa phần đều không phải người Mỹ. Không biết trong số này có cuộc gọi nào từ Việt Nam?

Cũng trong thời gian này, sắp tới cho dù không bán đấu giá thị trấn nữa nhưng Chris Kortlander sẽ tổ chức bán đấu giá bộ sưu tập các đồ vật của Elizabeth Custer, người vợ góa của tướng Custer, với giá khởi điểm 250.000USD. Bộ sưu tập này gồm có các thủ bút, tranh ảnh, nhật ký và nhiều đồ vật khác được bà lưu giữ từ năm 1858. Elizabeth Custer là một nhà báo nổi tiếng và là một nhà hoạt động nữ quyền. Mặc dù đã đi du lịch ở rất nhiều nơi trên thế giới, nhưng bà chưa bao giờ đặt chân đến nơi chồng mình đã chết. Bộ sưu tập đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà sưu tầm và nhà sử học.

Theo Bưu Điện Việt Nam