Theo chân ngư dân tìm cổ vật ngàn năm
Ngư dân xã đảo Tam Hải, huyện Núi Thành, Quảng Nam vừa xác định được vị trí một kho đồ cổ có niên đại khoảng một nghìn năm tuổ.i và cách bờ khoảng 300m.
10 giờ sáng ngày 24/8, trên chiếc ghe máy của anh Vỹ ở Thôn 1 xã Tam Hải, chỉ mất 3 phút chúng tôi đã tiếp cận được vị trí kho đồ cổ ghi ngờ có con tàu chở gốm sứ bị đắm tại vùng biển cửa lở – Bàn Than xã Tam Hải, huyện Núi Thành, Quảng Nam.
“Hành trình” tìm cổ vật
Chiếc neo sắt dùng để cố định chiếc ghe được thả xuống đáy biển cắm sâu vào lòng đất. Dụng cụ lặn tìm kiếm cổ vật của anh Vỹ, là những thiết bị, bình hơi hàng ngày anh lặn bắt tôm, cá. Cho máy nổ rô đa, kiểm tra bình hơi, dây hơi, mặt nạ và chân vịt xong, anh Vỹ cầm đầu ống dây hơi ngậm chặt vào miệng nhảy ùm xuống nước, đạp chân vịt lặn sâu xuống đáy biển bắt đầu cho ngày “hành trình” tìm kiếm cổ vật.
Theo quan sát, cách chiếc ghe của anh Vỹ, cũng có một chiếc ghe loại nhỏ khác đang neo cố định, đường dây hơi của ngư dân lặn tìm kiếm cổ vật nổi lềnh bềnh trên mặt biển. Chiếc ghe này cách bờ khoảng 250m. Bất ngờ, anh Vỹ nổi lên sau khoảng 2 phút lặn cầm trên tay phần đáy của chiếc bình gốm sứ loại lớn màu đỏ gạch, được tráng lớp men rất bóng láng.
Một cổ vật được anh Vỹ lặn đem lên.
Anh Vỹ lặn tiếp và lại cầm lên một miếng gốm sứ của chiếc đĩa màu trắng bị bể. Trèo lên ghe uống ly nước, anh Vỹ nói: “Tại vị trí tôi vừa lặn xuống, cách đây khoảng 10 năm, những người lớn tuổ.i đi biển ở đây kể lại là đã phát hiện những miếng mảnh sứ chén, đĩa, tô bị bể dính vào lưới được kéo lên ghe, lúc đó họ cứ nghĩ là chén, đĩa bể do người dân trong bờ vứt ra bờ biển lâu ngày bị sóng đán.h dạt ra. Vì khu vực biển Bàn Than này sóng đán.h mạnh lắm”. Rồi anh Vỹ cho biết: “Cách đây khoảng một tháng có chiếc tàu ở Quảng Ngãi ra đậu cố định tại đây dùng vòi hơi quạt cát dưới đáy biển và tìm vớt cổ vật lúc đó dân ở đây mới biết tại khu vực này có tàu chở cổ vật bị đắm đó”.
Trong khi đó, ngư dân Lê Văn Liệu (44 tuổ.i cũng ở Thôn 1 xã Tam Hải) cho biết: “Phát hiện chiếc tàu ở Quảng Ngãi chạy ra lặn tìm kiếm cổ vật và ngư dân ở đây đã đuổi họ không cho lấy cổ vật nữa. Từ đó chiếc tàu ở Quảng Ngãi bỏ luôn không quay lại nữa. Nhưng nghe đâu, chỉ qua một ngày lặn họ vớt cũng được nhiều lắm như chén, đĩa, tô, bình, hủ…”. Anh Liệu cũng lặn được 5 chiếc đĩa loại trung và vài chiếc bình gốm sứ loại nhỏ được mấy người ở Quảng Ngãi, Đà Nẵng đến mua hơn 5 triệu đồng. Theo anh Liệu, chiếc đĩa loại trung còn nguyên vẹn được mua với giá hơn 1 triệu đồng, màu sắc càng đẹp, lớp men tráng còn nguyên vẹn giá rất cao.
Cổ vật chiếc bình gốm sứ bị bể có màu sắc rất óng ánh được anh Vỹ lặn được.
Theo tìm hiểu, ông Ch. là người lặn được số cổ vật có giá trị bán nhiều tiề.n nhất lên đến mấy chục triệu đồng. Theo người dân, lúc đầu số cổ vật lặn được ít, giá rất cao, nhưng sau đó giá mua thấp lại, như đĩa còn nguyên vẹn chỉ còn 1 triệu đồng/1 cái và bình loại nhỏ còn 150.000 đồng/1 cái, vì số lượng lặn được ngày càng nhiều. Trước đó, giá đĩa này là 1 – 1,5 triệu đồng, bình loại nhỏ là 300.000 đồng.
Tại nhà anh Quốc, lúc này anh Quốc đang đi lặn cổ vật ngoài biển, vợ anh bưng một thâu nhựa bình gốm sứ nhỏ ra “chào hàng” khoảng 30 chục cái. Chị này nói, mấy người Quảng Ngãi ra trả giá hơn 10 triệu đồng, nhưng chưa đồng ý vì thấy chưa đủ chi phí cho công lặn. Tôi hỏi chồng chị mấy ngày mà được chừng này, chị nói: lặn một tuần!
Chưa hết, chị này còn “khoe” còn một thùng phi nhựa cổ vật chén, đĩa, tô, bình gốm sứ bị bể cất ở kho. Chị nói, giá mỗi ký chén, đĩa bể được mấy người Hội An vào mua giá 15.000 đồng.
Phát hiện vỉa cổ vật mới
Quay lại với chuyến lặn tìm kiếm cổ vật dưới đáy biển của anh Vỹ. Lúc này, anh Vỹ phát hiện người đàn ông đang lặn dưới nước ngay chỗ chiếc ghe đang neo cố định giơ tay ra dấu hiệu. Biết “đồng nghiệp” tìm ra được vỉa cổ vật, anh Vỹ liền trèo nhanh lên ghe kéo neo, chạy thẳng về phía người đàn ông đang ngoa lên mặt nước. Vừa điều khiển chiếc ghe đi đúng hướng, anh Vỹ nở nụ cười: Hy vọng ngày nay may mắn sẽ đến và lặn kiếm được vài chiếc bình và đĩa.
Anh Quốc lặn được một mảnh gốm sứ của chiếc đĩa bể.
Sau khi cột chiếc ghe mình vào chiếc ghe anh Q. xong. Vẫn thao tác cũ quen thuộc, cho máy nổ rô đa, ngậm chặ.t đầ.u dây hơi nhảy ùm xuống biển lặn mất hút. Nhưng, lúc này lặn lâu hơn phải mất 10 phút, anh Vỹ, anh Q. mới nổi lên. Lúc này, trên ghe anh Q. đã có những mảnh chén, dĩa, bình bằng gốm sứ bể nằm ở góc khoan ghe có nhiều màu sắc rất đẹp và rất chắc.
Video đang HOT
Anh Vỹ nổi lên trước, lần lược 5 chiếc bình gốm sứ loại nhỏ được anh lấy ra từ trong chiếc áo đăng mặc. Cả 5 chiếc còn nguyên vẹn, đặc biệt trong đó có một chiếc bình gốm sứ loại nhỏ được tráng men xanh lục. Cầm chiếc bình này, anh Vỹ nói: “Chiếc bình màu xanh lục này có giá cao, được người mua ưu chuộng lắm, 500.000 đồng là có rồi đó”. Anh Q. cũng nổi lên và lặn được 3 chiếc bình gốm sức loại nhỏ. Anh Q. nói: “Nhiều khả năng con tàu này bị đắm ở khu vực này, sau đó chén, đĩa, tô, bình chở theo bị sóng đán.h trôi dạt lan rộng khoảng 100m2, lâu ngày bị cát biển lấp lại”.
Ngoài những chén, đĩa, bình gốm sứ, ngư dân còn lặn được cổ vật là những miếng chì hình tròn như chiếc gương soi mặt. Những miếng chì này được đục một cái lỗ to bằng chiếc đũa. “Có người lặn được chiếc gương soi mặt, phía sau chiếc gương được cố định bằng miếng chì như loại này. Có khi đây là những chiếc gương dùng để trang điểm cho phụ nữ, là một mặt hàng mà con tàu đắm này vận chuyển”, vợ anh Q. nói.
Có lẽ người may mắn nhất trong cuộc lặn tìm kiếm cổ vật từ con đắm này là anh Vỹ. Đó là anh lặn được một búp hoa làm bằng đồng nguyên chất nặng 4,8 lạng, to bằng quả trứng gà. Đầu búp hoa bằng đồng được người xưa đúc tỏa ra những cánh hoa trong tư thế nở rất đẹp. Ở giữa búp hoa đồng có một nụ đồng nhỏ nhô lên ở giữa.
Anh Vỹ cười khà khà: “Tôi lặn được cục đồng này mà cứ nghĩ thầm là đồng đen là trúng mánh rồi. Về nhà lấy lưỡi cưa cưa sơ ra xem thấy không phải đồng đen mà là đồng cổ xưa nguyên chất. Có người hỏi mua cục đồng này giá cao lắm, nhưng tôi chưa ưng ý lắm!”.
Theo ngư dân lặn cổ vật tại con tàu đắm, rằng người mua cổ vật nói các cổ vật này có niên đại lâu nhất lên đến nghìn năm và rất có giá trị.
Vì vậy, đây là những cổ vật có giá trị về mặt lịch sử khảo cổ, nên cơ quan chức năng Quảng Nam nhanh chóng vào cuộc xác định vị trí con tàu đắm để khoanh vùng không để mất đi cổ vật có giá trị.
Anh Vỹ kiểm tra dây hơi chuẩn bị lặn kiểm cổ vật trên biển.
Những chiếc bình gốm sứ loại nhỏ được người xưa dùng để đựng son phấn, thuố.c l.á được anh Vỹ, anh Quốc lặn được.
Búp hoa bằng đồng được anh Vỹ lặn được có giá trị khảo cổ rất cao.
Miếng gỗ của chiếc tàu cổ đắm được ngư dân vớt lên.
Những chiếc bình gốm sứ được ngư dân lặn được.
Chiếc bình gốm sức loại nhỏ có nắp được.
Những miếng chì lặn được từ con tàu cổ.
Chiếc dĩa gốm sứ được tráng men rất tốt dù nằm dưới đáy biển nghìn năm vẫn còn nguyên vẹn.
Liệu còn giữ chiếc đĩa cổ vớt được.
Hoa văn của chiếc bình loại nhỏ rất đẹp.
Người dân xem cổ vật ngư dân vớt được.
Thùng gốm sứ chén, đĩa, tô bể được ngư dân vớt lên từ con tàu đắm
Theo khampha
Kỳ bí vùng biển chôn vùi 4 tàu cổ vật
Xác những con tàu cổ đắm được tìm thấy ở Quảng Ngãi đều bị cháy.
Chỉ từ tháng 9/2012 đến nay, ngư dân xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) đã liên tục tìm thấy 3 chiếc tàu cổ chứa cổ vật bị đắm chôn vùi dưới cát biển. Nếu tính cả con tàu khai quật vào năm 1999, cũng ở xã Bình Châu, thì đã có đến 4 xác tàu cổ chứa cổ vật bị đắm ở vùng biển này được tìm thấy. Vùng biển này được ví là "nghĩa địa" tàu cổ.
"Nghĩa địa" tàu cổ
Chiếc tàu cổ chứa cổ vật thứ 4 ở vùng biển xóm Châu Tân, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn được ngư dân phát hiện trong ngày 19/8 làm cho nhiều người ngơ ngác, không hiểu sao dọc vùng biển xã Bình Châu lại có quá nhiều tàu cổ bị chôn vùi đến vậy.
Người dân khai thác cổ vật trên chiếc tàu cổ phát hiện hôm 19/8
Theo nguồn tin từ Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi, cũng trên vùng biển xóm Châu Tân, thôn Châu Me, vào năm 1999, một xác tàu cổ cùng nhiều cổ vật đã được tìm thấy. Ngành văn hóa Quảng Ngãi khi ấy thực hiện một cuộc khai quật và trục vớt được khá nhiều cổ vật, nhưng phần lớn bị vỡ vụn vì trước đó một số ngư dân đã dùng mìn đán.h nổ tung tàu để lấy cổ vật.
Những xác tàu chứa cổ vật được tìm thấy ở Bình Châu giúp chúng ta bổ sung tư liệu quý về tàu cổ cho Việt Nam và cho cả thế giới. Nên tiếp tục nghiên cứu chuyên sâu để có thể giải mã một cách rõ ràng về "nghĩa địa" tàu cổ ở Bình Châu. TS Nguyễn Việt, Giám đốc Trung tâm tiề.n sử Đông Nam Á, Hội Khoa học nghiên cứu Đông Nam Á Việt Nam.
Những món cổ vật được khai thác trên chiếc tàu cổ khai quật năm 1999 hầu hết là đồ gốm sứ như bát, dĩa, bình... vẽ hoa lam có niên đại từ thế kỷ 17, thậm chí có nhiều đồ đồng, nguyên liệu đồng, và có cả bình rượu bằng đồng. Không chỉ có cổ vật, người ta còn tìm thấy nhiều mẫu xương ngựa trên tàu, các vật dụng của thủy thủ đoàn như nghiên mực. Điều đặc biệt là, các món cổ vật thương mại trên tàu được xác định thuộc thế kỷ 17, còn vật dụng của thủy thủ đoàn lại ở vào thế kỷ 15. Có cả đồng tiề.n Vạn lịch trên tàu đắm.
Cũng trong năm 1999, ngành văn hóa Quảng Ngãi đã tổ chức một đội khảo sát, tìm kiếm tàu cổ từ khu vực cuối vùng biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (nơi có 2 con tàu cổ, một chiếc vừa khai quật và một chiếc mới phát hiện), tức từ khu vực Hòn Nhàn đến xóm Châu Tân của xã Bình Châu. Đội khảo sát tìm thấy và thu nhặt vô số mảnh gốm sứ thuộc nhiều triều đại khác nhau nên các nhà khảo cổ khi ấy phán đoán ở vùng biển này chắc chắn có rất nhiều tàu cổ bị đắm. Nhưng thời đó, thiết bị và phương tiện khảo cổ học dưới nước còn thô sơ, non kém nên việc tìm kiếm những xác tàu đắm không thể thực hiện được.
Trong thời gian ấy, nhiều người dân địa phương xã Bình Châu cho biết, chính các ngư dân Bình Châu đã bắt đầu săn lùng tìm kiếm cổ vật dưới biển bằng nhiều cách thức như lặn xuống đáy biển mò tìm hoặc dùng lưới cào thả xuống đáy biển rồi dùng tàu kéo tìm cổ vật. Họ cũng đã thu được vô số cổ vật còn nguyên vẹn và mỗi món thường có niên đại khác nhau. Đến mức, thời ấy hầu như nhà nào ở các thôn Phú Qúy, Châu Thuận Biển, Châu Me, không ít thì nhiều cũng trưng bày trong tủ nhà mình những món cổ vật tìm thấy ở biển. Vẫn chưa ai giải thích vì sao cổ vật và tàu đắm ở Bình Châu lại nhiều đến vậy.
Cổ vật được tìm thấy ở vùng biển Bình Châu
Hồi tháng 6 vừa qua, lần đầu tiên, các nhà khảo cổ học trong nước tận mắt chứng kiến xác chiếc tàu cổ chứa hơn 4.000 cổ vật có niên đại từ thế kỷ 13, 14 chôn vùi dưới cát được phát hiện và khai quật trên vùng biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu. Đó là một chiếc tàu dạng thuyền buồm của nhà buôn, dài khoảng 21m, có 12 khoang, 3 tầng, nhiều cổ vật trên tàu bị cháy sém.
Tuy nhiên, khi khai quật xong tàu cổ này, những câu hỏi về nguồn gốc của nó vẫn chưa được trả lời một cách rõ ràng. Cho đến nay, với 4 chiếc tàu cổ được phát hiện và bảo vệ chính thức, chưa kể những xác tàu mà ngư dân Bình Châu "ém nhẹm" khai thác trong nhiều năm qua, "nghĩa địa" tàu cổ Bình Châu vẫn là một vùng bí ẩn.
Xác tàu cổ được khai quật
Giải mã
Là một chuyên gia trong lĩnh vực khảo cổ học, TS Đoàn Ngọc Khôi, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Quảng Ngãi, rất "để tâm" đến câu chuyện "nghĩa địa" tàu cổ Bình Châu. Theo lý giải của TS Khôi với các phóng viên có mặt tại Châu Tân vào chiều 19/8, vùng biển Bình Châu có thể nằm trên trục "con đường tơ lụa" trên biển nên các tàu buôn khi hải hành đến đây thường ghé lại để lấy nước ngọt và tiếp tục hành trình.
Thêm nữa, các tàu buồm khi qua khu vực này nếu gặp bão, gió to sóng lớn thì khó có thể đi qua được mũi Ba Tân Gân của Bình Châu, nên buộc phải cho tàu neo trú lại ở vùng Vũng Tàu của Bình Châu. Ông Khôi suy đoán, các tàu buôn khi neo đậu ở đây có thể đã gặp nhiều biến cố dẫn đến chìm tàu như bị hỏa hoạn hoặc bão lớn, cướp biển...
Vùng biển Bình Châu được ví như "nghĩa địa" tàu cổ mà cho đến nay vẫn chưa thể giải mã rõ ràng
Một số chuyên gia khảo cổ học khác nhận định, vùng biển này có thể là nơi tập kết giao thương hàng hóa sầm uất thời xa xưa. Lúc đó các thương lái miền xuôi thường chở đến vải vóc tơ lụa, đồ gốm sứ... rồi sau đó bán buôn, trao đổi để lấy những món hàng khác từ vùng núi chuyển xuống.
TS Nguyễn Đình Chiến, Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Việt Nam cho rằng, có một điểm chung đối với những con tàu cổ bị đắm được phát hiện và tìm thấy ở vùng biển Bình Châu là đều bị cháy, mà cho đến nay vẫn chưa rõ nguyên nhân. Nhiều món cổ vật cháy kết dính lại với nhau.
Về nơi được coi là "nghĩa địa" tàu cổ đắm, TS Nguyễn Đăng Vũ, giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi nhìn nhận, nhiều khả năng vẫn còn nhiều chiếc tàu tương tự bị đắm ở vùng biển Bình Châu. "Chúng tôi cũng đang khẩn trương phối hợp cùng với Công ty Đoàn Ánh Dương tổ chức khảo sát thăm dò dọc vùng biển này để tìm xác tàu đắm theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ngãi", TS Vũ cho biết.
Theo Võ Hoàng Uyên (Khampha.vn)
Quảng Ngãi: Phát hiện tàu chứa cổ vật thứ 3 Trưa nay (19/8), nhiều ngư dân đã phát hiện thêm một chiếc tàu chứa cổ vật tại khu vực biển thuộc xóm Châu Tân, thôn Châu Me, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi). Đây là lần thứ 3 liên tiếp tàu chứa cổ vật được phát hiện, sau 2 con tàu đắm tại thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện...