Thềm băng Bắc Cực nguyên vẹn cuối cùng của Canada sụp đổ
Ngày 6-8, các nhà nghiên cứu cho biết, thềm băng cuối cùng còn nguyên vẹn ở Bắc Cực thuộc Canada đã tan chảy, mất hơn 40% diện tích chỉ trong hai ngày vào cuối tháng 7.
Thềm băng Milne nằm ở rìa của đảo Ellesmere, trong lãnh thổ Nunavut, miền bắc Canada.
“Nhiệt độ không khí cao hơn bình thường, gió ngoài khơi và nước chảy trước thềm băng đều là nguyên nhân khiến thềm băng tan vỡ”, Cơ quan băng Canada cho biết trên Twitter khi thông báo về sự mất mát hôm 2-8.
“Toàn bộ thềm băng này có kích thước bằng một thành phố. Đây là những tảng băng lớn”, Giáo sư Luke Copland, nhà băng học tại Đại học Ottawa, thành viên thuộc nhóm nhà khoa học đang nghiên cứu thềm băng Milne, cho biết.
Diện tích của thềm băng bị thu hẹp khoảng 80 km2, lớn hơn cả đảo Manhattan ở New York, Mỹ có diện tích khoảng 60 km2.
Giáo sư Copland nói: “Đây là thềm băng nguyên vẹn lớn nhất còn lại, và về cơ bản nó đã tan chảy”.
Video đang HOT
Tầng địa chất Eureka Sound trên đảo Ellesmere ở Bắc Cực thuộc Canada được nhìn thấy trong một bức ảnh khảo sát của NASA chụp ngày 25-3-2014. Ảnh: Reuters/NASA.
Bắc Cực đã ấm lên với tốc độ gấp đôi tốc độ toàn cầu trong 30 năm qua, do quá trình khuếch đại Bắc Cực. Nhưng năm nay, nhiệt độ ở khu vực này còn gay gắt hơn. Tháng 7, băng biển ở đây xuống mức thấp nhất trong 40 năm. Nắng nóng kỷ lục và cháy rừng đã thiêu rụi vùng Siberia của Nga.
Đặc biệt, mùa hè ở Bắc Cực thuộc Canada năm nay cao hơn 5 độ C so với mức trung bình trong 30 năm, Giáo sư Copland cho biết.
Điều đó không chỉ đe dọa các chỏm băng nhỏ hơn có thể tan chảy nhanh chóng vì chúng có khối lượng không lớn mà cả các sông băng lớn giữ lạnh lâu hơn cũng tan chảy. Một khi sông băng biến mất, lộ ra các lớp đá gốc và bị mặt trời thiêu nóng, càng đẩy nhanh quá trình tan chảy.
Sự sụp đổ của thềm băng trên đảo Ellesmere cũng đồng nghĩa với việc mất đi tầng hồ cuối cùng được biết đến ở Bắc bán cầu, khiến một vùng nước ngọt bị thềm băng đ.ập tan và trôi trên đỉnh nước đại dương.
Nhà nghiên cứu Derek Mueller của Đại học Carleton ở Ottawa cho biết, một trại nghiên cứu gồm các thiết bị đo lưu lượng nước chảy qua thềm băng đã bị mất khi thềm băng sụp đổ.
“Thật may mắn là chúng tôi đã không ở trên thềm băng khi điều này xảy ra”, Phó giáo sư Derek Mueller nói.
Đảo Ellesmere cũng vừa mất hai chỏm băng ở Vịnh St. Patrick vào mùa hè này.
“Chúng tôi thấy chúng ra đi giống như một người bị ung thư giai đoạn cuối. Đó chỉ là vấn đề thời gian”, Giáo sư Mark Serreze, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Băng tuyết Quốc gia (NSIDC) ở Boulder, Colorado, cho biết.
Ông Serreze và các nhà khoa học khác của NSIDC đã công bố một nghiên cứu năm 2017 dự đoán các chỏm băng hình thành từ vài thế kỷ trước có khả năng biến mất trong vòng 5 năm. Nhưng năm nay các chỏm băng này đã biến mất trước cả dự đoán.
Hầm chống tận thế lưu trữ dữ liệu ở Bắc Cực
21 nghìn tỷ byte mã nguồn lưu trong hầm chống tận thế nằm dưới lớp đất đóng băng vĩnh cửu ở Bắc Cực, đề phòng nền văn minh nhân loại sụp đổ.
Hầm lưu trữ dữ liệu chống tận thế của GitHub. Video: IFL Science.
GitHub, công ty chuyên về lưu trữ mã nguồn ở Mỹ, hoàn tất chuyển hơn 21 terabyte dữ liệu nguồn mở thành 186 cuộn phim kỹ thuật số nhạy sáng. Sau đó, các cuộn phim được chuyển tới Svalbard, quần đảo của Na Uy ở Bắc Băng Dương cách vùng đất liền châu Âu 1.000 km về phía bắc và đặt trong hầm lưu trữ dữ liệu Arctic World Archive sâu bên trong mỏ đá bỏ hoang ở 250 m bên dưới lớp đất đóng băng vĩnh cửu. Tại đó, dữ liệu sẽ được bảo quản an toàn trong ít nhất 1.000 năm.
GitHub là nền tảng để lưu trữ mã nguồn mở thường được các nhà phát triển và lập trình phần mềm sử dụng, phần lớn trong số đó là nguồn mở và dùng tự do. Trong kho lưu trữ của GitHub có những thiết kế mã hóa dùng để tạo ra mọi loại công nghệ, từ hệ thống vận hành cơ bản tới chương trình học máy phức tạp, có vai trò hữu ích nếu cần xây dựng lại xã hội từ đầu. Dữ liệu được lưu trữ trên piqlFilm, một loại phim siêu bền có thể đọc bằng máy tính. Tuy nhiên, hầm Arctic World Archive cũng có một cuộn phim mà con người đọc được, để đề phòng công nghệ không có sẵn trong tương lai.
"Phần lớn việc đọc, giải mã và giải nén dữ liệu đòi hỏi máy tính xử lý. Về lý thuyết, điều này có thể làm được nếu thiếu máy tính, nhưng công việc sẽ rất mệt mỏi và khó khăn", Github giải thích.
Mục đích của hầm Arctic World Archive là đảm bảo các tập tin kỹ thuật số về nghệ thuật, văn hóa, văn học, phát minh khoa học, tư liệu lịch sử, được bảo vệ an toàn nếu xuất hiện mối đe dọa đối với nhân loại như chiến tranh hạt nhân, biến đổi khí hậu hoặc dịch bệnh. Trước đó, hầm chứa đã tiếp nhận lượng lớn dữ liệu ký gửi từ Cục lưu trữ quốc gia của Mexico và Brazil, Thư viện Vatican, Bảo tàng Quốc gia Na Uy, Cơ quan Vũ trụ châu Âu, Bảo tàng Person, Alinari, và nhiều tổ chức khác.
Svalbard là địa điểm lý tưởng do có nhiều tuyến đường lưu thông nhưng vẫn cách biệt về mặt địa lý với thế giới. Điều kiện đóng băng vĩnh cửu và khí hậu tại Svalbard cung cấp nơi lưu trữ lạnh khô trong dài hạn. Đây cũng là nơi đặt Hầm hạt giống toàn cầu dùng để bảo vệ nguồn hạt giống và hệ thực vật của thế giới.
Nga sắp trục vớt tàu ngầm hạt nhân chìm dưới đáy biển Ít nhất hai tàu ngầm hạt nhân và 4 lò phản ứng trên các tàu ngầm, tàu phá băng thời Liên Xô sẽ được trục vớt khỏi đáy biển do xuất hiện lo ngại chúng sẽ ảnh hưởng tới hệ sinh thái. The Moscow Times ngày 6/8 dẫn thông báo của cơ quan hạt nhân Nga Rosatom cho biết sẽ dành 8 năm...